Op 5 oktober debatteerden de Justitie-experts van de Tweede Kamer uitgebreid met minister Donner over de noodzaak van de bewaarplicht. Het debat was formeel gepland om het rapport van de Erasmus Universiteit te bespreken, maar ging al snel over de nieuwste politieke ontwikkelingen in Brussel.

Net als bij het rondetafelgesprek van 28 september gaven CDA en VVD aan dat ze de noodzaak overtuigend bewezen achtten. GroenLinks, PvdA en SP bleven hameren op het gebrek aan onderbouwing door het Erasmus rapport. Zelfs Donner gaf uiteindelijk toe dat het rapport de noodzaak voor een bewaarplicht niet kon staven. Maar uiteindelijk was dat volgens hem een puur theoretische kwestie. Het was immers onmogelijk om aan te tonen dat bepaalde onderzoeken mislukt waren omdat er geen verkeersgegevens voorhanden waren, terwijl het glashelder is dat de politie graag verkeersgegevens gebruikt. En als het nu nuttig is dat de politie informatie over telefoongesprekken gebruikt die ruwweg drie maanden beschikbaar is, dan is het nog veel nuttiger als de politie oudere gegevens kan gebruiken. Diezelfde logica gold ook voor internet volgens de minister.

Opmerkelijk was vooral de volmondige instemming van D66 (Lousewies van der Laan) met de bewaarplicht. In voorgaande debatten was Van der Laan zeer kritisch, maar nu beperkte zij zich tot het voorstel om een ‘horizonclausule’ in te bouwen. Dat wil zeggen, een bepaling dat een wet na verloop van tijd automatisch vervalt. Hoewel veel andere partijen dit voorstel steunden, gaf minister Donner aan dat dat volstrekt onrealistisch was. Nederland kon niets veranderen aan de duur van de wet.

Vrijwel unaniem vroegen de Kamerleden om het voorstel van de ministers van de justitie en binnenlandse zaken (JBZ-raad) te laten vallen en in plaats daarvan de behandeling van de Richtlijn af te wachten in het Europees Parlement. Donner gaf aan dat hij de kans minimaal achtte dat hij instemming zou krijgen van de Eerste en Tweede Kamer voor het ontwerp-Kaderbesluit.

Hoewel de meeste Kamerleden (behalve de VVD) blij waren met de beperkte bewaartermijnen die de Commissie voorstelt, een jaar voor telefoniedata en van een half jaar voor internetdata, was iedereen erg bezorgd over de voorgestelde flexibele Comitology procedure. Comitology betekent dat de Europese Commissie vergadert met ambtenaren van de lidstaten over uitbreidingen van de lijst, zonder dat het Europees Parlement vetorecht heeft. Tijdens de persconferentie bij de presentatie van het Commissie voorstel gaf Eurocommissaris Frattini al aan dat de ‘mislukte beloproepen’, die nu buiten de bewaarplicht vallen, als eerste via Comitology zouden worden toegevoegd.

De VVD wilde bij monde van Frans Weekers van de minister weten waarom de internetgegevens niet ook een jaar werden bewaard. Donner antwoordde dat de proportionaliteit van de bewaarplicht met name in de kosten lag, die bij internet toch hoger waren dan bij telefonie en dat een half jaar daarom redelijker was. Echter, voegde hij toe, als het goed beviel, kon de bewaarplicht voor informatie over internetgedrag ook makkelijk naar een jaar worden uitgebreid.

Tenslotte discussieerde de commissie nog over de uitvoering, vooral naar aanleiding van de kritische opmerkingen tijdens het rondetafelgesprek over de gevaren van centrale opslag van gegevens en de beschouwing in NRC Handelsblad een dag eerder, ‘Iedereen in de grabbelton?’. Alle Kamerleden drongen aan op toetsing van het gebruik door een rechter-commissaris. Donner serveerde dit verzoek af door te zeggen dat alle bevoegdheden geregeld waren in artikel 126na tot en met ua Wetboek van Strafvordering. Die artikelen zijn aangepast in september 2004, door de inwerkingtreding van de Wet vorderen gegevens telecom. Daardoor ligt, met instemming van _alle_ partijen, de bevoegdheid tot het opvragen van verkeersgegevens een flinke stap lager, bij de officier van justitie en mag iedere opsporingsambtenaar grasduinen in de database met gegevens wie bij welk e-mail adres of IP-nummer hoort. Over de bevoegdheden van de inlichtingendiensten is helemaal niet gesproken, maar met het Kabinetsvoorstel om de AIVD uitgebreide dataminingbevoegdheden te geven, schept de bewaarplicht wel degelijk nieuwe bevoegdheden.

Donners voorspelling dat hij waarschijnlijk geen instemming van de Eerste Kamer zou krijgen voor het ontwerp-Kaderbesluit is op 11 oktober opnieuw uitgekomen. Die dag heeft de JBZ-commissie van de Eerste Kamer vergaderd over de agenda van de JBZ-raad van 12 en 13 oktober. De JBZ-commissie heeft daarbij op “formele en inhoudelijke gronden” instemming onthouden aan het ontwerp-Kaderbesluit. Naar aanleiding van antwoorden van Donner op vragen van Hans Franken (CDA) zal de commissie nadere schriftelijke vragen stellen over het voorstel. De zeer kritische inbreng van Franken wordt door de gehele commissie ondersteund: “Er zal nogmaals benadrukt worden dat het lid Franken tijdens het mondeling overleg namens de gehele commissie heeft gesproken.”

• Korte aantekeningen van de vergadering van dinsdag 11 oktober 2005 (11.10.2005) http://europapoort.eerstekamer.nl/9345000/1/j9vvgy6i0ydh7th/vg7slw5im1tl?key=vh4na06nynee
• Dossier bewaarplicht Eerste Kamer http://europapoort.eerstekamer.nl/9345000/v/
• NRC Handelsblad, Iedereen in de grabbelton?, commentaar van Frank Kuitenbrouwer (04.10.2005)

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.