Amsterdam, 5 april 2013

Er tuimelt een musje door de Siberische storm in mijn verder stille straat. De lente en de postbode laten zich niet zien. De afgelopen weken hebben zich aaneengeregen zonder bijzonderheid. Binnen op tafel ligt een multomap met enkele beduimelde pagina’s papier. Dit is mijn datadagboek tot nu toe.

Maanden geleden verstuurde ik dataverzoeken naar 15 bedrijven. Na wat aandringen hebben ze nu allemaal geantwoord. XS4ALL, als trouwe lezer van het Bits of Freedom-blog, antwoordde een dag na mijn vorige blog met welgemeende excuses en een screenprint van m’n gegevens. De ANWB en T-Mobile hebben beiden niks meer van zich laten horen na mijn aanvullende dataverzoek. Er zit daar nog data van mij waar ik hard aan zal moeten peuteren om het los te krijgen. De ANWB ontkent nog iets van me te hebben, T-Mobile reageert gewoon niet.

Het is uiteindelijk een vervelend probleem voor iedere burger: het opvragen van data waarvan je soms niet en soms maar ten dele weet dat het er moet zijn. De soms lange weg van het dataopvragen is dan ook iets waar maar weinigen zich toe zetten. Dat roept de vraag op welke mogelijkheden er zijn om het anders te doen. Als we uitgaan van het recht op inzage, correctie en verwijdering van de data die bedrijven van ons hebben, wat is dan wel een goede manier om dit recht uit te oefenen?

Databrief
Een vet voorstel hoorde in onlangs bij ChaosRadio: de Databrief. Het idee is dat elk bedrijf verplicht wordt om eens per jaar een databrief te versturen naar al hun relaties, klanten en contacten. De databrief bevat alle gegevens die het bedrijf heeft over de ontvanger. Precies die informatie die ik nu met veel moeite per bedrijf probeer los te krijgen. Het zou een aantal bestaande problemen direct oplossen:

1. Iedereen wordt elk jaar herinnerd aan- en bewust gemaakt van waar en met welke gegevens hij of zij geregistreerd staat.
2. Het aanleggen van grote bestanden met veel gegevens wordt opeens veel duurder, vanwege de verplichting om elk jaar al die printjes te maken en de postzegels te betalen.
3. De totale opslag van data, en dus de mogelijkheid om het te lekken, neemt af door opgelopen kosten en meer bewuste burgers.

Ik vind het voorstel zeker interessant. Het raakt aan een paar van de lastigste punten van dataopslag: de onzichtbaarheid van dataopslag en de lage kosten daarvan. Maar het creëert ook weer nieuwe problemen: hoe dwingen we buitenlandse bedrijven om hieraan te voldoen? Hoe voorkom je dat de administratie-afdelingen van bedrijven zich in het buitenland gaan vestigen? Wat te doen met pseudonieme informatie? Wat als de post per ongeluk bij je buurman, met wie je al jaren ruzie hebt, wordt afgegeven? En wat als een hele zak met deze databrieven kwijtraakt? Dan heb je opeens een behoorlijk datalek… En dan hebben we het nog niet eens over de grootte van het bos dat gekapt moet worden voor het papier.

Ideaal is de databrief dus niet. Maar dat is de huidige manier van data opvragen ook niet. De huidige manier kost veel tijd en biedt bedrijven veel mogelijkheden om een brief te negeren. Maar wat is dan wel een goede manier om deze bureaucratische bastions te bestrijden?

– Lees hier vorige afleveringen –
—

Douwe is sinds 2009 vrijwilliger voor Bits of Freedom. Eerder maakte hij een T-Shirt voor de donateursdag waar hij ook elk jaar helpt te werven. In 2013 zal hij twee-wekelijks een blog schrijven voor Bits of Freedom over zijn dataverzoeken. Achtergrond over deze worsteling en andere zaken kan je lezen op z’n blog: http://dosch.it