Door het publiceren van stukken uit het intern diplomatiek verkeer van de Verenigde Staten is de klokkenluiderssite WikiLeaks onder vuur komen te liggen. WikiLeaks’ publicatie van informatie is controversieel, maar de zware pressie die nu wordt uitgeoefend om het werk van WikiLeaks onmogelijk te maken schept een zeer onwenselijk precedent. Bits of Freedom veroordeelt deze politieke druk met klem en vindt dat belanghebbenden die de publicatie van specifieke informatie op internet willen stoppen, dat via de rechter moeten doen.

Waar gaat dit over?

WikiLeaks is een organisatie die klokkenluiders de mogelijkheid biedt om anoniem informatie aan te dragen en via haar website te publiceren. WikiLeaks is opgericht in 2007 en heeft sindsdien talloze gelekte documenten gepubliceerd. Ze is eind november gestart met het publiceren van meer dan 250.000 Amerikaanse ambassadeberichten, in samenwerking met de gerenommeerde dagbladen The Guardian, de New York Times, Le Monde, Der Spiegel en El País. De berichten zijn door de betrokken kranten geredigeerd en een selectie wordt ook door deze kranten gepubliceerd. WikiLeaks heeft haar functie sinds 2007 geregeld bewezen: talloze media putten uit door WikiLeaks gepubliceerde stukken en de ambassadeberichten zijn daar geen uitzondering op.

De publicatie van de ambassadeberichten is controversieel

De grootschalige, vrijwel letterlijke publicatie van interne correspondentie van diplomaten is controversieel en er kunnen vraagtekens worden gesteld bij de wenselijkheid van publicatie van specifieke documenten. Privacy en communicatievrijheid zijn niet altijd compatibel en dat wordt door de recente publicatie van WikiLeaks opnieuw bevestigd: de publicatie staat op gespannen voet met het briefgeheim, dat in beginsel ook geldt voor diplomaten. Publicatie kan daarnaast leiden tot onwenselijke ontwikkelingen in internationale verhoudingen. En door de grootschalige en letterlijke publicatie van vertrouwelijke berichten wordt ook minder relevante informatie gepubliceerd. Deze vragen kunnen nog scherper aan de orde komen wanneer WikiLeaks in de toekomst mogelijk nog controversiëlere informatie publiceert. Maar er bestaat op dit moment geen voor WikiLeaks bindend rechterlijk vonnis waarin is bepaald dat de publicatie van de ambassadeberichten onrechtmatig is.

Via zware politieke druk wordt WikiLeaks het werk onmogelijk gemaakt

In plaats van de gestelde illegaliteit voor de rechter te bepleiten wordt juist gepoogd om via andere wegen een website met een journalistieke functie van het internet te bannen op wereldwijde schaal. Belangrijke internetdienstverleners, zoals Amazon en PayPal, hebben hun diensten aan WikiLeaks beëindigd, deels onder druk van Amerikaanse politici zoals de Democratische senator Lieberman. WikiLeaks stelt het slachtoffer te zijn van aanhoudende technische aanvallen op haar website. De Franse regering heeft aangegeven dat zij maatregelen zal nemen om te voorkomen dat de site in Frankrijk wordt aangeboden. Sarah Palin vergelijkt het boegbeeld van WikiLeaks, Julian Assange, met Osama Bin Laden, en een Canadese hoogleraar pleit er openlijk voor dat hij wordt vermoord. En inmiddels dringt ook in Nederland CDA-politicus Bijleveld erop aan dat een kopie van WikiLeaks door omroep PowNed wordt verwijderd.

Deze politieke druk schept een zorgwekkend precedent

Hoewel deze pogingen tot nu toe vooral averechts lijken te werken – inmiddels zijn er honderden klonen van WikiLeaks ontstaan – schept dit een bijzonder zorgwekkend precedent voor de vrijheid van meningsuiting op het internet. WikiLeaks vervult een belangrijke journalistieke functie en de politieke druk die wordt uitgeoefend om haar website onbereikbaar en haar werk onmogelijk te maken is onacceptabel. Dit betekent dat andere media die controversiële, politiek onwenselijke informatie willen publiceren, in de toekomst ook rekening hebben te houden met een dergelijke druk.

Bits of Freedom keurt de druk die op dit moment op WikiLeaks wordt uitgeoefend daarom scherp af. In een rechtsstaat moeten belanghebbenden die de publicatie van bepaalde informatie op internet willen tegenhouden, dat doen via de rechter, die op basis van een onafhankelijke toets kan beoordelen of publicatie wel of niet onrechtmatig is. Ook als het controversiële informatie betreft.

Mocht je actie willen ondernemen, dan kan je de petitie om Julian Assange politiek asiel te bieden ondertekenen. De petitie, zoals de redactie van Joop uitlegt, is erop gericht om te zorgen dat Assange zich vrij kan vestigen en tot in de hoogste instanties kan procederen tegen eventuele veroordelingen.

Update: Aangepast is dat CDA-politicus Bijleveld aandringt op verwijdering. Haar partijgenoot Bijsterveldt die minister van Media is, heeft aangegeven dat zij het niet haar taak vindt om hierover te oordelen. Ook is  nadere informatie gegeven over de petitie.