De openbaar vervoersbedrijven, waaronder de NS, botsen met het College bescherming persoonsgegevens (CBP) over het gebruik van reisgegevens voor direct marketingdoeleinden na invoering van de OV chipkaart. Het College wil dat reizigers expliciet toestemming geven voordat vervoerders gegevens over hun reisgedrag mogen gebruiken voor fijnmazige, individuele aanbiedingen. Het College wordt daarin gesteund door organisaties als Rover, de Consumentenbond en Bits of Freedom.

De gezamenlijke vervoersbedrijven gaan met de OV-chipkaart de strippenkaart en het treinkaartje vervangen. Volgens de planning wordt in 2007 de chipkaart overal in Nederland gebruikt. De reiziger moet de chipkaart met RFID zowel bij het in- als uitstappen langs een kaartlezer halen. Aan de hand van de berekende route wordt een bedrag van de kaart afgeschreven. Voor de uitrol van de OV-chipkaart hebben de vervoersbedrijven Trans Link Systems opricht. De vervoersbedrijven zijn zowel aandeelhouder als klant van Trans Link Systems. De vervoerders willen zowel kaarten op naam als anonieme kaarten gaan uitgeven.

Trans Link Systems heeft in september tijdens twee expert-meetings een presentatie gegeven over de privacy-aspecten van de OV-chipkaart. Op 9 september tijdens een bijeenkomst van de RFID en privacy-werkgroep van ECP.nl en op 19 september tijdens een overleg bij het CBP. Bits of Freedom was tijdens beide bijeenkomsten aanwezig.

Trans Link en de NS hadden tijdens de bijeenkomsten weinig zin om moeilijke of lastige vragen te beantwoorden over direct marketing en de noodzaak tot het opslaan van reisbewegingen. Bij ECP.nl kon Trans Link niet aangeven wat nu precies de noodzaak was om kaarten (en dus reisbewegingen) aan identiteiten te koppelen. Op de suggestie van verschillende deelnemers aan het overleg dat direct marketing de belangrijkste reden is, volgde slechts stilzwijgen van de kant van Trans Link.

De NS liet tijdens het overleg bij het CBP weten dat zij de invoering van de OV-chipkaart geen geschikte aanleiding vindt voor een fundamentele discussie over reisgegevens. Volgens de NS worden ook bij de invoering van rekeningrijden grote hoeveelheden reisgegevens vastgelegd. De NS laat daarbij even buiten beschouwing dat de OV-chipkaart daadwerkelijk wordt uitgerold en dat rekeningrijden voorlopig in Den Haag in de ijskast staat.

Bij een eventuele toestemming (of afmelding) van reizigers voor de verwerking van hun reisgegevens speelt de verdeling van verantwoordelijkheden tussen Trans Link en de vervoerders een complicerende rol. Trans Link zal namelijk wel kaarten uitgeven en transacties afhandelen maar de reisgegevens worden door ieder vervoersbedrijf afzonderlijk opgeslagen. Een reiziger die van Den Haag naar Amsterdam reist, heeft dan te maken met drie bedrijven die reisgegevens verwerken en ieder afzonderlijk moeten worden aangesproken: de HTM, de NS en het GVB. Bovendien zullen al deze bedrijven hun eigen privacy-beleid op de gegevens toepassen.

In juli nam de Eerste Kamer de Wet vorderen gegevens aan. De wet is nog niet in werking getreden, maar maakt het mogelijk voor politie en justitie om gedetailleerde reisgegevens op te vragen bij de vervoerders. Door de invoering van de OV-chipkaart ontstaat een heel nieuwe categorie gegevens voor het opsporingsonderzoek.

• Het ov-chipkaartsysteem en privacy, presentatie Trans Link Systems (09.09.2005) http://www.bof.nl/docs/privacy_presentatie_trans_link_systems.pdf
• OV-chipkaart website van de vervoersbedrijven http://www.ov-chipkaart.nl/

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.