In Zwitserland is vandaag een nieuwe onderhandelingsronde van het veelbesproken en -bekritiseerde ACTA-verdrag gestart. Onlangs lekte een intern EU-document met het standpunt van de EU-lidstaten uit. Hieruit blijkt dat de EU-ministers mogelijk voorstander zijn van de handhaving van auteursrecht ‘in de huiskamer’. Er staat dus veel op het spel deze ronde.

Nieuwe ronde, nieuwe kansen

De negende ronde van de onderhandelingen (in Luzern, Zwitserland) is cruciaal voor de vrijheid op internet. Uit de agenda (PDF) blijkt dat de het grootste deel van de besprekingen over de ‘handhaving in de digitale omgeving’ gaat. En juist dat onderwerp heeft grote gevolgen voor iedere internetgebruiker.

Individuele gebruikers van filesharing straks mogelijk strafbaar

Een van de meer gevoelige kwesties is de strafbaarstelling van filesharing zonder winstoogmerk (niet-commerciële filesharing). Onlangs is het gezamenlijke standpunt van de EU-lidstaten over strafrechtelijke handhaving gelekt. Uit dit ‘voorzittersdocument (PDF)’, dat 23 juni door de Franse digitale burgerrechtenbeweging La Quadrature du Net is gepubliceerd, blijkt dat EU-lidstaten zich op 7 april 2010 nog intern beraadden over art. 2.14 lid 1 (hier staat: “The position of the Member States of the European Union is still under examination“). Later, op 22 april, is de officiële tekst (PDF) gepubliceerd. Daaruit blijkt dat juist in die bepaling wordt overwogen om niet-commercieel filesharing strafbaar te stellen (zie art. 2.14 en onze analyse).

Er is overigens mogelijk hoop op dit vlak. Voetnoot 35 van de officiële tekst stelt dat in ieder geval één onderhandelingspartner zich hierover nog beraadt. Misschien is dat de EU wel. Dat zou betekenen dat zij tijdens de nu lopende onderhandelingen zich kan verzetten tegen strafbaarstellling van filesharing zonder winstoogmerk.

Op andere vlakken zijn de EU-lidstaten het helaas echter wel eens: ook het aansporen tot inbreuk (“inciting, aiding and abetting”) wordt in het document als strafbaar aangemerkt, zonder dat er grenzen worden gesteld aan wat als strafbaar aansporen opgevat mag worden. Lidstaten zouden bovendien verplicht worden om hiervoor gevangenisstraffen of boetes op te leggen.

Daarnaast blijkt uit het gedeelte “Seizure, forfeiture/confiscation and destruction” van het voorzittersdocument dat ook de EU voorstander is van het in beslagnemen van hulpmiddelen die zijn gebruikt bij een inbreuk (“any related materials and implements used in the commission of the alleged offence”). Als individueel filesharing strafbaar zou worden gesteld, zouden dus ook de computers van individuele internetgebruikers in beslag kunnen worden genomen.

Grenzen aan de handhaving

De EU lijkt vooralsnog niet het redelijke tegenwicht bieden aan de nadruk op handhaving vanuit de Verenigde Staten. Het is belangrijk dat het ACTA-verdrag niet een wensenlijstje van de rechthebbenden ‘made into law’ wordt. Handhavingsverplichtingen moeten ook duidelijke grenzen kennen, en een van die grenzen is de huiskamer van de individuele internetgebruiker. Als niet duidelijk wordt gesteld dat vervolging van individuele gebruikers niet wordt beoogd, dan kunnen straks ook de lidstaten die een klopjacht tegen filesharers niet wenselijk achten (zoals Nederland), door de andere ACTA-lidstaten worden gedwongen tot maatregelen.

Transparantie

Afgezien van de inhoudelijke bezwaren tegen ACTA, is veel aan te merken op het proces van totstandkoming. Dankzij een lange strijd door burgerrechtenbewegingen zijn de onderhandelingspartners langzaam tot meer transparantie gedwongen. Maar we kennen de verschillende posities van de landen niet, en ook nu vinden de onderhandelingen in Luzern achter gesloten deuren plaats. Het is niet acceptabel dat dit soort verstrekkende maatregelen in het geheim worden besloten. ACTA moet transparanter.