Met een nieuw jaar in zicht is het goed terugblikken en vooruitkijken. In 2011 maakte de Westerse wereld zich sterk voor internetvrijheid in landen als China, Iran en Syrië, maar met de vrijheid van de internetgebruiker in het eigen land nemen ze het minder nauw. Nederland is geen uitzondering. Ook is nu al glashelder dat ook 2012 erg belangrijk gaat worden voor internetgebruikers.

Champagne is er niet alleen voor de jaarwisseling, maar ook om overwinningen te vieren. Bits of Freedom heeft dit jaar keihard geknokt en bergen verzet. We hebben dan ook wel even stil gestaan bij het stopzetten van internetfilters en het in de wet vastleggen van netneutraliteit.

Iedereen kon een heldere conclusie trekken uit de evaluatie van de bewaarplicht van de Europese Commissie. Maandenlang bijhouden wie met wie gebeld heeft levert een grote hooiberg op, maar lost niets op en schendt wel op grote schaal de privacy van vijfhonderd miljoen Europeanen. Omdat de Europese Commissie die conclusie zelf niet trok schreef Bits of Freedom samen met EDRi, het schaduwrapport. Daarin alle pijnpunten opgesomd, waaronder een chaotische implementatie, een gebrekkige juridische basis en een gebrekkige beveiliging van de opgeslagen gegevens en dat alles zonder een onderbouwing van de noodzakelijkheid.

Dit jaar heeft Bits of Freedom ook hard gemaakt om te voorkomen dat het internet gefilterd wordt. Begin dit jaar stopte onze overheid en internetaanbieders eindelijk met het uitrollen van een internetfilter. Zij wilden daarmee de toegang tot afbeeldingen van seksueel misbruik van kinderen beperken. Bits of Freedom vind zulk misbruik afschuwelijk en acht effectievere maatregelen nodig: verwijderen in plaats van verbergen. Nu is er een nieuw filter in de maak waarbij niet het bekijken maar het publiceren van zulke afbeeldingen iets moeilijker wordt gemaakt. Mogelijk effectiever, maar mogelijk ook onwettig. Ook in Europa zijn we er druk mee, want ook daar is “Je best doen” gewoon niet goed genoeg.

Maar het is niet alleen de overheid die de vrijheid op internet inperkt. KPN vertelde begin mei trots als een pauw de eerste te zijn die in het verkeer van haar gebruikers snuffelde. Een inbreuk op de privacy van haar klanten om daarmee het eigen verouderde bedrijfs­model in stand te houden. Internetgebruikers waren boos en de Tweede Kamer was onthutst. De lange voorbereiding van Bits of Freedom kon eindelijk worden verzilverd en inmiddels wacht het wetsvoorstel voor netneutraliteit op goedkeuring van de Eerste Kamer. Zover hadden het nooit kunnen komen, zonder een sterke beweging die zich hard maakt voor digitale burgerrechten.

Niet zelden is de bedreiging van internetvrijheid een samenwerking van overheid en bedrijfsleven. In Amerika worden honderden websites op grond van vage klachten ontoegankelijk gemaakt en de domeinnaam afgenomen. Zonder dat de beheerder zich bij een rechter heeft kunnen verdedigen. Soms zelfs voor een heel jaar. En soms ook als er niets mis. Nederland draagt daar aan bij door het steunen van het achterkamertjesverdrag ACTA.

En zo staan we dus aan het begin van een nieuw jaar. Een spannend jaar. Het jaar waarin duidelijk wordt wat Amerika met SOPA gaat doen, maar ook waarin het debat rondom het achterkamertjesverdrag ACTA zijn climax bereikt. Bits of Freedom zal knokken voor een vrij en open internet. Gelukkig zijn er ook dingen om naar uit te kijken. Want als alles goed gaat, gaat Nederland geschiedenis schrijven door netneutraliteit in de wet vast te leggen. Goed voor de bescherming van de privacy van de internetgebruiker, maar ook goed voor innovatie en de verdere ontwikkeling van het internet.

Een open en vrij internet, daar is iedereen bij gebaat.

Dit artikel verscheen ook bij ISP Today.