De ministers Remkes en Donner willen radicaal-islamitische websites laten sluiten. De ministers schrijven dit aan de Tweede kamer in de brief naar aanleiding van de moord op Theo van Gogh.

Remkes en Donner willen met het sluiten van sites het proces van radicalisering onder moslims tegengaan. Over de radicalisering schrijven de ministers: “Het internet zorgt daarbij voor een nieuwe dimensie, omdat het de mondiale verspreiding van radicale overtuigingen, symbolen en levensgewoontes eenvoudig mogelijk maakt, maar ook de verspreiding van kennis en vaardigheden voor het daadwerkelijk plegen van aanslagen alsook van de methoden voor het bereiken van effect bij publiek en politiek.”

De voorgenomen maatregelen lijken vooral te bestaan uit het actief zoeken naar en het in kaart brengen van radicale sites. “Om die nieuwe dimensie in volle omvang te kunnen overzien en aan te pakken is het noodzakelijk dat de fenomenen, bewegingen en data op het internet worden gemonitord, geanalyseerd en dat eventueel maatregelen hiertegen worden genomen. Daarbij denken wij aan een ‘notice and take-down procedure’ (het op verzoek van de overheid verwijderen van sites door de internet service provider) zoals nu ook wordt uitgedacht rond het verwijderen van sites met kinderporno op het internet.”

Over de notice and take-down procedure wordt sinds 2003 overlegd tussen het ministerie van justitie, de internetproviders en onder andere de stichting Brein. Het idee voor een notice and take-down procedure is niet nieuw en gaat over omgang met alle klachten over illegaal materiaal, niet in het bijzonder over terrorisme of kinderporno.

Sinds de inwerkingtreding van de Aanpassingswet richtlijn inzake elektronische handel (op 18-06-2004) is de aansprakelijk van internetproviders wettelijk geregeld. Met deze wet is de Europese e-commerce richtlijn (2000/31/EG) in Nederlandse wetgeving vastgelegd. In principe zijn de internetproviders niet aansprakelijk voor het gedrag van hun klanten, behalve in hele specifieke hostinggevallen. Daarbij geldt een driestappentoets. Providers riskeren alleen aansprakelijkheid als ze een klacht hebben ontvangen, als uit die klacht blijkt dat de onrechtmatigheid onmiskenbaar is en als ze dan niet ingrijpen. In de praktijk leidt die regel tot grote verwarring, wanneer een provider moet ingrijpen, en hoe de balans gewaarborgd kan worden tussen vrijheid van meningsuiting en rechten van derden.

De notice and take-down procedure komt in grote lijnen neer op een overeenkomst tussen de internetproviders, justitie en belanghebbenden zoals Brein waarbij alle meldingen van onrechtmatige of strafbare sites door een groep onafhankelijke deskundigen worden beoordeeld. De providers leggen zich bij die beoordeling neer en zijn van alle aansprakelijkheid gevrijwaard. Het is onduidelijk of in een dergelijk systeem de weg naar de rechter (bijvoorbeeld voor een beroepsprocedure) nog wel open blijft. In de justitiebegroting wordt toegezegd de Tweede Kamer rond de jaarwisseling te informeren over de voortgang van het overleg over de notice and take-down procedure.

De betekenis van het notice and take-down overleg wordt door de ministers in deze brief heel anders uitgelegd dan voorheen; als een staatsorgaan dat actief naar illegale websites speurt en bevelen kan uitdelen aan providers om materiaal te blokkeren of te verwijderen. Het door Remkes en Donner bepleite systeem verandert niets aan de eventuele strafbaarheid van radicaal-islamitische sites. Op dit moment is het in theorie al mogelijk om bijvoorbeeld op basis van de Wet terroristische misdrijven een site te sluiten die rekruteert voor de gewapende strijd. Er zijn echter geen gevallen bekend waarbij het Openbaar Ministerie de sluiting van een radicaal-islamitische site heeft bevolen. Met of zonder notice and take-down procedure.

• De moord op de heer Th. van Gogh; Brief ministers over de achtergronden van de aanslag. Kamerstuk 2004-2005, 29854, nr. 3, Tweede Kamer (10.11.2004) http://www.justitie.nl/Images/11_59876.doc
• Wet terroristische misdrijven http://www.regering.nl/actueel/nieuwsarchief/2004/08August/10/0-42-1_42-47185.jsp

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.