Quiz: mag een internetprovider bijhouden welke diensten jij bezoekt en die gegevens gebruiken voor marketing? Wij vinden van niet. Maar het Openbaar Ministerie? Dat denkt daar anders over.

Toen in mei 2011 bleek dat internetproviders meeluisterden naar jouw verkeer is het Openbaar Ministerie een onderzoek gestart naar overtreding door KPN van artikel 139 Wetboek van Strafrecht. Dit artikel verbiedt – kort gezegd – het zonder toestemming aftappen van jouw internetverkeer, en bevat een uitzondering voor de goede werking van het netwerk (zie hieronder het precieze artikel).

Inmiddels weten we meer over wat begin 2011 is gebeurd, want we beschikken over de brief van het OM aan KPN (PDF). KPN heeft het internetverkeer van Hi-klanten geanalyseerd en daaruit gedestilleerd welke diensten zij hebben gebruikt (denk aan Hyves, WhatsApp en Viber). En die onderzoeksresultaten heeft KPN vervolgens onder meer gebruikt voor marketingdoeleinden (en hiervoor bestaat geen uitzondering in het wetsartikel). Uit de brief:

Toch vindt het OM dat KPN dit artikel niet heeft overtreden: KPN zou het verkeer niet hebben “afgeluisterd”. Klinkt aardig, maar dat is wel een erg beperkte interpretatie. Dit artikel beschermt gebruikers namelijk niet alleen tegen het afluisteren, maar meer in het algemeen tegen het aftappen van gegevens.

En die beperkte interpretatie van het OM is onwenselijk. Het zou bijvoorbeeld betekenen dat internetproviders niet strafbaar zijn als zij bijhouden welke webpagina’s jij bezoekt en die gegevens vervolgens doorverkopen aan adverteerders. Of niet? We wachten een nadere uitleg van het OM met veel belangstelling af.

Artikel 139c Wetboek van Strafrecht

1. Met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft hij die opzettelijk en wederrechtelijk met een technisch hulpmiddel gegevens aftapt of opneemt die niet voor hem bestemd zijn en die worden verwerkt of overgedragen door middel van telecommunicatie of door middel van een geautomatiseerd werk.

2.Het eerste lid is niet van toepassing op het aftappen of opnemen:

1°. van door middel van een radio-ontvangapparaat ontvangen gegevens, tenzij om de ontvangst mogelijk te maken een bijzondere inspanning is geleverd of een niet toegestane ontvanginrichting is gebruikt.

2°. door of in opdracht van de gerechtigde tot een voor de telecommunicatie gebezigde aansluiting, behoudens in geval van kennelijk misbruik;

3°. ten behoeve van de goede werking van een openbaar telecommunicatienetwerk, ten behoeve van de strafvordering, dan wel ter uitvoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002.