Hoe big is Big Data?
Tot een paar jaar geleden bekeken bedrijven gegevens (data dus) nog in spreadsheets en databases op desktop computers. Big Data is veel groter dan dat. Met Big Data wordt in de eerste plaats vooral een enorme hoeveelheid data bedoeld. Naast enorm qua omvang, is Big Data ook superdivers. Data hoeft niet langer in een bepaald formaat te worden aangeleverd of netjes in een tabel te staan. Ingescande artikelen, willekeurige foto’s, zoekopdrachten, telefoongesprekken en nog veel meer vormen van data kunnen gezamenlijk worden geanalyseerd. Dit levert enorme dataverzamelingen op: zo groot dat ze op meerdere computers tegelijk moeten worden opgeslagen en bewerkt.

Patronen voorspellen met Big Data
Uit die enorme hoeveelheden verschillende data kunnen bedrijven patronen afleiden. En dat is precies het interessante, want aan de hand van deze patronen worden vervolgens voorspellingen gedaan of inzichten verkregen die op basis van kleinere hoeveelheden gegevens niet mogelijk zijn. Zo voorspelt het KNMI bijvoorbeeld het weer op basis van enorme hoeveelheden weermetingen. Een kunstenaarsduo brengt real-time de wind over heel Amerika in kaart. Google voorspelt griepepidemieën op basis van miljoenen zoekopdrachten. En de politie bepaalt waar ze het beste nieuwe flitspalen kunnen plaatsen op basis van enorme hoeveelheden data van het TomTom navigatiesysteem.

De som is meer dan de delen
Kortom, de analyse van Big Data zorgt voor nieuwe inzichten, en grote hoeveelheden verschillende data vertellen in samenhang meer dan losse dataverzamelingen op zich. Dat levert bedrijven soms inzichten op over jou, waar jij geen toestemming voor hebt gegeven en die ook niet voorzienbaar waren. Je kunt zelfs totaal niet op de hoogte zijn van het feit dat verschillende typen gegevens over jou zijn verzameld en opgeslagen. Dat kan tot pijnlijke situaties leiden. Zo wist de Amerikaanse supermarktketen Target, bijvoorbeeld al dat een dochter zwanger was voordat haar vader het wist. En werd een vrouw door Facebook voorgesteld aan de andere vrouw van haar man.

Kun je Big Data controleren?
Het lastige bij Big Data is dat je geen controle hebt over wat een bedrijf van je verzamelt en hoe die informatie gebruikt gaat worden. Dat komt doordat het bedrijf nieuwe dingen over je te weten komt door enorme hoeveelheden, op het eerste gezicht ongerelateerde data te verzamelen. Door deze data met elkaar te verbinden en te analyseren, worden bepaalde patronen zichtbaar. Patronen op basis waarvan bedrijven en overheden hun beslissingen kunnen nemen. Beslissingen die vervolgens op jou persoonlijk van invloed zijn. Denk aan een hypotheek die je niet krijgt omdat Big Data vertelt dat jouw huis in een gebied met veel wanbetalers staat. Of een zoekmachine die je bepaalde websites niet laat zien omdat Big Data vertelt dat die sites niet passen bij jouw soort profiel. De impact van dit soort beslissingen op basis van Big Data is dus lastig te voorzien. De wetgeving rondom het gebruik van deze gegevens is nog allerminst sluitend.

CBP er is werk aan de winkel!
De wet,  artikel 42 van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp), bepaalt dat er  in principe geen beslissingen over je mogen worden genomen op basis van automatisch opgestelde profielen. Er zijn een paar uitzonderingen: kort gezegd mag het wel wanneer je een overeenkomst met een bedrijf aangaat of als er sprake is van een beslissing die wordt genomen op grond van een (specifieke) wet. Denk bijvoorbeeld aan een beoordeling van kredietwaardigheid door een bank waar jij een hypotheek wilt afsluiten.

Big data schept een heleboel mogelijkheden die breder zijn dan de wettelijke uitzonderingen. Denk bijvoorbeeld aan het eerder genoemde Target voorbeeld. Big Data is niet alleen interessant voor bedrijven die een overeenkomst willen aangaan, en gebeurt zeker niet altijd op basis van specifieke wetten. Het is een enorme vergaarbak aan gegevens, waar, op het moment dat er een interessant patroon valt waar te nemen, kan worden besloten om op basis daarvan actie te ondernemen. Het mag duidelijk zijn dat de ontwikkelingen op het gebied van Big Data gevolgen hebben voor de privacy van internetgebruikers. Bits of Freedom vraagt het CBP daarom nadrukkelijk het verschijnsel Big Data kritisch onder de loep te nemen en te onderzoeken welke wettelijke aanpassingen nodig zijn om het gebruik in goede banen te leiden.

Bits of Freedom is overigens zelf ook actief bezig om Nederlandse en Europese politici te wijzen op de risico’s van grote dataverzamelingen, profilering en de gevolgen daarvan. De regels die nu gelden voor het gebruik van persoonsgegevens worden namelijk op dit moment onder de loep genomen in Brussel. Wij vinden dat de nieuwe regels bescherming moeten bieden tegen de mogelijke ongewenste gevolgen van het gebruik van Big Data.