Bij de behandeling van de bewaarplicht vroeg de Eerste Kamer aan de toenmalige minister van Justitie om een burgerportaal. Via zo’n portaal zouden mensen makkelijk kunnen zien of hun gegevens in een onderzoek van de politie zijn gebruikt. Vorige week maakte minister Opstelten duidelijk dat dat portaal er niet gaat komen.

Soms heeft de minister van Veiligheid en Justitie gewoon wat langer nodig om antwoord op vragen van de Eerste Kamer te geven. Vorig week reageerde de minister eindelijk op een vraag die hem was gesteld. Eerste Kamerlid Strik wilde van de minister weten of het niet mogelijk was om een “portaal” in te richten waar burgers konden zien of hun gegevens in een onderzoek van de politie zijn gebruikt. Want, zo stelde Strik:

“Wij zijn verplicht om onze gegevens af te staan; hoort daar niet een recht op inzage in het gebruik daarvan tegenover staan?”

Bijna 2,5 jaar later antwoordt de minister met een brief (PDF) aan de Eerste Kamer. De minister zegt dat burgers nu al inzage kunnen krijgen. Burgers kunnen bij de telefonie- en internetaanbieders opvragen welke gegevens over hen zijn opgeslagen op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens. Ook stelt de minister in zijn brief: “[de gegevens] worden bewaard bij de [aanbieders] en niet centraal bij het CIOT”. Bovendien bevat die databank volgens hem geen historische gegevens. Hij wijst naar een tweetal wetten (de Wpol en WJG) als burgers willen weten welke gegevens van belang waren in opsporingsonderzoeken van de politie. Heb je iets aan dat antwoord? Wij denken van niet.

Natuurlijk heeft de minister gelijk als hij zegt dat je nu al recht op inzage hebt. Bits of Freedom’s PIM, moet één van zijn beleidsmedewerkers hem ingefluisterd hebben. Maar welke aanbieder geeft je meteen inzage in al je gegevens – inclusief de gegevens die vastgehouden worden voor de politie in het kader van de bewaarplicht? Geen enkele, zie hier, hier en hier. En als jij wilt weten in welke onderzoeken gegevens over jou een rol hebben gespeeld, dan moet je elk van de 25 regionale politiekorpsen (en de FIOD, en de SIOD, en de AID, en de KMAR, en …) los een verzoek tot inzage sturen. Niet te doen. En ook het standpunt dat de gegevens in de centrale databank helemaal niet centraal opgeslagen worden kan niemand uitleggen. Juridisch gezien heeft de minister wel gelijk, maar in de praktijk sturen alle aanbieders elke dag hun administratie gewoon netjes naar de overheid. En ook als het CIOT de gegevens zelf niet kan inzien, houdt ze nu van de jaarlijks bijna 3 miljoen vragen wel bij welke dienst waarom gegevens opgevraagd heeft.

Dus, wat had het antwoord dan wel moeten zijn? Wat ons betreft maakt de overheid nu eindelijk eens een overzicht van de databanken waarin zij gegevens over jou opslaat. Het overzicht zou je dan ook meteen kunnen vertellen wie daar allemaal bij mogen. En wie er ook echt gegevens gevist heeft. In de 2,5 jaar dat de minister gewacht heeft met het antwoord op de vraag van de Eerste Kamer, had het portaal al lang gebouwd kunnen worden. Nu krijgen we dat nooit.

Wie van jullie heeft wel eens geprobeerd na te gaan welke van je gegevens in een opsporingsonderzoek een rol heeft gespeeld? Lukte dat?