Het Clean IT project van de Europese Commissie is nog verder ontspoord dan we in januari al berichtten. Een uitgelekt document onthult gedetailleerde en verstrekkende voorstellen voor de aanpak van terrorisme op internet. Zouden die voorstellen er ook komen, dan blijft van jouw internetvrijheid weinig over.

Clean IT geen schone zaak

Clean IT is een veiligheidsproject opgezet door de Europese Commissie en het ‘terroristisch gebruik van internet’ moet opsporen, aanpakken en wegmaken. Het is de bedoeling dat de principes en regels die Clean IT formuleert een ‘aanvulling’ gaan worden op formele wetgeving.

In onze eerste blogpost over Clean IT schreven we het project al af door haar gebrek aan focus en legitimiteit: er zijn geen duidelijke doelen geformuleerd en ook de omvang van het probleem dat Clean IT wil aanpakken blijft vaag. Daarnaast onttrekt het project zich aan parlementaire controle door de gekozen vorm van publiek-private samenwerking: de Tweede Kamer is wel geinformeerd over het bestaan van Clean IT, maar heeft niets te zeggen over de maatregelen die worden voorgesteld.

Clean IT drukt door: wat zijn de plannen?

Uit een concept voortgangsdocument bleek al dat Clean IT – ondanks alle bezwaren – nog steeds springlevend is. Naast heel wat gemeenplaatsen vind je daarin zeer verontrustende plannen. Maar het kan nog erger: in een zojuist uitgelekt document zijn die verontrustende plannen namelijk uitgewerkt. In maar liefst 23 pagina’s wordt uitgelegd met welke verstrekkende maatregelen terrorisme op internet zou moeten worden bestreden. En je kan het wel raden: van jouw internetvrijheid laten die plannen weinig over.

See it for yourself:

• De politie moet het recht krijgen om online te ‘patrouilleren’, bijvoorbeeld op social media. Dit omvat het  (anoniem?) deelnemen aan discussies tussen gebruikers.
• Het internetverkeer van werknemers moet ongehinderd kunnen worden gefilterd.
• ISP’s worden aansprakelijk als ze zich niet redelijkerwijs inspannen (reasonable efforts) om door middel van technische surveillance, het ‘terroristisch gebruik’ van internet aan het licht te brengen.
• Opsporingsdiensten moeten informatie offline kunnen halen zonder formele en ‘arbeidsintensieve’ notice-and-action procedures te hoeven volgen.
• Het bewust hyperlinken naar ‘terroristische content’ – onduidelijk is of hiermee informatie wordt bedoeld die door een rechter als illegaal is aangemerkt – moet net zo strafbaar worden gesteld als de content zelf.
• Er moet een juridische basis komen voor ‘real name policies’ om anoniem gebruik van online diensten te voorkomen / beperken.
• ISPs worden aansprakelijk wanneer ze zich onvoldoende inspannen om ‘terroristisch gebruik’ van het internet tegen te gaan.
• Wanneer er internetfilters zijn geinstalleerd, moeten die ook gebruikt worden. Internetbedrijven en hun klanten kunnen daarom aansprakelijk worden gesteld als ze nalaten activiteiten die het filter als illegaal bestempelt, te melden aan de autoriteiten.
• Tegelijkertijd moeten klanten aansprakelijk worden gesteld wanneer ze ‘bewust’ (knowingly) rapporteren over content die niet illegaal blijkt te zijn.
• Overheden mogen bij het aangaan van overeenkomsten met IT dienstverleners selecteren op hun ‘behulpzaamheid’, oftewel de mate waarin ze voldoen aan deze ‘aanbevelingen’.
• De anonimiteit van gebruikers die (mogelijke) illegale content melden, moet worden beschermd… en tegelijkertijd wordt hun IP adres opgeslagen, zodat ze kunnen worden vervolgd als ze er van worden verdacht opzettelijk legale content te melden. Ook moet IP logging er voor zorgen dat meldingen van ‘betrouwbare’ gebruikers sneller worden verwerkt. Daar is natuurlijk niets anoniems aan.
• Bedrijven moeten uploadfilters installeren om er voor te zorgen dat informatie die al eerder verwijderd is – of die daar sterk op lijkt- niet opnieuw online wordt geplaatst.

* Deze samenvatting is gebaseerd op een analyse die EDRi eerder vandaag publiceerde.

Ook verontrustend: welk probleem de maatregelen moeten bestrijden blijft ongewis, ondanks de uitdrukkelijke belofte van de projectleider. In een brief van januari schrijft hij: “dit project pas met oplossingen [wil] komen als over de problemen overeenstemming is bereikt tussen de private en publieke partijen.” Die probleemstelling is er alleen nooit gekomen…

Van clean naar kwaad naar erger

Kortom: Clean IT leidt tot surveillance en controle van internetters op grote schaal, is ondemocratisch en in strijd met het recht.

We zeggen het dus nog maar eens: Clean IT moet worden stopgezet!