De gemeente Rotterdam bepaalt waar jij mag huren, staatssecretaris Dijkhoff kiest voor schijnveiligheid en het Verbond van Verzekeraars verklaart klanten vogelvrij. Daarmee zijn dit de drie genomineerden voor de Big Brother Awards Expertprijs, die op 14 november wordt uitgereikt in de Stadsschouwburg Amsterdam.

Privacyschendingen die misschien minder (media-)aandacht krijgen, maar dat wel verdienen, komen in aanmerking voor deze prijs. Daarom vroeg Bits of Freedom mensen uit het bedrijfsleven, wetenschappers en publicisten om nominaties voor de Expertprijs in te sturen. Uit de inzendingen kiest Bits of Freedom de winnaar. Hiernaast zal er ook een Publieksprijs worden uitgereikt, de genomineerden daarvoor zijn Edith Schippers, Rob Bertholee en WhatsApp – tot en met 13 november kan iedereen stemmen op de winnaar.

Gemeente Rotterdam
Sinds 2006 is het voor gemeentes wettelijk mogelijk om “werkloze nieuwkomers” in bepaalde buurten te weigeren. Inmiddels blijken 15 gemeenten —waaronder vaandeldrager van de wet, Rotterdam— aan de politie te vragen of “nieuwkomers” bij hun bekend zijn. Dit jaar besloot minister Blok met instemming van de Tweede en Eerste Kamer deze praktijk te legaliseren. Gemeente Rotterdam heeft aangekondigd deze wetswijziging aan te grijpen om in bepaalde delen van Rotterdam “asociale, criminele of geradicaliseerde” bewoners te weren. Expert Bart de Koning over deze nominatie: “Burgers worden hierbij tot potentiële risico’s bestempeld en in feite preventief gestraft voor daden die ze nog niet begaan hebben, op grond van criteria en data die ze niet kennen.”

Klaas Dijkhoff
Staatssecretaris Dijkhoff heeft het drie jaar oude hackvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. In het voorstel mogen allerlei apparaten van verdachten —van pacemakers tot en met auto’s— gehackt worden en kan de politie door het aanzetten van webcam en microfoon tot in de slaapkamer meekijken. Het hackvoorstel zorgt ervoor dat de politie een belang krijgt bij het blijven bestaan van (onbekende) kwetsbaarheden om bij de verdachte in te breken. Expert Jaya Baloo zegt daarover: “Kwetsbaarheden ‘even open houden’ leidt tot oppotten en hamsteren van gevaarlijke gebrekken in hardware en software.” Daarmee zijn alle onverdachte mensen met eenzelfde apparaat ook kwetsbaar. Een onveilige situatie, mede mogelijk gemaakt door de politie.

Verbond van Verzekeraars
Bij vermoeden van fraude kunnen zorgverzekeraars een “persoonlijk onderzoek” uit laten voeren. Het Verbond van Verzekeraars heeft een gedragscode opgesteld voor dit soort onderzoek. Uit de praktijk blijkt dat die code flink tekort schiet: de onderzoeksbureaus gaan behoorlijk ver. Zo worden mensen voor lange periodes gevolgd met camera’s, soms tot in de tuin. Ook werd er door één bureau overnacht in de bed and breakfast van een van de geobserveerden. Expert Arnold Roosendaal over deze nominatie: “Een forse privacyinbreuk, met bijzonder weinig waarborgen, en voor verzekerden vaak de schijn tegen.”

Experts
Jaya Baloo (KPN), Bart de Koning (De Correspondent), Arnold Roosendaal (Privacy Company), Tanja Lange (Technische Universiteit Eindhoven), Gerrit-Jan Zwenne (Universiteit Leiden), Dennis Broeders (Erasmus Universiteit Rotterdam), Frederik Zuiderveen Borgesius (Universiteit van Amsterdam) en Ot van Daalen (Project Moore) dienden nominaties in voor de Expertprijs.

De volledige teksten van de nominaties vind je hier.

Genomineerden 2015
Na vorig jaar te zijn genomineerd voor de Expertprijs stopte het Van der Valk-hotel Hengelo met het systematisch delen van de registraties van haar gasten met de politie.
De winnaar was de Nationale Politie vanwege het inzetten op predictive policing. Korpschef Aalbersberg was tijdens het evenement aanwezig om de prijs in ontvangst te nemen.