De Eerste Kamer heeft de wet vorderen gegevens op 5 juli zonder stemming aangenomen. De wet vorderen gegevens geeft politie en justitie meer bevoegdheden om persoonsgegevens op te vragen bij maatschappelijke instellingen en bedrijven, als dat voor de opsporing noodzakelijk is. Het wetsvoorstel is gebaseerd op de voorstellen van de commissie strafvorderlijke gegevensvergaring in de informatiemaatschappij (de zogenoemde commissie Mevis). Voor banken en telecom-aanbieders zijn al eerder aparte wetten door de Eerste kamer aangenomen, namelijk de wet vorderen gegevens financiële sector en vorderen gegevens telecommunicatie.

De wet maakt onderscheid tussen drie categorieën gegevens: identificeerbare gegevens (naam, adres), andere gegevens (verkeersgegevens, logs, administratie) en bijzondere gegevens. Bij identificeerbare gegevens gaat het niet alleen om iemands naam, adres, woonplaats, postadres, geboortedatum of geslacht, maar ook om zogenoemde administratieve kenmerken, zoals een klantnummer, een nummer van een polis, een bankrekeningnummer, of een lidmaatschapsnummer. Deze gegevens kunnen door iedere agent of opsporingsambtenaar worden opgevraagd. De categorie ‘andere gegevens’ is zeer omvangrijk. Het gaat om vooral om gegevens uit de administratie van bedrijven. Om deze gegevens in te zien, is nu nog een gerechtelijk bevel nodig, maar in het wetsvoorstel kan met een bevel van de officier van justitie volstaan. Alleen voor bijzondere gegevens, zoals godsdienst, ras, politieke gezindheid, gezondheid of seksuele leven, blijft een gerechtelijk bevel noodzakelijk.

De Vereniging van Openbare Bibliotheken heeft zich sterk verzet tegen de nieuwe wet onder de noemer: “Geef Big Brother geen toegang tot de bibliotheek!” De bibliotheken zijn zeer bezorgd dat de lees- luister- en kijkvrijheid van studenten en algemene bibliotheekbezoekers bedreigd wordt. “Bibliotheken zijn niet overtuigd door sussende geluiden dat in Nederland de opsporingsactiviteiten onder toezicht staan van de Officier van Justitie en/of de Rechter. Dat is geen garantie tegen een (te) ruime uitoefening van de in het Wetsvoorstel neergelegde bevoegdheden. In de Verenigde Staten van Amerika, waar de bevoegdheden ruimer zijn geformuleerd, blijken veel meer naspeuringen te worden ingesteld dan aanvankelijk beweerd werd, en op een veel breder terrein dan vanuit de oorspronkelijke bedoeling van de wetgeving (namelijk de bestrijding van terrorisme) verwacht mocht worden. De beoogde bestrijding van terrorisme kan daardoor gemakkelijk ontaarden in een soort moreel politietoezicht.”

Onder de nieuwe wet vallen ook een hele reeks internetdiensten zoals hostingbedrijven en webfora. Deze aanbieders vallen niet onder de wet vorderen gegevens telecommunicatie omdat het geen telecommunicatiebedrijven zijn in de zin van de telecommunicatiewet (in tegenstelling tot ISP’s die internettoegang aanbieden via ADSL of kabel). Met de nieuwe wet vorderen gegevens zullen ook hostingbedrijven en webfora te maken krijgen met een toenemend aantal vorderingen vanuit de politie.

Het wetsvoorstel bevat een notificatieplicht aan de betrokkene, maar deze geldt niet bij het opvragen van identificerende gegevens. Op de notificatieplicht kan een uitzondering gemaakt worden in het belang van het onderzoek. Het is nog maar de vraag of de notificatieplicht een vooruitgang is. De ervaringen met de notificatieplicht bij het aftappen van telecommunicatie zijn dat het Openbaar Minister vrijwel nooit notificeert. Uit antwoorden op Kamervragen blijkt dat justitie en openbaar ministerie geen idee hebben hoe vaak ze personen die zijn afgetapt achteraf notificeren. Dat wordt namelijk niet bijgehouden. De wet vorderen gegevens bevat geen regeling om dit wel te gaan doen.

• Bevoegdheden vorderen gegevens (29.441) http://www.eerstekamer.nl/9324000/1/j9vvgh5ihkk7kof/vguza935lou9
• Persbericht en brieven bibliotheken aan de Eerste Kamer (25.04.2005 en eerder) http://sitegenerator.bibliotheek.nl/fobid/overig33/overig33.asp

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.