Innovatie wordt in Nederland nauwelijks belemmerd door het auteursrecht, al zijn er wel wat problemen met de verdeling van de baten, aldus een rapport van het ministerie van Economische Zaken. De collectieve beheersorganisaties (zoals de BUMA/Stemra) mogen wel eens wat transparanter worden, zich aanpassen aan nieuwe technologische ontwikkelingen als Digital Rights Management, en rekening houden met de wensen van aangesloten artiesten om bepaalde werken op een andere manier te exploiteren.

Centrale vraag in het onderzoek was welke effecten het auteursrecht heeft op innovatie en marktwerking. De vraag wordt beantwoord door 6 case-studies en een uitgebreid vergelijkend literatuuronderzoek.

Het rapport werd op 25 maart gepresenteerd met een publiek debat. Daaruit bleek dat het onderzoek naar de muziekverspreiding via bestaande en nieuwe media het meest controversiële onderdeel is van het rapport. ‘Schandaleus’ noemde een vertegenwoordiger van de BUMA een zinnetje uit het rapport (blz 67) waarin de onderzoekers opmerken dat beheersorganisaties het niet eens zijn met argumenten om de waarde van collectieve heffingen ook te laten bepalen door de waarde van de informatiedragers.

Het rapport noemt daarbij plannen om cdr’s te belasten met 2 euro in Nederland, met 0,15 eurocent in Duitsland en in Frankrijk met maar liefst 7.85 euro. “De hoogte van de heffingen betreft veelal een statisch gegeven, terwijl de markt dynamisch is.” En, stelt het rapport “Vaak wordt slechts een klein deel van de geïnde gelden daadwerkelijk aan de rechthebbende uitbetaald, de rest gaat op aan de operationele kosten van de organisatie zelf. (waarbij Nederland opvallend gunstig scoort).”

Volgens de BUMA-vertegenwoordiger hadden de onderzoekers die argumenten helemaal niet mogen noemen. Heffingen moeten volgens de beheersorganisaties louter bepaald worden op grond van de waarde van de informatie, en niet in samenhang met de waarde van het apparaat, en daarmee op het eindresultaat voor fabrikant en consument. Bovendien benadrukte hij dat de overheadkosten van de beheersorganisaties in Nederland laag zijn, van elke euro gaat op dit moment 90 eurocent naar de artiesten.

De stelling van platenmaatschappijen dat omzetafname van geluiddragers direct gerelateerd is aan verspreiding via internet en cd-branders, wordt door het rapport in twijfel getrokken. Er zijn sterke schommelingen door de jaren heen en er is sterke concurrentie van computergames, DVD’s en mobiele telefonie bij de besteding van het consumentenbudget. Het rapport citeert een onderzoek van de NMA (Nederlandse Mededingsautoriteit) naar de CD-sector uit 1 april 2003: ‘Een directe relatie [van dalende omzet uit de verkoop van CD’s] met het (illegaal) kopiëren van cd’s is evenwel nog nooit met harde cijfers aangetoond.’

Een vertegenwoordiger van Philips noemde de conclusie van het rapport ‘verbluffend’ en zag op muziekgebied ‘onthutsend veel problemen’. Als beloftevolle innovatie voor de toekomst noemt het rapport de I-tunes muziekdienst van Apple. Geen sterk voorbeeld volgens Philips, omdat die dienst juist vanwege de ondoorzichtigheid van het rechtenbeheer haar deuren in Europa nog niet heeft geopend. Volgens hem was de ondoorzichtigheid bij heffingen een hoofdreden voor Philips om sommige nieuwe producten, zoals nieuwe soorten draagbare harddisks, helemaal niet in Europa te lanceren, maar in Japan en de Verenigde Staten.

• Auteursrecht, economische lust of last? (10.03.2004) http://www.minez.nl/publicaties/pdfs/04i07.pdf
• Sectorscan cd-branche (01.04.2003) http://www.nmanet.nl/nl/nieuws_en_publicaties/publicaties/sectorscan_cdbranche.asp
• Rapport ECP.NL Auteursrecht en informatiemaatschappij (24.02.2004) http://www.ecp.nl/publications/Rapport_Auteursrecht_en_Informatiemaatschappij.pdf

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.