Vandaag werd bekend dat Achmea de intentie heeft "korting" te bieden aan klanten die toestaan dat de verzekeringsmaatschappij data over ze verzamelt. Een ontwikkeling waar niet alleen grote privacyvraagtekens bij geplaatst kunnen worden, maar die nog veel dieperliggende consequenties heeft voor elke Nederlandse burger.

Privacy

Privacy is niet dood, het wordt steeds duurder. De markt voor "privacyvriendelijke" producten groeit en ook zien we een stijging van het aantal diensten die claimen jouw data uit handen van dataverhandelaren te kunnen houden. Tegen betaling, natuurlijk. De verzekeringsbranche is dus niet de eerste sector waar privacy geframed wordt als luxegoed. Maar juist in een sector waar zoveel gevoelige en heel persoonlijke informatie in omgaat, is het belangrijk om niet de feiten uit het oog te verliezen: privacy is een mensenrecht, niet iets wat je zou moeten kopen.

Keuze

Het lijkt misschien alsof je zelf kunt kiezen of je aan de praktijk van Achmea mee wilt werken of niet, maar zo simpel is het niet. De data die door Achmea wordt verzameld zal natuurlijk niet alleen gebruikt worden om op individueel niveau conclusies te trekken. De data krijgt voor een verzekeringsmaatschappij pas echt waarde als het geaggregeerd een beeld kan schetsen van een bepaalde bevolkingsgroep of postcode. Je forceert dus als het ware dat ook informatie over anderen beschikbaar komt. Van vrijwillig delen is geen sprake. Deze dynamiek wordt ook wel crowdforcing genoemd.

Korting

"Korting" is één kant van de medaille, de andere kant is "boete". Samen noemen we het ook wel prijsdifferentiatie. Als jij minder wilt betalen, moet een ander meer betalen. Van korting is er dus geen sprake, enkel het verschuldigde bedrag - de omzet die Achmea wil maken - wordt anders over de klanten verdeeld. En wordt afhankelijk van je inkomen, postcode, baan of afkomst. Deze ontwikkeling staat lijnrecht tegenover het grondbeginsel van verzekering, namelijk gedeeld risico onafhankelijk van individuele gevallen.

Consequenties

Het is onduidelijk wat Achmea met de data die ze verzamelen van plan zijn. In een interview in het Financieele Dagblad (alleen voor ingelogde gebruikers, behalve als je via Google binnenkomt) geeft Albert Spijkman, directeur Markt Strategie, aan dat het voor het bedrijf "veel interessanter [is] om de informatie te delen" en dat ze "meer [hebben] aan een samenwerking." Dat lijkt erop te wijzen dat ze de uitwisseling of verkoop van data met derde partijen niet uitsluiten. Daar komt nog bij dat het onduidelijk is hoe Achmea jouw data gaat analyseren en hoe ze er conclusies aan gaan verbinden. Het kan dus zijn dat jij voor een veel hoger bedrag dan je buurvrouw een verzekering kunt afsluiten, en dat je geen of onvoldoende inzicht hebt in hoe de prijs tot stand komt en niet de mogelijkheid hebt hier invloed op uit te oefenen. Ofwel: het is onmogelijk om de gevolgen van je deelname te overzien, zowel voor jezelf als voor anderen. Maar dat er hier geen sprake is van vrije keuze, dat staat vast.