Nu we steeds meer online communiceren, is het van belang dat we erop kunnen vertrouwen dat onze online communicatie privé blijft en anderen niet zomaar met ons surfgedrag mee kunnen kijken. Of je nu belt via je telecomprovider of Whatsapp, je communicatie verdient evenveel bescherming. Toch is dat momenteel niet het geval. Dat moet veranderen.

Na jarenlang onderhandelen werd eerder dit jaar een nieuwe Europese privacywet aangenomen: de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Deze wet bevat algemene regels over hoe er met jouw persoonsgegevens moet worden omgegaan. Maar deze wet regelt niet dat je online communicatie vertrouwelijk moet blijven of dat je gedrag online niet zomaar kan worden gevolgd.

Hiervoor is een aparte Europese regeling: de ePrivacyrichtlijn. In deze richtlijn staan specifieke regels over onder andere de vertrouwelijkheid van je communicatie, volgtechnieken zoals cookies, spam en het gebruik van je locatie- en verkeersgegevens door je telecomprovider.

Een deel van deze verplichtingen geldt nu alleen nog voor traditionele telecomproviders en ISPs. Maak je gebruik van Skype, web-based email of van (gratis) WiFi in de bibliotheek? Aanbieders van deze diensten hoeven nu bijvoorbeeld niet te voldoen aan de verplichtingen uit deze richtlijn die de vertrouwelijkheid van je communicatie waarborgen.

Herziening ePrivacyrichtlijn
De Europese Commissie wil de ePrivacyrichtlijn gaan herzien en heeft via een online vragenlijst om input gevraagd. Wij hebben deze vragenlijst ook ingevuld. Onze antwoorden vind je hier. De herziening biedt de kans om in aanvulling op de algemene privacyregels je online communicatie beter te beschermen. Daarbij moet op z’n minst wel rekening worden gehouden met de volgende punten:

Het communicatiegeheim geldt ook online
Zoals hierboven al is vermeld, dient onze communicatie privé te blijven ongeacht of dit online of per telefoon plaatsvindt. Het huidige onderscheid in bescherming is vanuit de gebruiker gezien volstrekt arbitrair. Aanbieders van online communicatiediensten moeten daarom ook verplicht worden om de vertrouwelijkheid van je communicatie te waarborgen.

Zorg voor betere regels voor volgtechnieken (o.a. cookies)
Het is van groot belang dat er betere regels komen die je de vrijheid geven om informatie te vergaren en gebruik te maken van online diensten zonder dat je gedrag in de gaten wordt gehouden en informatie hierover wordt doorgegeven aan verschillende partijen. Dit zou zeker moeten gelden voor websites en apps van overheden en andere (semi-)publieke instellingen, zoals ziekenhuizen. Deze zou je moeten kunnen gebruiken zonder dat via trackers je gedrag (vaak door externe partijen) in kaart wordt gebracht. Niet voor niets mogen Nederlandse overheidsinstellingen de toegang tot hun website of app nu al niet afhankelijk stellen van een zogenaamde cookiewall.

De focus moet bovendien niet zozeer liggen op de gebruikte techniek (zoals het plaatsen of uitlezen van cookies) maar op de vraag of je gedrag online in kaart wordt gebracht en bij wie deze informatie terechtkomt.

Uniforme regels die grondrechten respecteren
Het is van belang dat uitzonderingen op bepalingen die je privacy en communicatievrijheid beschermen, zoals het communicatiegeheim, aan strikte voorwaarden zijn gebonden. Het gaat om fundamentele rechten die binnen de EU en door internationale verdragen worden beschermd. Uitzonderingen op de nieuwe regels moeten daarom op z’n minst voldoen aan de eisen die in deze internationale instrumenten worden gestel.

Lobby tegen ePrivacyrichtlijn
Niet geheel verrassend wordt er al druk door telecomproviders en aanbieders van online communicatiediensten gelobbyd om deze richtlijn in de prullenbak te gooien. De telecomproviders en ISPs willen van hun huidige verplichtingen af aangezien hun concurrenten die online communicatiediensten aanbieden aan minder regels hoeven te voldoen. En deze laatste groep wil uiteraard voorkomen dat deze regels ook op hen van toepassing zijn.

Daarnaast is voor veel partijen het in kaart brengen van je gedrag online een belangrijk onderdeel geworden van hun businessmodel: hoe meer ze over je weten, hoe meer er aan advertenties kan worden verdiend. Zij hebben er dus alle belang bij dat het hen zo eenvoudig mogelijk wordt gemaakt om je online overal te kunnen volgen.

Met de wens om de ePrivacyrichtlijn te schrappen negeren deze partijen het belang dat jouw online communicatie vertrouwelijk is en blijft en dat je gedrag online niet overal in de gaten wordt gehouden. Je privacy en communicatievrijheid zijn te waardevol om volledig aan de grillen van de markt over te laten. Uniforme en heldere regels die deze rechten beschermen als je online gaat, blijven noodzakelijk.

Wil je meer weten waarom de herziening van de ePrivacyrichtlijn van groot belang is? Onze collega’s van EDRi hebben een heldere analyse gemaakt van de belangrijkste punten.

We raden je aan om dit overzicht eens door te nemen en zijn uiteraard benieuwd naar je mening!