De voorzitter van het College van Procureurs-Generaal Brouwer ziet “grote mogelijkheden voor de preventie en de opsporing van criminaliteit” door gebruik te maken van RFIDs. Dit liet de hoogste baas van het openbaar ministerie weten tijdens een toespraak op het eNederlandcongres.

Terwijl de industrie de privacy-gevolgen van RFID nog steeds afdoet als overdreven indianenverhalen lijken politie en justitie zich voor te bereiden op grootschalige inzet van de technologie voor het volgen en traceren van goederen en personen.

“We groeien onmiskenbaar naar de situatie toe, waarin het een uitzondering wordt als een bedrijf of een organisatie helemaal geen gebruik maakt van RFIDs. Dat betekent vanzelf dat wij bij het openbaar ministerie en de politie moeten gaan nadenken wat dat voor gevolgen heeft voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten”, aldus Brouwer.

Brouwer ziet een ontwikkeling waarbij het bedrijfsleven grote hoeveelheden gedetailleerde informatie verzamelt, vastlegt en verwerkt over het gedrag en de identiteit van personen. “Althans in theorie is het mogelijk dat winkelvloeren worden uitgerust met RFID-lezers. Als nu de klant van een warenhuis zijn voet op zo’n vloer neerzet, kan de winkel aan de hand van een chip in zijn schoen vaststellen om welke schoen het gaat. Vervolgens kan men op basis van die informatie zien, wanneer de schoen gekocht is, met welke klantenkaart daar voor betaald is, wat voor aankopen deze klant nog meer heeft gedaan, of hij ook airmiles spaart, waar hij woont en wat zijn maten zijn. Dit alles op basis van ??n voetstap in een winkel.”

In zijn toespraak maakt Brouwer onderscheid tussen mensensporen (vingerafdrukken en DNA), communicatiesporen (bel- en surfgedrag) en voorwerpsporen. Tot de laatste categorie behoren naast “vezels van kleding of verfschilfers” ook RFID.

Justitie en politie zien volgens Brouwer een ontwikkeling waarbij steeds meer sporen ontstaan en bewaard worden “dankzij de digitalisering ?n door de gestage uitbreiding van de opslag- en verwerkingscapaciteit van computers. Daar komt bij dat al die bronnen van informatie steeds beter gecombineerd kunnen worden.” Brouwer is van mening dat het bedrijfsleven de drijvende kracht achter deze ontwikkelingen is. “De mogelijkheden die RFIDS bieden [..] zijn slechts een onderdeel van een brede ontwikkeling die maakt dat mensen nauwelijks meer ongemerkt door het leven kunnen gaan. Wat bijzonder is aan deze ontwikkeling, is dat het initiatief niet bij de overheid ligt, maar bij het bedrijfsleven.” Voor justitie is het vervolgens logisch deze informatie te gebruiken. “Dat is meer een wetmatigheid dan een ontwikkeling die zich laat tegenhouden.”

Maar Brouwer waarschuwt ook tegen de mogelijke gevolgen van deze ontwikkelingen. Een onbeperkt verzamelen van informatie over personen kan ook leiden tot een verval van “de maatvoering waartoe de rechtsstaat ons dwingt”. Brouwer signaleert maar biedt geen oplossing: “De diverse, elkaar versterkende technologische ontwikkelingen, zouden op den duur tot een zodanige toepassing van het strafrecht kunnen leiden, dat de checks en balances in de relatie tussen overheid en burger op dit terrein gaan verschuiven in bedenkelijke richtingen.” Uiteindelijk verwacht Brouwer dat ook het gebruik van RFID in de opsporing maatschappelijk acceptabel zal zijn.

Hij lijkt zelfs het verzet tegen de bewaarplicht verkeersgegevens te gebruiken om zijn stelling te onderbouwen dat de negatieve gevolgen wel zullen meevallen. “Maar het is ook weer niet zo, dat sprake is van een homogene beweging in de richting van meer veiligheid, ten nadele van de privacy. Kijk maar naar het verzet tegen de langdurige opslag van elektronische verkeersgegevens ten behoeve van de terrorismebestrijding.” Daarbij laat Brouwer natuurlijk onbesproken dat juist politie en justitie een campagne richting beleidsmakers en parlementari?rs hebben gevoerd om de bewaarplicht er doorheen te drukken.

• Speech van Mr H.N. Brouwer, voorzitter van het College van Procureurs-Generaal, ter gelegenheid van het 8e eNederlandcongres te Zeist (10.11.2005) http://www.om.nl/info/document.php?p=pg&id=790
• BOF dossier: RFID en privacy http://www.bof.nl/rfid/

Dit artikel is automatisch geconverteerd uit het oude archief van nieuwsbrieven van Bits of Freedom.