‘Het recht om vergeten te worden’ is een veelbesproken onderwerp. Google werd eerder verplicht om te voldoen aan verzoeken om na een zoekopdracht op de naam van een persoon de zoekresultaten te verwijderen naar sites waarop informatie over deze persoon is te vinden. Voor Nederlanders moest dat tot nu toe op Google.nl verwijderd worden, maar de Franse toezichthouder wil nu dat het internationaal gaat gelden. Wat zijn de gevolgen daarvan?

Vergeetrecht

Het recht om vergeten te worden is het recht om te vragen dat bepaalde zoekresultaten worden verwijderd. Het Europese Hof oordeelde in 2014 dat mensen het recht hebben om zoekmachines te verzoeken om links naar persoonlijke informatie te verwijderen. Dat moest gebeuren als deze verwijzingen onjuist, onvolledig, verouderd, irrelevant of bovenmatig zijn.

Dat kan consequenties hebben voor de vrijheid van meningsuiting. Daarom dient bij elk ingediend verzoek het persoonlijk belang te worden afgewogen tegenover het algemene belang, waaronder de vrije meningsuiting., waaronder de vrije meningsuiting. Zo moeten zoekresultaten bijvoorbeeld blijven staan als ze linken naar sites met informatie over mensen met een bepaalde publieke functie.

Terug in de tijd

De Franse privacytoezichthouder, CNIL, oordeelde in mei dit jaar dat Google ‘het recht om vergeten te worden’ niet alleen dient toe te passen op een nationale extensie zoals google.co.uk, .fr, .es of .nl, maar ook internationaal moet toepassen. Resultaten die niet meer zichtbaar zijn via een nationale extensie, kunnen dan ook niet meer via de omweg van google.com of andere nationale extensies gevonden worden. Google was het hier niet mee eens en ging in hoger beroep, omdat zij vonden dat deze uitspraak onder andere het publieke recht op informatie zou belemmeren. Het CNIL wees het hoger beroep af met als gevolg dat Google moet voldoen aan de eis dat tienduizenden zoekresultaten van google.com en andere domeinen moeten worden verwijderd.

Wie heeft gelijk?

Het is belangrijk om te beseffen dat zelfs als een zoekresultaat door een zoekmachine wordt gewist, de oorspronkelijke website nog steeds online staat. Door de uitspraak van de CNIL wordt alleen een einde gemaakt aan het vinden van de omweg via google.com naar de gevoelige informatie. Maar er is wel een ander bijkomend gevolg. Google wijst op de gevolgen van de uitspraak voor andere landen. Als Frankrijk kan bepalen wat er in de rest van de wereld toegankelijk is, dan heeft dat vergaande gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting:

“While the right to be forgotten may now be the law in Europe, it is not the law globally. Moreover, there are innumerable examples around the world where content that is declared illegal under the laws of one country, would be deemed legal in others: Thailand criminalizes some speech that is critical of its King, Turkey criminalizes some speech that is critical of Ataturk, and Russia outlaws some speech that is deemed to be “gay propaganda.“

Zo kunnen de wetten van een land de toegang tot online informatie wereldwijd controleren en aanpassen. Het internet is dan zo vrij niet meer, zegt Google.

Aan de andere kant doet Google dit nu al met de toepassing van het auteursrecht. Zoekresultaten die linken naar auteursrechtelijk beschermd werk worden internationaal verwijderd, terwijl de procedure is gebaseerd op Amerikaanse en Europese wetgeving. Bovendien houdt Google zelf de mogelijkheid om te evalueren of links verwijderd moeten worden of niet, hoewel je daar natuurlijk veel op kan aanmerken.

Gevolgen van de uitspraak

De afweging van ‘het recht om vergeten te worden’ met het oog op enerzijds privacy en anderzijds de vrijheid van meningsuiting blijft erg lastig. De uitspraak van de Franse CNIL heeft ervoor gezorgd dat nu ook omwegen zoals google.com zijn afgesloten. Mensen kunnen nu genante en gevoelige informatie via verschillende wegen afschermen. Maar de uitspraak heeft ook gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting online. Een nationale instantie kan bepalen welke informatie voor burgers wereldwijd vindbaar is. Het internet is dan niet meer World Wide, maar gevuld met nationale beperkingen.