Vorige week antwoordde staatssecretaris Teeven op vragen over zijn auteursrechtbeleid. Een korte inventarisatie levert al een belangrijke conclusie op: hij doet een aantal beloftes. Maar kan hij die ook waarmaken? Wij bespreken in een serie vijf auteursrechtvoornemens van Teeven. We beginnen met een gebroken belofte.

Maar voordat we kritiek hebben: wij vinden dat kunstenaars recht hebben op een eerlijke vergoeding voor hun werk. Als je houdt van muziek en films: betaal ervoor als die mogelijkheid er is! Hoewel het aanbod nog beperkt is, zoals Teeven ook schrijft. Wij en alle kunstenaars zijn je dankbaar. Zo. Dat moest ons even van het hart.

Het lijvige document (69 pagina’s) (PDF) gaat in op de vier thema’s die in Teeven’s brief van april 2011 (PDF) al werden aangekondigd. Eén daarvan, het blokkeren van websites en het introduceren van een downloadverbod, is voor iedere internetgebruiker relevant. De auteursrechthandhaving heeft namelijk gevolgen voor de communicatievrijheid en privacy van iedere internetter. En juist daar wringt de schoen.

Teeven bezwoer dat het handhavingsmodel niet gericht zou zijn op consumenten die op beperkte schaal bestanden up- en downloaden. Het probleem is: dat kan Teeven wel zeggen, maar daaraan hoeft niemand zich te houden. Als downloaden uit evident illegale bron onrechtmatig wordt, kan iedereen met auteursrecht op grond hiervan een rechtszaak beginnen: eerst om de gegevens van die downloader te verkrijgen, en vervolgens om de downloader aan te spreken. En dat kan zomaar gebeuren: het Nederlands Uitgevers Verbond reageerde direct dat ze individuele downloaders gingen aanpakken.

De enige beschermingsmaatregel die Teeven suggereert, is dat bij de afgifte van persoonsgegevens ‘onder meer’ de schaal waarop wordt downgeload wordt meegenomen. Dus zelfs als je kleinschalig downloader bent, is nog steeds niet uitgesloten dat er een rechtszaak tegen je wordt gestart. Het parlement heeft daarom vragen gesteld. En de antwoorden van Teeven zijn naïef: rechtszaken zijn volgens Teeven mogelijk, maar hij gaat er niet vanuit dat er “nu massaal tegen consumenten rechtszaken zullen worden opgestart, waarbij hoge schadevergoedingen worden toegekend”. De ervaring uit het Verenigd Koninkrijk leert helaas anders: daar zijn hele bedrijfsmodellen gebaseerd op het aanpakken van individuele filesharers.

Hoe dan wel? Een filesharinglicentie is de oplossing

We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: wij zijn er van overtuigd dat kunstenaars recht hebben op een eerlijke vergoeding voor hun werk. We houden van muziek. We houden van films. Maar de plannen van Teeven om filesharing tegen te gaan, zullen niet werken. In een wereld waar iedereen via internet informatie uit kan wisselen, is het ondoenlijk om via een downloadverbod en websiteblokkades filesharing aan banden te leggen. Als je dat goed wil handhaven, zal je alle internetverkeer moeten controleren.

We moeten leren leven met een nieuwe werkelijkheid waar de massale verspreiding van cultuur niet te controleren is. De enige relevante vraag is nu: hoe gaan kunstenaars toch een eerlijke vergoeding krijgen voor hun werk? Wij zijn voorstander van een systeem waarbij downloaders aan kunstenaars betalen voor het uitwisselen van bestanden: een filesharinglicentie, zoals eerder door de Electronic Frontier Foundation voorgestaan. Op die manier krijgen kunstenaars een vergoeding, maar hoeft het internet niet gecontroleerd te worden. Wat vinden jullie?

Morgen méér voornemens van Teeven.