Als je op dit moment een domeinnaam wilt registreren kan dat. En je hebt veel vrijheid om te beslissen welke domeinnaam je gebruikt. Maar als het aan de Europese Commissie ligt komt daar verandering in. Ze wil dat door de overheid aangewezen domeinnamen op een zwarte lijst kunnen worden geplaatst.

Zwarte lijst

Uit een gelekt position paper (PDF) (bron) blijkt dat de Europese Commissie wil dat overheden zwarte lijsten met verboden domeinnamen moeten kunnen blokkeren voor uitgifte. Daarnaast zouden overheden de mogelijkheid moeten hebben domeinnamen ná registratie alsnog te verbieden, als sprake is van een “serious public order concern”:

“In relation to reserved and blocked names at the second level, the IANA contract should require the contractor to develop appropriate policies to allow governments and public administrations to identify names to be included in a reference list to be respected by all new gTLD operators. The contractor should also be required to ensure that governments and public administrations can raise concerns about particular names after their registration if a serious public order concern is involved, and with a view to the registry “taking down” the name concerned.”

Wat zou dat betekenen? Dat de Nederlandse overheid kan bepalen welke .nl-domeinnamen niet geregistreerd mogen worden – en welke na registratie ingetrokken mogen worden. Het is evident dat dit voorstel moet worden getoetst aan het grondrecht op vrijheid van meningsuiting (zoals bepaald in artikel 10 EVRM): het zou immers een ingrijpende controle van de overheid op een veelgebruikt communicatiemiddel zijn. Laten we eens kijken hoe die toets zou uitvallen.

Noodzakelijkheidsvereiste

De eerste eis is dat de inperking “noodzakelijk in een democratische samenleving” moet zijn. Dat is een streng criterium. En daar stranden we eigenlijk al. Want is het ooit noodzakelijk geweest om bepaalde domeinnamen – dat is dus iets anders dan de inhoud die op die domeinnamen wordt gepubliceerd – te verwijderen? De domeinnaam op zich zegt vrij weinig – onrechtmatigheid of strafbaarheid zal toch vaak moeten worden beoordeeld aan de hand van de inhoud van de website. En bovendien: het huidige systeem, waarbij de overheid geen controle heeft over de uitgifte van domeinnamen, werkt toch?

Proportionaliteitsvereiste

De volgende vraag is: staat de inperking op de vrijheid van meningsuiting in verhouding tot het beoogde doel? Daar hebben we een probleem: we weten namelijk niet wat het beoogde doel is. Maar laten we even aannemen dat het doel is om de openbare orde te waarborgen. Zelfs voor zo een belangrijk doel gaat de maatregel ver: als je een domeinnaam verbiedt, verbiedt je immers publicatie van alle informatie op die domeinnaam, nu en in de toekomst, onrechtmatig en rechtmatig. De bevoegdheid zou bovendien erg breed en vrij vaag zijn: wat is nou precies een serious public order concern? Vallen klokkenluiderssites hieronder?

Subsidiariteitsvereiste

De derde vraag is: zijn er andere, minder ingrijpende maatregelen mogelijk om hetzelfde doel te bereiken? Ook daaruit blijkt dat de maatregel te ver gaat. In plaats van het verbieden van een domeinnaam en dus een hele website, zou je immers ook bepaalde inhoud kunnen verwijderen. Als je een volledige domeinnaam verwijdert, verwijder je bijna altijd meer dan strikt noodzakelijk. Een voorbeeld: in een terechte poging om afbeeldingen van seksueel kindermisbruik op een website bij mooo.com te verwijderen, heeft de Amerikaanse overheid begin dit jaar alle 84.000 websites bij mooo.com in één klap offline gehaald. Het verwijderen van onrechtmatige inhoud in plaats van het verbieden van een  hele domeinnaam is doeltreffender en een stuk minder ingrijpend.

In strijd met EVRM

De door de Europese Commissie voorgestelde mogelijkheid tot censureren van domeinnamen beperkt de internetvrijheid van de individuele burger en geeft veel macht aan overheden. Het voorstel is niet noodzakelijk, gaat te ver en er zijn betere manieren om onrechtmatige inhoud aan te pakken. Het is dan ook erg teleurstellend dat juist de Europese Commissie dit voorstelt, terwijl ze normaal gesproken maar al te graag andere landen verwijt het internet te censureren.

Meer weten?

De website www.internetgovernance.org heeft meerdere artikelen over de position papers gepubliceerd waarin wordt uitgelegd waarom deze maatregelen een stap terug zijn op het gebied van internationaal internetbeleid. Daarnaast staan op dot.nxt.com de volledige position papers met daarbij heldere toelichting. Registreren is wel verplicht: http://news.dot-nxt.com/2011/08/31/ec-papers-details