Kunnen zien is iets anders dan moeten zien
- 02 september 2014
Hoe schokkend het filmpje van de onthoofding van een journalist of het beeld van een doodgeschoten jongeman ook is, het is de keiharde realiteit van onze wereld. Dit soort beelden moet gezien worden – in ieder geval door hen die dat willen. Met de nadruk op dat laatste: die dat willen.
Bits of Freedom pleit ervoor dat informatie vrij toegankelijk is. Als jij iets met de wereld te delen hebt, moet je de vrijheid hebben om dat te delen. Dat is overigens geen absoluut recht, maar geldt zolang je daarbij niet andermans belangen onredelijk schaadt. Aan die vrijheid van meningsuiting heb je niets als anderen die informatie niet ook kunnen vinden en tot zich kunnen nemen. Hoe walgelijke de beelden ook zijn, ze moeten kunnen worden gedeeld, gevonden en gezien.
Maar wil dat ook zeggen dat Bits of Freedom vindt dat je als internetgebruiker ook zo’n filmpje moet zien? Nee, natuurlijk niet. Ook dát is jouw vrijheid. De nuance zit hem dan ook in dat woordje “kunnen”. Die beelden moeten gezien kunnen worden. Als je het beeld niet wilt zien, dan hoeft dat niet. Niemand kan je verplichten en dat is ook helemaal nergens voor nodig.
In de eerste plaats heb je natuurlijk de keuze om te bepalen welke media je volgt. Sommige media gaan over een specifiek onderwerp of zijn heel conservatief, terwijl andere media zichzelf beduidend minder grenzen opleggen. Sommige media tonen de foto wel, maar halen de scherpe randjes er vanaf. Andere media, zoals Facebook, laten zich moeilijk voorspellen: (een deel van) wat je vrienden delen ga je te zien krijgen. Ook als daar beelden tussen zitten waar je niet op zat te wachten.
In de tweede plaats kunnen die communicatieplatformen de schokkendste beelden achter een klik wegstoppen. De foto of het filmpje is er, is gemarkeerd als schokkend en alleen zichtbaar als je daar zelf expliciet voor kiest. Dat is technisch gezien niet bijzonder moeilijk te implementeren en op te lossen met wat slimme algoritmen. Niet met het doel om die beelden weg te filteren, maar bedoeld om de dienst prettiger in het gebruik te maken en de keuze om het beeld te zien bij de gebruiker te laten.
De onthoofding van de journalist en het doodschieten van de zwarte jongeman door de politie zijn de rauwe realiteit van de dag. De beelden bepalen het nieuws van die dag (en hopelijk ook een geruime periode erna) en zullen later waarschijnlijk als icoon van ons tijdsgewricht gelden, zoals de beelden van het napalm-meisje of de gemartelde Irakezen ook de jaren 1972 en 2004 definieerden. Maar voor al die beelden geldt: het is jouw keuze, het is jouw vrijheid.