De politie heeft de inwerkingtreding van de nieuwe uitgebreide identificatieplicht op 1 januari 2005 aangegrepen voor een stortvloed aan bekeuringen. Binnen 24 uur deelde de politie Rotterdam al meer dan 20 bekeuringen uit van 50 euro voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. In veel gevallen waren het dubbele boetes; bijvoorbeeld voor fietsen zonder licht. Het NOS Journaal toonde op 8 januari een 14-jarig meisje die in de nieuwjaarsnacht samen met 20 andere jongeren was gearresteerd in Wijk en Aalburg omdat ze als groep kennelijk een bedreiging vormden voor de openbare orde. Het meisje bracht ruim zeven en een half uur door in een politiecel, alleen omdat ze geen geldig legitimatiebewijs kon tonen, en zonder het recht om haar ouders te bellen.

Een ander incident dat de aandacht trok, was de arrestatie van een Nijmeegse demonstrant op 1 januari. Hij gebruikte de traditionele gemeentelijke nieuwjaarsreceptie om te protesteren tegen het uitzettingsbeleid van illegalen. Hij hield een tijd een spandoek omhoog, rolde het op, en wandelde naar het podium voorin de zaal. Op dat moment werd hij aangehouden, en om zijn identiteitsbewijs gevraagd. Hij weigerde dat te tonen, en werd prompt afgevoerd naar een politiecel. Na enige uren werd hij vrijgelaten, weliswaar zonder boete, maar zijn demonstratierecht was grof ondermijnd.

Pas nu de invoering van de wet een feit is, lijkt er een publiek debat te beginnen over het nut en de noodzaak van de wet. Al voor de invoering van de wet plaatsten de Raad van State, het College Bescherming Persoonsgegevens en de Orde van Strafrechtadvocaten zeer kritische kanttekeningen bij het voornemen, vooral omdat er geen enkel bewijs is geleverd dat de identificatieplicht helpt om Nederland veiliger te maken, laat staan dat het een bijdrage zou leveren in de strijd tegen terrorisme. Al dat commentaar is door het Parlement volstrekt genegeerd. Uiteindelijk stemden op 16 december 2003 alleen de SP, Groen Links, de Christen Unie en de SGP in de Tweede Kamer (om verschillende redenen) tegen de invoering. Ook een motie van PvdA en D66 om tenminste criteria vast te stellen voor een concrete evaluatie haalde geen parlementaire meerderheid.

Burgemeester Alexander Pechtold van Wageningen was de eerste bestuurder die de identificatieplicht in het openbaar ‘absurde schijnveiligheid’ noemde. In zijn nieuwjaarstoespraak zei hij “Ik roep collega-bestuurders op om zich duidelijk van dit soort Haagse maatregelen te distantiëren.”

In een uitgebreid stuk in de Volkskrant van 15 januari stelt emeritus hoogleraar strafrecht Frits Rüter dat de identificatieplicht de criminaliteit eerder bevordert dan bestrijdt, vanwege de toenemende waarde van vervalste identiteitsbewijzen. “In 2003 werden er 232 duizend portefeuilles gestolen. Nu elke Nederlander van veertien jaar of ouder een identiteitsbewijs bij zich moet dragen, komen er theoretisch dus jaarlijks honderdduizenden pasjes extra in het circuit.” De Volkskrant noemt ook eerder onderzoek van Justitie (het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum), waaruit blijkt dat de criminaliteit in landen waar al heel lang een identificatieplicht is, zoals België en Frankrijk, niet lager is, maar juist anderhalf maal zo hoog.

De initiatiefnemer van de website gelijkoversteken.org meldt al vele voorvallen gehoord te hebben van discriminatie, waarbij mensen met een donkere huidskleur de afgelopen 2 weken al meerdere malen om hun identiteit zijn gevraagd, zonder begrijpelijke aanleiding.

• Nos Journaal: Meisje (14) uren vast in cel (07.01.2005) http://www.nos.nl/nieuws/artikelen/2005/1/7/geenlegitimatieurenindecel.html
• De Volkskrant: Identificatieklucht (15.01.2005)
• Nieuwjaarstoespraak burgemeester Pechtold van Wageningen (05.01.2005) http://www.wageningen.nl/internet/content.jsp?objectid=4315
• Stemming Tweede Kamer (16.12.2003) Handelingen 2003-2004, nr. 37, Tweede Kamer, pag. 2605-2607

Gelijk oversteken! http://www.gelijkoversteken.org/

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.