Als je de berichten moest geloven, dan zouden China en Rusland in Dubai achter gesloten deuren het internet de nek omdraaien. Maar klopte dat wel? Een eerste overzicht van wat er is gebeurd.

Waar gingen de onderhandelingen in Dubai over?

Tussen 3 en 14 december 2012 kwamen bijna alle landen ter wereld bij elkaar in Dubai om te spreken over de herziening van de International Telecommunications Regulations (ITRs). De ITRs zijn internationale verdragsregels over telecommunicatie. Ze zijn opgesteld onder auspiciën van de International Telecommunications Union, een onderdeel van de Verenigde Naties. De laatste versie van de ITRs stamt uit 1988. Het internet bestond toen nog niet. Er werd dan ook gepleit om de ITRs in Dubai aan te passen aan het internet – hoewel het internet zich prima had ontwikkeld zónder inmenging van de ITU.

Wat was de belangrijkste zorg?

De zorg was dat landen als Rusland en China van die gelegenheid gebruik zouden maken om meer controle te krijgen over het internet. Ze zouden bijvoorbeeld ervoor kunnen pleiten dat het domeinnaam- of IP-adressysteem zou vallen onder beheer van de ITU – en daarmee onder hun indirecte controle zou kunnen komen. En dat zou slecht zijn voor internetvrijheid.

Terzijde: wat je weinig hoort in de discussies, is dat de huidige situatie ook niet optimaal is. Nu heeft namelijk de Verenigde Staten veel controle over belangrijke delen van de internet-infrastructuur. Dat is ook geen wenselijke situatie, want het betekent dat sites als Wikileaks onder druk van de Amerikaanse overheid zo weer uit de lucht kunnen worden gehaald.

Wat is de uitkomst van de onderhandelingen?

In Dubai zijn twee stukken tot stand gekomen: een nieuwe versie van de ITRs en een motie “To foster an enabling environment for the greater growth of the Internet” (motie nummer 3) (samen hier te bekijken, PDF).

De motie was ingediend om het woord ‘internet’ buiten de ITRs te houden, maar toch een bepaalde consensus te ontwikkelen. Landen vermoedden echter dat achter de motie een verborgen agenda schuilde: via de motie zou de ITU toch verdergaande controle over het internet willen uitoefenen. Toen de voorzitter om twee uur ‘s nachts vervolgens geen officiële stemming over de motie hield, maar slechts peilde hoe de temperatuur van het water was en daarna de bijeenkomst beëindigde, werden die vermoedens alleen bevestigd.

De dagen daarna moesten landen over de nieuwe ITRs stemmen. Uiteindelijk hebben de EU en de Verenigde Staten de nieuwe ITRs niet ondertekend. De Nederlandse regering zal aan het parlement nog uitleggen waarom zij dat niet hebben gedaan. Een eerste indruk is dat bepalingen over cybersecurity en het controleren van email op spam misbruikt konden worden om internetvrijheid te beperken.

Het betekent in ieder geval dat er in Europa niets verandert door de uitkomst van de WCIT. Dat de ITRs wel zijn aangenomen door landen als China en Rusland, betekent dat die landen de tekst daarin kunnen gebruiken om hun eigen interne beleid te verdedigen.

Dus: de onderhandelingen zijn met een sisser afgelopen. Maar nu hebben we in ieder geval wél zwart op wit de Nederlandse inzet op het gebied van internetvrijheid: “zoveel mogelijk internetvrijheid, en regels die offline gelden, gelden ook online“. Wij zeggen: ACK.