Sinds de invoering van de identificatieplicht op 1 januari 2005 heeft de politie 50.000 bekeuringen uitgedeeld aan personen die geen geldig legitimatiebewijs konden of wilden tonen. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB).

Ongeveer een kwart van de bekeurden gaat niet akkoord met de boete en betaalt niet. Deze zaken worden aan de Kantorrechter voorgelegd. Op 28 september 2005 behandelde de Kantonrechter in Utrecht 250 van dergelijke zaken tijdens een zogenaamde Themazitting Wet op de Identificatieplicht. Slechts een kwart van de gedaagden kwam ter zitting. Het waren vooral mannen die bij kleine overtredingen, zoals wildplassen of autorijden zonder gordels, geen ID konden laten zien. Eén van hen was verontwaardigd omdat ‘iedereen toch kan zien dat ik een Nederlander ben en geen terrorist’, aldus RTL Nieuws. Een andere man had een verwensing geroepen naar een bus die bijna over zijn tenen reed. De politie bekeurde hem wegens verstoring van de openbare orde waarbij bleek dat hij geen identiteitsbewijs kon tonen. Tijdens de zitting werd op het Vrouwe Justitiaplein, voor het gerechtsgebouw, tegen de identificatieplicht gedemonstreerd. De demonstranten eisten de afschaffing van de identificatieplicht omdat deze de veiligheid niet verhoogt en alleen leidt tot dubbele boetes.

Bijna 4000 bekeuringen zijn uitgedeeld aan kinderen van 14 en 15 jaar. Bij het Meldpunt misbruik identificatieplicht in Utrecht komen veel klachten binnen van ouders die uit veiligheidsoverwegingen niet willen dat hun kinderen een paspoort bij zich dragen. Ook ontvangt het Meldpunt klachten over kinderen die niet op tijd thuis komen omdat ze vast zitten op het politiebureau zonder dat ze naar huis mogen bellen. De identificatieplicht is daarmee volgens velen uitgegroeid tot een ‘administratieve obsessie’ die vooral goed is voor de politiestatistieken.

Het Openbaar Minister behandelt ter gelegenheid van de marathon-zitting nog eens de Aanwijzing uitbreiding identificatieplicht waarin te lezen valt wanneer een opsporingsambtenaar naar een identiteitsbewijs mag vragen. Bij veel mensen bestaat het misverstand dat de politie alleen een paspoort of rijbewijs mag vragen bij een verdenking van een strafbaar feit. In werkelijkheid is de bevoegdheid vele malen ruimer en bestrijkt deze alle gevallen waarin “dat redelijkerwijs noodzakelijk is voor de politietaak”. Als voorbeeld noemt het OM de situatie waarin “hangjongeren overlast veroorzaken in de openbare ruimte”. Gelukkig zijn er ook beperkingen, zo mag de politie niet naar het identiteitsbewijs vragen wanneer “iemands identiteit al bekend is”.

Op 24 september is op de manifestatie Keer Het Tij op het Binnenhof een demonstrant gearresteerd die een bord tegen de identificatieplicht droeg. De politie beschuldigde de man van samenscholing (nota bene tijdens een demonstratie waarvoor een vergunning was afgegeven) en wilde zijn identiteitsbewijs zien. Omdat hij deze natuurlijk niet bij zich droeg, is hij naar het bureau afgevoerd voor afnemen van vingerafdrukken.

Bij de Nationale Ombudsman komen ook klachten binnen over de identificatieplicht, zo blijkt uit een artikel in het Nederlands Dagblad. Daarbij gaat het onder andere om getuigen van een ongeval die zich meldden bij de politie en een boete kregen, omdat ze geen legitimatie bij zich hadden.

Bovendien zijn er veel signalen dat allochtonen onevenredig zwaar getroffen worden door de identificatieplicht. In het VARA programma Woestijnruiters van 25 september vertelde de Amsterdamse wethouder Aboutaleb dat zijn zoon in een periode van enkele maanden al acht maal om zijn identiteitsbewijs is gevraagd. Aboutaleb heeft geen enkele reden om aan te nemen dat de controles een andere aanleiding hadden dan het Marokkaanse uiterlijk van zijn zoon.

• Meldpunt misbruik identificatieplicht http://www.id-nee.nl/
• Themazitting Wet op de Identificatieplicht (27.09.2005) http://www.om.nl/?s=3&p=pg&id=5113
• Niet veiliger door identificatieplicht (19.08.2005) http://www.nd.nl/newsite/artikelen/20050819/dinp2310027.xml
• Woestijnruiters (25.09.2005) http://woestijnruiters.vara.nl/

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.