De Europese Commissie wil het beleid over online gokken van de verschillende landen in kaart brengen. Hierin komen ook filters aan bod om de toegang tot illegale gokwebsites te blokkeren. Zulke filters vormen een grote inbreuk op de internetvrijheid. In onze reactie wijzen wij er daarom op dat filters eigenlijk nooit een oplossing zijn.

De Commissie stelt de vragen in het kader van een ‘consultatie’. Iedere belanghebbende mag vertellen wat verbeterd moet worden. Maar het is lastig antwoord geven op de vragen van de Europese Commissie (pdf) als niet duidelijk is wat precies het doel van zo’n filter is, hoe de filters precies ingericht zijn en of er geen alternatieven beschikbaar zijn. Er is natuurlijk wel iets te zeggen over de criteria voor die beoordeling.

Voordat je over zo’n filter kunt beslissen, moet je goed bedenken wat je ermee wilt bereiken. De bescherming van consumenten en het voorkomen van witwassen van crimineel geld zouden mogelijk een rechtvaardiging voor een filter kunnen zijn, maar het beschermen van de belastinginkomsten is dat zeker niet. Het doel moet ook helder zijn om goed te beoordelen of zo’n filter wel echt noodzakelijk is. Dat moet, want internetfilters zijn een grote inbreuk op de vrijheid van meningsuiting uit artikel 10 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Dat geldt ook voor artikel 11 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (pdf).

In onze brief (pdf) zetten we bovendien vraagtekens bij de effectiviteit van zo’n filter. De filters die werken op basis van de hostname van een website zijn erg gemakkelijk te omzeilen. Er zijn genoeg filmpjes op internet te vinden die je in tien minuten uitleggen hoe je voorbij zo’n blokkade komt. Bovendien ondersteunt de Europese Unie de ontwikkeling van technologie om zulke filters in landen als Iran en China te omzeilen. Zulke technieken gaan natuurlijk ook hier gebruikt worden. En, als zo’n filter zo gemakkelijk te omzeilen is, kan het nooit effectief zijn.

Je wil niet met een kanon op een mug schieten. Elke maatregel om de wet te handhaven moet dus in verhouding staan tot het probleem dat het probeert op te lossen. Het internetfilter is zo’n kanon. Je blokkeert niet alleen de illegale delen van een website, maar ook de delen die geen probleem zijn. Een filter gebaseerd op IP-adressen blokkeert soms zelfs meerdere websites tegelijkertijd. Een fijnmaziger filter vereist juist dat alle internetverkeer van alle gebruikers gecontroleerd gaat worden. Dat vormt een enorme inbreuk op je privacy.

Tenslotte wijzen we er op dat maatregelen, met een moeilijk woord, ‘subsidiair’ moeten zijn. Er mag dus geen andere maatregel zijn die hetzelfde effect heeft, maar waarmee minder inbreuk wordt gemaakt. Als het doel van het filter het tegengaan van witwassen is, dan moet eerst onderzocht worden of de huidige wetgeving niet voldoet.

Internetfilters maken een grote inbreuk op je vrijheid van meningsuiting en je privacy. Daarom moet het doel helder zijn. Alleen dan kun je beoordelen of filters wel effectief zijn en of er geen andere, minder gevaarlijke, oplossingen te bedenken zijn. Internetfilters? Daar moet je niet mee willen gokken.