Op Facebook staat veel informatie over gebruikers. Maar er is ook een hoop informatie die níet online staat, omdat die wordt gefilterd. Door mensen uit derdewereldlanden blijkt nu, voor zo’n 1 dollar per uur. Op basis van wel heel merkwaardige richtlijnen.

Maar eerst: wat is er gebeurd? Een aantal weken geleden klapte Amine Derkaoui, een 21-jarige Marokkaanse man, uit de school. Derkaoui werkte voor oDesk, een bedrijf dat door Facebook is ingehuurd om toezicht te houden op alles wat er op Facebook gepost wordt. En oDesk huurde daarvoor weer werknemers in zoals Amine: uit derdewereldlanden, veelal hoogopgeleid want Engels sprekend, en bereid om vanuit huis een paar uur per week voor een hongerloon te werken.

Amine bracht uit frustratie (“It’s humiliating. They are just exploiting the third world.”) een document naar buiten waarin precies staat geschreven wat Facebook niet online wil hebben. Daaruit wordt duidelijk wat de moraal is die Facebook erop nahoudt – en die moraal is soms behoorlijk apart. De richtlijnen die in het document staan, zijn stukken concreter dan de richtlijnen waar gebruikers het mee moeten doen.

Vage richtlijnen voor gebruikers, scherpe voor Facebook zelf
Zo staat er in de richtlijnen voor gebruikers over gewelddadige beelden: Ongepaste beelden zullen van de site worden verwijderd. Beelden van sadistische aard of geweld tegen personen of dieren of seksueel geweld zullen worden verwijderd. Maar uit het document blijkt dat vermorzelde schedels en ledematen, diepe vleeswonden en extreme bloedingen wél zijn toegestaan. Zolang er maar geen ingewanden op staan.

En dan de richtlijnen voor pesten. We treffen maatregelen tegen personen die pesten of ongewenst contact opnemen met andere gebruikers, staat op de site te lezen. Uit het document blijkt dat dit concreet betekent: afbeeldingen van dronken en bewusteloze of slapende mensen waarbij op het gezicht is getekend, mogen niet. ‘Versus-foto’s’ mogen ook niet, wat opmerkelijk is aangezien Zuckerberg zelf ooit een versus-site maakte waarbij het uiterlijk van Harvard-studentes kon worden beoordeeld. Hate speech mag ook niet. Maar: als je het met humor doet, mag je wel haten op Facebook!

Ook op het gebied van seksualiteit zijn de richtlijnen voor gebruikers veel vager dan de regels die in het document staan. Gebruikers lezen: We hanteren een beleid waarin naaktheid of pornografie absoluut niet is toegestaan. Ongepaste seksueel getinte inhoud zal worden verwijderd. Maar daar blijken ook afbeeldingen van moeders onder te vallen die borstvoeding geven. En seksueel getinte tekeningen of cartoons. Te strakke broekjes mogen ook niet (obvious depiction of camel toes and moose knuckles). Voorspel mag weer wel, even for same-sex individuals. Hoe ruimdenkend.

Je internetvrijheid is zo sterk als de zwakste schakel
Iedereen maakt fouten, zo ook de werknemers van oDesk. Daarover is al een aantal keer ophef ontstaan in de media: zo werd een Nederlandse pagina voor homofeesten verwijderd, een onschuldige foto van twee zoenende mannen omdat deze ‘te seksueel getint’ zou zijn en zelfs een tekening van een naakte vrouw. Facebook verweerde zich met: “In this case, we congratulate the artist on his lifelike portrayal that, frankly, fooled our reviewers.” Ook pagina’s over en afbeeldingen van het beroemde, niets verhullende schilderij ‘L’origine du Monde’ van Gustave Courbet, dat in het Musée d’Orsay hangt, zijn door Facebook verwijderd.

Natuurlijk is het goed dat Facebook richtlijnen heeft om het sociale netwerk schoon te houden van schadelijke en grove inhoud. Ook wij hebben richtlijnen. Maar Facebook gaat ver in het bepalen van wat wel en niet goed is. Door bijvoorbeeld meerdere malen foto’s van homo’s te verwijderen, neemt het bedrijf een markante ethische positie in. En Facebook is bovendien niet transparant. Dat foto’s van vrouwen die borstvoeding geven worden verwijderd, kunnen gebruikers onmogelijk opmaken uit de richtlijnen, die alleen reppen over ‘naaktheid of pornografie’ en ‘seksueel ongepaste inhoud’. Daardoor kan Facebook willekeurige censuur toepassen, waar je als gebruiker weinig tegen kunt doen.

Dus: vermorzel de schedel van je buurman, maak er een foto van, post het op je prikbord en op Facebook zal je niets gebeuren. Beklad het hoofd van je dronken vriend en je wordt gecensureerd.

Wat vind jij de beste, raarste of grappigste richtlijn van Facebook? Of heb jij iets op je Facebook staan wat volgens de richtlijnen eigenlijk niet mag?