Het ministerie van Economische Zaken stelt dat de wereldwijde handel in namaakgoederen EUR 150 miljard bedraagt. Maar klopt dat getal wel? Een nadere analyse van Vrijschrift leidt tot de conclusie dat Economische Zaken onbetrouwbare cijfers hanteert. Bits of Freedom deelt die analyse.

De cijfers komen uit een rapport, waarvan de opstellers zelf toegeven dat die cijfers niet betrouwbaar zijn. De Amerikaanse rekenkamer kraakt deze – en vergelijkbare – cijfers dan ook. Vrijschrift en Bits of Freedom roepen de Tweede Kamer daarom vandaag in een open brief (PDF) op om de rekenkamer onderzoek te laten doen naar de betrouwbaarheid van de cijfers die Economische Zaken hanteert:

“Aan: De Voorzitter van de Tweede Kamer, mevrouw G.A. Verbeet

Van: Vrijschrift en Bits of Freedom

Betreft: EZ overdrijft handel in namaak ivm Anti­Namaakhandelsverdrag ACTA, verzoek Algemene Rekenkamer dit te laten onderzoeken

7 September 2010

Zeer geachte mevrouw Verbeet,

Het ministerie van Economische Zaken overdrijft de omvang van de internationale handel in namaakproducten om het anti­namaakhandelsverdrag ACTA er door te drukken.

De Verenigde Staten, Europese Unie, Japan en enkele andere landen onderhandelen achter gesloten deuren over het Anti­Namaakhandelsverdrag ACTA. De geheimhouding en de mogelijke inhoud veroorzaken veel onrust. Maatschappelijke organisaties vrezen dat ACTA ernstige gevolgen zal hebben voor de toegang tot medicijnen en voor de verspreiding van groene technologie nodig om de gevolgen van klimaatverandering te bestrijden. De effecten voor de vrijheid op internet zijn nog altijd niet in te schatten omdat de onderhandelingsteksten geheim zijn. De onderhandelingen vinden plaats buiten de bestaande institutionele kaders van WTO en WIPO en ondermijnen daarmee deze organisaties. ACTA beoogt een nieuwe en overbodige internationale organisatie op te richten met vergaande bevoegdheden, zonder inbreng van maatschappelijke organisaties en de minimaal aanvaardbare “checks and balances” zoals deze bij de bestaande instituties opgebouwd zijn.

In 2006 wezen beide Kamers van de Staten­Generaal een voorstel van de Europese Commissie om strafrechtelijke maatregelen op het vlak van intellectuele eigendomsrechten te harmoniseren unaniem af. Het is opvallend dat de regering daarna instemde met geheime onderhandelingen over een nieuwe internationale standaard en organisatie zonder de Kamers op de hoogte te brengen. Wat strafrechtelijke maatregelen betreft heeft Nederland overigens een veto.

In deze brief willen we één aspect van ACTA aan de orde stellen. EZ hanteert onbetrouwbare cijfers: “De OESO berekende zelfs dat in de internationale handel in namaakproducten 150 miljard euro omgaat. De waarde van de totale handel en smokkel van gekopieerde producten was vermoedelijk honderden miljarden hoger volgens de OESO.”

Hiermee geeft EZ een onjuiste voorstelling van zaken. Er is geen [betrouwbare] berekening van de grootte van de internationale handel in namaakproducten. Het OESO rapport uit 2008 geeft zelf aan: “To date, no rigorous quantitative analysis has been carried out to measure the overall magnitude of counterfeiting and piracy.” Het rapport presenteert slechts de hoogste schatting: “Analysis carried out in this report indicates that international trade in counterfeit and pirated products could have been up to USD 200 billion in 2005.” (Nadruk toegevoegd.)

Financieel journalist Felix Salmon gebruikte de OESO gegevens om te proberen tot een realistische schatting te komen: “If 8% of counterfeit imports are worth $385 million, then the total value of counterfeit trade is $4.8 billion. A far cry from $200 billion, to be sure.” Daarna analyseerde hij hoe de OESO tot 200 miljard kwam. Hij concludeert: “And that, ladies and gentlemen, is where the $200 billion number comes from. You guess what the maximum amount of counterfeiting is in the countries where it’s most prevalent, being careful to use no empirical data in the process. You then double that number, double it again, and apply it to the amount of world trade: presto, you’ve got $200 billion.”

In 2009 publiceerde de OESO een update van het rapport. In deze update wordt de eerdere schatting verhoogd. Er wordt hier een ingewikkelde berekening voor gebruikt, die verhult dat er niet meer gebeurt dan de eerdere schatting verhogen. Deze werkwijze is onverantwoord. De regering presenteert deze verhoogde schatting als feit.

De Amerikaanse rekenkamer schrijft in een zeer recent onderzoek naar het waarheidsgehalte van dit soort rapporten (PDF) dan ook dat het heel moeilijk, zo niet onmogelijk is om de gevolgen van namaak voor de economie te berekenen. Het rapport van de Amerikaanse Rekenkamer bespreekt ook het OESO (OECD) rapport: “While experts and literature we reviewed provided different examples of effects on the U.S. economy, most observed that despite significant efforts, it is difficult, if not impossible, to quantify the net effect of counterfeiting and piracy on the economy as a whole. For example, as previously discussed, OECD attempted to develop an estimate of the economic impact of counterfeiting and concluded that an acceptable overall estimate of counterfeit goods could not be developed. OECD further stated that information that can be obtained, such as data on enforcement and information developed through surveys, ‘has significant limitations, however, and falls far short of what is needed to develop a robust overall estimate.’ One expert characterized the attempt to quantify the overall economic impact of counterfeiting as ‘fruitless,’ while another stated that any estimate is highly suspect since this is covert trade and the numbers are all ‘guesstimates.'”

Uit een eerder rapport van de Amerikaanse Rekenkamer uit 2007 blijkt dat het handelsvolume aan nagemaakte goederen mogelijk slechts 0,06% van het totale handelsvolume is. Dit cijfer is gebaseerd op een omvangrijke steekproef van 287.000 scheepsvrachten.

Volgens een nieuwe door de EU gesponsorde studie is de kwaliteit van namaakgoederen sterk in kwaliteit verbeterd en lijken zij de merken die zij kopiëren te promoten. Hoogleraar Wall suggereert dat handhaving gericht zou moeten zijn op namaakgeneesmiddelen en andere goederen die gevaarlijk zijn in plaats van op namaakontwerpen.

Het Anti­Namaakhandelsverdrag ACTA kan ernstige gevolgen hebben. Wij menen dat beleid en wetgeving op betrouwbare cijfers gebaseerd dienen te zijn. We willen u vragen de Algemene Rekenkamer te verzoeken het waarheidsgehalte van het OESO rapport en de presentatie daarvan door de regering te onderzoeken.
Hoogachtend,

Vrijschrift, mede namens

Bits of Freedom”

Zie ook:

• Michael Geist: GAO Study Contradicts Counterfeit Claims
• Bericht over studie Wall
• Reactie Vrijschrift op internetconsultatie
• Brief 14 maatschappelijke organisaties
• Washington Communiqué