ërs op het gebied van digitale burgerrechten. Bits of Freedom heeft gekeken naar de invoering van een algemene bewaarplicht verkeersgegevens, naar software patenten en naar de overdracht van passagiersgegevens aan de VS. Alleen parlementariërs die actief tegen deze plannen hebben gestemd, krijgen punten. Wie afwezig was, of voor de plannen stemde, haalt dus geen punten.

In tegenstelling tot het stemadvies van stemwijzer.nl kijkt Bits of Freedom niet naar partijprogramma’s maar naar uitgebrachte stemmen door individuele leden. Daardoor komen uitsluitend zittende parlementariërs in de analyse aan bod.

Er zijn de afgelopen jaren in het parlement veel meer voorstellen bediscussieerd met invloed op de digitale burgerrechten, maar Bits of Freedom heeft voor deze 3 onderwerpen gekozen omdat ze ook na de verkiezingen nog in het parlement aan de orde komen.

A. Bewaarplicht

In de Europese richtlijn betreffende privacy en elektronische communicatie (2002/58/EG) is op het laatste moment een amendement ingebracht door de christen democraten en sociaal-democraten waardoor een algemene bewaarplicht voor verkeersgegevens mogelijk werd gemaakt, het huidige artikel 15 van de richtlijn. De rapporteur (de vertegenwoordiger van het parlement die een richtlijn in de relevante parlementaire commissie voorbereidt), Cappato, was hier zeer op tegen. De richtlijn was juist bedoeld om de digitale privacy van burgers te beschermen, niet om deze systematisch te ondermijnen door van alle burgers alle gegevens te bewaren over hun internet- en belgedrag.

Cappato gaf als stemadvies aan het Europees Parlement om tegen het tweede deel van amendement 46 te stemmen omdat hierin een algemene bewaarplicht voor verkeersgegevens mogelijk werd gemaakt, ook van niet-verdachte burgers. Amendement 46 heeft het helaas wel gehaald en werd bij de stemming op 30 mei 2003 aangenomen met een meerderheid van 351 stemmen tegen 133.

Tegen de bewaarplicht stemden zes VVD-ers: Maaten, Manders, Mulder, Plooij-van Gorsel, Sanders-ten Holte en Vermeer. Drie vertegenwoordigers van GroenLinks: Buitenweg, Lagendijk en De Roo. D66: Van der Laan. SP: Meijer.

Eind april 2004 hebben 4 lidstaten een voorstel ingediend voor een algemene bewaarplicht van minimaal 1 jaar. Hoewel het nieuw verkozen Europees parlement formeel nog wel om advies wordt gevraagd over dit voorstel, heeft het geen vetorecht. Het is zogenaamde ‘derde pijler’ besluitvorming, waarover de ministers van de lidstaten zelf beslissen.

B. Software patenten

Op 24 september 2003 stemde het Europees Parlement over een voorstel dat het mogelijk maakt om octrooien aan te vragen op software (A5-0238/2003). Na een intensieve lobby van zowel voorstanders (vooral grote multinationals) en tegenstanders (software-ontwikkelaars, talloze kleinere bedrijven en een groep vooraanstaande economen), nam het Europees parlement een hele reeks amendementen aan die de aard en omvang van deze octrooien ernstig inperkten. Niet over alle belangrijke amendementen is hoofdelijk gestemd, maar een aardig voorbeeld van de stemverdeling biedt amendement 60, waarmee octrooien op procesbeschrijvingen uitgesloten worden. Dit om Amerikaanse toestanden te voorkomen zoals amazon.com met het patent op one-click shopping. Het amendement werd aangenomen met 318 stemmen voor en 219 stemmen tegen.

Vrijwel alle Nederlandse Euro-parlementariërs steunden deze inperking van de patenteerbaarheid (de complete fracties van CDA, PvdA, GroenLinks, D66, Christen Unie, SGP en SP waren aanwezig, en stemden voor). De VVD-ers steunden de inperking niet of waren bij de stemming afwezig.

De ministers van economische zaken van de lidstaten hebben zich weinig van deze parlementaire meerderheid aangetrokken. Op 18 mei 2004 namen zij in de Raad van Europa een nieuwe tekst aan, die directe octrooieerbaarheid toestaat van computerprogramma’s, data-structuren en procesbeschrijvingen. Het Europees Parlement begint waarschijnlijk in september 2004 aan de tweede lezing van dit voorstel.

C. Overdracht passagiersgegevens aan de VS

Het Europees Parlement heeft tot 2 keer toe gestemd tegen de overdracht van passagiersgegevens aan de Verenigde Staten. Sinds een jaar eisen de VS van maatschappijen die naar de VS vliegen, dat zij gegevens uit de passenger name records (PNR) overdragen. Het gaat om gegevens uit het PNR-reserveringssysteem waaronder namen, verblijfplaatsen, credit card nummers, e-mail adressen en voedselvoorkeuren van passagiers op transatlantische vluchten. Onder leiding van rapporteur Boogerd-Quaak (D66) stemde het parlement op 31 maart 2004 in met een resolutie tegen het voorstel van de Commissie. De resolutie werd aangenomen met 229 stemmen voor en 202 stemmen tegen.

De resolutie verzet zich tegen het voorstel vanwege de lange bewaartermijn, het gebrek aan protestmogelijkheden voor Europeanen in de Verenigde Staten tegen eventueel misbruik van de gegevens en de onduidelijkheid over welke Amerikaanse overheidsdiensten allemaal gebruik mogen maken van deze gegevens.

De fracties van D66, GroenLinks en SP stemden tegen de overdracht van de gegevens. Dat gold ook voor de leden van de PvdA en VVD, in afwezigheid van Van Hulten (PvdA) en Plooij-van Gorsel en Sanders-ten Holte (VVD).

Op 21 april diende Boogerd-Quaak een nieuwe resolutie in, dat het Europees Parlement de Commissie voor het Hof van Justitie zou slepen als ze toch de beslissing zou doordrukken om de gegevens wel over te dragen. Deze resolutie werd met 276 tegen 260 stemmen aangenomen (van deze stemming is echter geen hoofdelijke stemming beschikbaar). De zaak krijgt zeker een vervolg, nu de Commissie heeft besloten om de overdracht toch door te drukken, en Boogerd-Quaak een extra spoedzitting heeft aangevraagd in het nieuwe parlement, om opnieuw een resolutie in te kunnen dienen tegen het voorstel.

De uitslag

De leden die herkiesbaar zijn bij de komende verkiezingen zijn onderstreept.

De GroenLinks leden Buitenweg, Lagendijk en De Roo en tevens SP-er Meijer behalen de hoogste score: 3 punten.

D66-ers Van den Bos en Boogerd-Quaak krijgen 2 punten. Daarbij moet worden aangetekend dat Boogerd-Quaak geen drie punten kan halen omdat ze pas in het parlement kwam na de stemming over de bewaarplicht (zij volgde Van der Laan op die naar de Tweede Kamer vertrok). Vier VVD-ers, Maaten, Manders, Mulder en Vermeer krijgen 2 punten. Vijf PvdA-ers krijgen 2 punten: Van den Berg, Van den Burg, Corbey, Swiebel en Wiersma. Bouwman van Groen Links krijgt ook 2 punten.

Alle CDA-ers en de leden van de kleine christelijke fracties krijgen slechts 1 punt. Van de VVD krijgen Plooij-van Gorsel en Sanders-ten Holte 1 punt. Hetzelfde geldt voor PvdA-er Van Hulten.

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.