Een tijdje geleden lazen we over enorme datasilo’s die de NSA aanlegt in de dorre vlaktes van Amerika. Eén complex in Utah zou jaren aan internetverkeer kunnen opslaan. Veel mensen waren hierover verontwaardigd. Maar waarom is het eigenlijk een probleem dat privé-gegevens worden opgeslagen, zelfs als er niets mee wordt gedaan?

Om te beginnen: door de snelle ontwikkeling van de techniek kunnen we nauwelijks overzien wat de gevolgen zijn van grootschalige informatie-opslag. We weten alleen dat geheime diensten een steeds preciezer profiel van mensen kunnen aanleggen. Geheime diensten kunnen nu al voorspellen wat je geaardheid is, wat je politieke voorkeur is, waar je de volgende dag bent, etc. Naarmate de hoeveelheid informatie en de profileringstechnieken beter worden, kan dit alleen maar preciezer en gevoeliger worden.

En ook als geheime diensten die gegevens nú niet gebruiken, dan nog betekent dat niet dat ze niet later toegang claimen. Hoe langer gegevens worden opgeslagen, hoe groter de kans is dat die gegevens ook een keer worden gebruikt. Het is dus niet mogelijk om een duidelijke scheidslijn tussen opslag en toegang van gegevens te trekken.

Naarmate we meer opslaan, kunnen we bovendien meer kwijtraken. Grote datasilo’s zijn een aantrekkelijk doelwit van criminelen of buitenlandse geheime diensten. En als honderdduizenden mensen toegang hebben tot de gegevens van de NSA, dan is het naïef om te hopen dat dit niet een keer fout gaat.

Voor de gewone internetgebruiker is opslag van privé-gegevens dan ook even erg, zo niet erger dan analyse van die gegevens. En uit angst voor die opslag gaan mensen zich anders gedragen: ze durven niet meer te zoeken op bepaalde woorden, bepaalde websites niet meer te bezoeken, niet meer over de telefoon bepaalde onderwerpen te bespreken. Daarom heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens al talloze keren bevestigd dat het opslaan van gegevens – ook al kijkt niemand daarnaar – een privacyinbreuk is.

Nu moeten we alleen Plasterk en Hennis daarvan nog overtuigen.