Facebook stelt met internet.org het internet naar de derde wereld te brengen. Maar die naam is het niet waard: gebruikers krijgen alleen toegang tot sites en apps die door Facebook zijn goedgekeurd. Daarom heeft Bits of Freedom vandaag met meer dan zestig organisaties wereldwijd een open brief gestuurd aan Mark Zuckerberg. Er is ook een site gelanceerd waar mensen zich ook uit kunnen spreken tegen dit nep-internet.

Internet.org breidt uit

Wij hebben al eerder geblogt over internet.org. Via het programma krijgen gebruikers toegang tot enkele apps (zoals Facebook) zonder dat dat van hun databundel af gaat. Onlangs maakte het bedrijf bekend internet.org aanzienlijk uit te breiden. Het misleidende is dat Facebook zelf claimt dat ze ‘gratis internet’ naar landen brengen. In India bijvoorbeeld konden mensen online een campagne (via het sociale netwerk) steunen om ‘gratis internet’ voor iedereen te steunen. Pas later werd zichtbaar dat het om internet.org ging. Daarnaast probeert Zuckerberg netneutraliteit te herdefinieren als internettoegang. Dat is natuurlijk onzin als je veel diensten blokkeert en alleen je eigen voortrekt.

Facebook’s nepinternet bedreigt de basiswaarden van het internet

Hoewel het lovenswaardig is dat internettoegang naar zoveel mogelijk mensen wordt gebracht, is hier geen sprake van echte toegang. Onder het mom van filantropie wordt bedrijfsbeleid uitgevoerd. Het businessmodel van Facebook draait immers om persoonsgegevens. Dat gaat gewoon door. Er is alleen toegang tot sites die Facebook toestaat en hoewel Facebook recentelijk na een golf van kritiek meer programma’s toestaat, blijft het bedrijf gatekeeper.

Facebook schrijft bijvoorbeeld voor welke technologie apps op hun platform mogen gebruiken. Versleutelde verbindingen worden vooralsnog niet toegestaan waardoor Facebook al het verkeer dat over het platform gaat kan inzien. Daarnaast is internet.org onveilig omdat het de mogelijkheden van censuur en surveillance sterk vergroot. Overheden hebben één centraal punt om content te filteren en gegevens op te vragen. Dat willen we nou juist niet in die landen.

Ook versterkt het de greep van het bedrijf op de markt. In sommige landen weten mensen het onderscheid tussen Facebook en het internet al niet meer. Door de sterke relatie met lokale telecommunicatieaanbieders, wordt het voor andere providers of voor andere sociale netwerken onmogelijk om er nog tussen te komen.

Facebook wil een monopolie op communicatie, informatie en nieuws

Het strookt ook met het beleid van Facebook hier. Het sociale netwerk wil het medium zijn dat voortaan bij elke sociale interactie betrokken is. Elke nieuwe app is erop gericht dat je niet meer van het medium afkomt. Je kan je filmpjes kijken binnen het netwerk en artikelen lezen binnen het netwerk. Als je dan toch weg gaat, geldt nu al dat veel mensen op nieuwssites via Facebook komen. Ondertussen probeert het bedrijf deals te maken met nieuwsmedia. In steeds grotere mate bepaalt het bedrijf dus welke media je leest. We weten ook dat ze er niet voor terug deinzen om die controle te gebruiken voor experimenten. Daarnaast heeft een democratie belang bij vrije en diverse media. Hoe weten we dat Facebook haar macht niet misbruikt?

Facebook zelf maakte in een studie bekend dat de controle over wat je te zien krijgt vooral bij de gebruikers zelf ligt. Het algoritme bevestigt vooral voorkeuren die je als gebruiker zelf hebt. Maar zelfs als dat al zo is, kan dat toch leiden tot polarisatie? Sommige onderzoekers verbaasden zich vooral over de framing van die studie. De toon is defensief, de onderzoeksresultaten weggestopt. Een onderzoeker ging zelfs zo ver om het de Facebook “it’s not our fault” studie te noemen, alsof het sociale netwerk probeert te zeggen: wij filteren niet, jullie doen het zelf!

Dit is niet de manier om te helpen. Als je internet écht naar derde wereldlanden wilt brengen, sponsor dan connectiviteit. Help met het aannemen van netneutraliteit en privacybescherming, zodat mensen daar vrij zijn van surveillance en toegang hebben tot informatie.