Vandaag wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over het het sleepnet. Misschien heb je ook meegedaan aan de campagne Geensleepnet om te helpen voorkomen dat onze gegevens kunnen worden opgezogen in een sleepnet voor de geheime diensten? Of ben je gewoon nieuwsgierig? Wij zijn bij het debat aanwezig en geven je op Twitter en in het liveblog hieronder updates over hoe Kamerleden erover denken. En, natuurlijk, je kunt ook zelf meekijken!

---

Het debat is voorbij!

Korte samenvatting: De wet gaat er doorheen komen. Er is in ieder geval steun van de VVD, de PvdA, het CDA, de CU, SGP en PVV. Voor wat betreft de moties en de amendementen: het merendeel zal daarvan ook weggestemd worden.
Verder was het een lang debat en bij tijd en wijle een herhaling van zetten. Grote verrassing was de toezegging van het kabinet dat er daadwerkelijk op stelselmatige en grootschalige wijze data gaat worden binnengehaald.

Later meer!

2e termijn Hennis
23:41: Hennis geeft aan dat niemand iemand van landverraad had willen betichten. Ze gaat nog in op de bewaartermijn – ze wil aangeven dat die bewaartermijn van drie jaar voor de MIVD wel echt noodzakelijk is.

2e termijn Plasterk
23:33: Plasterk geeft het oordeel Kamer bij de motie van Recourt. Hij geeft daarbij wel aan dat hij ook het oordeel van de professionals over de bewaartermijn niet wil negeren (met professionals bedoelde hij eerder de AIVD en de MIVD). [Dit blijft wel opmerkelijk, want eerder gaf Plasterk aan niet naar de CTIVD te willen luisteren en dat de Kamer en niet de toezichthouder of anderen wetgeving zouden maken.]

23:28: Van Raak vindt dat zowel Recourt, Amhaouch en Plasterk hem onheus bejegenen. Plasterk gaf volgens Verhoeven en Van Raak aan dat kritische partijen niet opkwamen voor een betere veiligheid in Nederland. Plasterk geeft aan dat hij niet beoogde Van Raak te beledigen. Hij gaat niet veel in op de antwoorden van Kamerleden – hij blijft ontraden wat hij al eerder heeft ontraden. Plasterk geeft aan dat er echt iets moet gebeuren en dat er grote dreiging is. Hij hoopt ook dat zoveel mogelijk partijen steun verlenen.

2e termijn Kamerleden

23:35: Amhaouch vindt dat er teveel is gesproken over sleepnetten en hooibergen en te weinig over hoe waardevol de wet is.

23:24 Amhaouch: hij vraagt of de microfoon wat zachter staat, want in de eerste termijn stond hij zo hard. De microfoon lijkt overigens niet zachter te staan – hij schreeuwt ons bijna de zaal uit.

23:21: Tellegen dankt het kabinet voor de beantwoording en het aantonen van de noodzaak van de wet. We kunnen vertrouwen hebben in deze wet en in diensten en de diensten verdienen deze wet. De VVD is voor de wet.

23:12: Schouten geeft aan dat deze bevoegdheden helaas nodig zijn. Er moeten wel goede waarborgen worden ingebouwd. Bij het sleepnet ziet Schouten de meerwaarde van een goede waakhond. Ze geeft impliciet aan de wet te gaan steunen.

23:07: Bosma gaat in op het nieuws dat sinds de start van het debat is verschenen (gevonden handgranaten, afgevuurde raketten). Hij geeft aan hoe belangrijk de wet is. Hij gaat ook over de onderzoeksopdrachtgerichte interceptie. Hij vindt dat er geen strakke criteria zijn en dat er, zoals Verhoeven ook al zei, ontzettend veel data zal worden binnengehaald. Het geeft hem gewoon aan wat er gaat gebeuren. Toch, vanwege de dreigingen, zal hij zijn partij adviseren voor de wet te stemmen.

22:58: Intussen is Recourt aan het woord en vindt het nog steeds geen sleepnet. Verhoeven wijst Recourt op de antwoorden van Plasterk. Recourt geeft nu toe dat er bulkdata wordt binnengehaald. Verhoeven vindt nu dat de reikwijdte nergens wordt aangeven. Recourt is het daar mee eens. Ook Van Raak en Voortman leggen nu het vuur aan de schenen van Recourt. Recourt geeft aan dat hij zijn zorgen heeft geuit en dat de regering er naar heeft geluisterd. Van Raak zegt: de CTIVD zegt: het staat niet in de wet, het moet erin. Van Raak vindt dat de PvdA het debat niet serieus neemt.

22:33: Verhoeven gaat voornamelijk in op zijn amendement over de beperking bij het sleepnet. Er zal wel degelijk op een stelselmatige en grootschalige interceptie plaatsvinden. Hierdoor worden de zorgen van D66 niet kleiner, maar juist groter.

1e termijn Hennis

22:11: Hennis geeft aan dat ze kort zal zijn. Ze zegt dat de beperking voor de ether en niet de kabel en de problemen die daaruit voort zouden komen niet voorzienbaar waren. Hennis kondigt aan wat de problemen zijn voor de MIVD als de wet niet wordt aangepast.

1e termijn: Plasterk

22:05: Plasterk ziet, mede dankzij colocatie, een nadere samenwerking tussen de AIVD en de MIVD. Tellegen stelt een paar goede vragen: over toezicht: wanneer gaat de CTIVD achter de inzet komen? En hoe wordt data dan vernietigd? De antwoorden blijven in het luchtledige.

22:01: Plasterk is al bijna twee uur bezig met de beantwoording van alle vragen. Voortman vraagt over de techniekonafhankelijkheid. Plasterk wil de grens opnieuw niet in de wet, maar bij de praktijk leggen.

21:54: Over hacken en onbekende kwetsbaarheden: die kunnen worden gebruikt. Maar hoe groter de groep onschuldige burgers dat geraakt kan worden, hoe kleiner de kans dat de kwetsbaarheid wordt ingezet.

21:50: Plasterk sneert naar Verhoeven dat hij nooit op werkbezoek is geweest bij de AIVD. Verhoeven toont zijn irritatie. Bijna 8 uur debat and counting. Plasterk gaat verder in op losse beantwoording: Ja, het sleepnet is belangrijk voor attributie bij malware.

21:40: Het totale budget van de CTIVD is verhoogd met een half miljoen. Er kom een miljoen voor de CTIVD en de Tib bij voor de nieuwe wet. En het kabinet neemt mee dat er scherp wordt toegezien of er inderdaad genoeg middelen zijn voor de CTIVD en de Tib. Er ontspint zich een discussie over de Tib en of die wel goed zullen toetsen en hoe de verhouding met de CTIVD is.

21:37: Volgens Plasterk is er goed naar de CTIVD geluisterd, het merendeel maar niet alles is overgenomen [Volgens Bits of Freedom is dat langs de randen van de waarheid]. Recourt vraagt door, met name naar de databaperking zoals geadviseerd door de CTIVD. Plasterk zegt dat die volgens zijn opinie in de wet zijn opgenomen.

21:33: Bisschop vraagt of, als de Tib een last afwijst, en er een nieuwe last komt, de Tib dan opnieuw zal oordelen. Plasterk bevestigt dat.

21:27: Plasterk geeft aan: de Raad van State vindt wel dat de bewaartermijn korter moet, maar met alle respect voor de Raad van State moeten we naar de professionals luisteren. Die werken bij de AIVD en de MIVD en geven aan dat deze bewaartermijn echt nodig is: zonder die drie jaar zou de informatiepositie ernstig op het spel staan.

21:24 Over naar het onderwerp bewaartermijnen. Plasterk denkt dat ‘het nuttig is’ als een bewaartermijn van 3 jaar in de wet blijft staan. Recourt vraagt hoe ervoor gezorgd kan worden dat gegevens zo snel mogelijk worden weggegooid. Plasterk geeft aan dat gegevens inderdaad zo snel mogelijk worden weggegooid, zodra ze niet meer nuttig zijn.

21:21 Verhoeven wil weten of vertrouwelijke communicatie van advocaat als bijvangst in handen kan komen van buitenlandse diensten. Plasterk beantwoordt deze vraag bevestigend en geeft aan dat dit ook voor andere communicatie.

21:13: Recourt wil weten of er onderscheid gemaakt wordt tussen gegevens die in Nederland of in het buitenland vergaard worden. Plasterk: niet direct. We kijken naar de last, dat is voor ons de maatstaf.

21:10: Bosma waardeert de samenwerking met buitenlandse diensten. Is het wel zo handig om zo onaardig te doen tegen de VS? Plasterk geeft aan dat de VS een hele belangrijke bondgenoot is. Plasterk geeft aan dat zijn tweets over Robert de Niro´s kritiek op Trump geen endorsement is.

21:06: Van Raak gaat in op het delen van gegevens met buitenlandse diensten. Zijn zorg is dat je niet meer weet wat je deelt en wat daar de consequenties van zijn. Voortman wil daar de noodzaak van weten. Plasterk geeft aan dat het zinnig is bij militaire diensten. En we moeten ook samenwerken, zegt Plasterk, ook de Kamer wil dat er meer wordt samengewerkt.

20:57: We zijn al jaren bezig met de nieuwe wet, zegt Plasterk. Ook zijn er veel kritiekpunten in de internetconsultatie naar voren gekomen. Ook won hij een BigBrotherAward – en die wil hij graag teruggeven. Want, zo zegt hij, hij wist al dat hij de wet op ingrijpende punten zou gaan aanpassen. Hij wil de BigBrotherAwards ook wel teruggeven, maar hij heeft hem aan de ambtenaar gegeven die de wet heeft geschreven en die wil hem niet meer afstaan.

20:50: Verhoeven wil dat er een bepaalde vorm van gerichtheid wordt ingebouwd. Hij wil techniekneutrale wetgeving. D66 vindt het niet erg dat de diensten op de kabel gaan. Maar wel problemen over hoeveel er dan op de kabel wordt gegaan. Hij vraagt Plasterk of hij meer mee wil denken over hoe doelgericht het dan kan worden. Plasterk: ik denk dat we dan een wet maken die niet toekomstbestendig is.

20:41: Plasterk gaat eigenlijk verder niet in op de reikwijdte van het sleepnet. Hij wil dat ook niet doen, uit vrees dat dat de wet gelijk achterhaald maakt. Van Raak vraagt verder naar onderzoeksopdrachtgerichte interceptie. Hij zegt: Plasterk wil dat we de toezichthouder moeten vertrouwen. Maar de toezichthouder zegt dat hij niet goed toezicht kan houden. Plasterk geef, na een heen-en-weer aan: de toezichthouder moet toezicht houden, wij maken de wetten. En als blijkt dat iets onrechtmatig is, dan zal de CTIVD daarover oordelen. Voortman: Maar als de wet zo ruim is, dan is het dus niet onrechtmatig. Daar zit ook de kritiek van de CTIVD in besloten.

20:35: Plasterk geeft aan dat er niet zomaar informatie vergaard gaat worden. Het moet met een doel zijn en het moet proportioneel zijn aan het doel dat bereikt moet worden. Verder licht hij het toetsingsregime toe.

20:30: techniekonafhankelijkheid (sleepnet): Plasterk zegt dat dit op zich niet nieuw is. Daarna gaat hij in op de verschillende fases. Hij komt met het belang van metadata analyse, de proportionaliteit en subsidiariteit van de wet. Het kan nu wel via de ether maar niet via de kabel.

20:20: bescherming van advocaten / journalisten: Voor zowel advocaten als voor journalisten geldt dat Nederland in strijd was met het Europese recht. Er zijn wel verschillende regels, want voor journalisten en advocaten zijn wel verschillende posities en definities. Van Raak zegt dat een journalist niet benaderd mogen worden door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Plasterk wil dat afraden, bovendien gaat het om een vrijwilligheid van de journalist om mee te werken.

20:17: DNA. Plasterk geeft aan dat er DNA uit een safehouse werd verzameld en veiliggesteld – dat mocht niet. Nu komt er daar een regeling voor. Voortman wil een nadere uitleg waarom het dan echt noodzakelijk is. Plasterk: het is nuttig en noodzakelijk. En het kan gebeuren dat op basis van rechtsvinding tot de conclusie wordt gekomen dat de wet is overtreden.

20:10: Plasterk begint met een verhaal over de oorsprong van deze wet en geeft wel aan: uiteindelijk is niet zo´n grote inbreuk als ergens met je gezin heen gaan en niet meer thuiskomen.

20:07: Plasterk neemt het woord begint met DNA, dan bescherming van advocaten / journalisten, noodzaak techniekonafhankelijkheid, bewaartermijn, toezicht en de amendementen en moties en ook de vragen van Kamerleden.

20:05 De schorsing is voorbij!

Schorsing tot 20.00 uur!

Kuzu
18:58: Kuzu geeft aan dat Recourt er veel van weet. Hij haalt het interview met Oosenbrug aan, een van de criticasters binnen de PvdA die al heeft aangegeven tegen te stemmen, zegt Kuzu. Hij vraagt aan Recourt waarom hij niet luistert naar Oosenbrug. Hij vindt dat de partijen die voor deze wet zijn, een dikke vinger geeft aan alle partijen die kritisch zijn.
Hij geeft aan dat het sleepnet kan werken als een soort online etnisch profileren.

18.55: Kuzu zegt dat Asscher niet wil luisteren naar de kiezers en dat ze daarom zo klein worden. Recourt geeft aan dat hij wil weten wat Denk vindt. Kuzu geeft aan dat een sleepnet gewoon niet werkt en dat het Nederland op deze manier niet veiliger gaat maken. Recourt vindt dat naïef, het gaat ook om het hacken door de diensten. Kuzu geeft aan dat zijn kritiek ziet op het sleepnet.

18:51: Kuzu begint met alle partijen die kritisch zijn. Bits of Freedom, maar ook tal van andere partijen worden ook genoemd. Kuzu zegt dat de PvdA ook kritisch is, maar dan op de critici.

Bisschop
18:47: Bisschop heeft een aantal vragen, onder meer over de kwaliteit van de toetsing. Bisschop vraagt of het doorbreken van encryptie niet ook criminelen kan helpen. Bisschop wil ook weten hoe het toezicht op het sleepnet goed zal werken.

18:40 Bisschop begint met een geschiedkundig betoog over de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De dreigingen zijn er nog steeds, zegt hij. De inbreuk op grondrechten zal groter zijn als de dreiging groter is. De SGP gelooft niet in een absolute overheid, maar ook niet in absolute privacy. Macht kan snel corrumperen, daarom is bescherming tegen machtsmisbruik belangrijk. Maar er moeten ook niet teveel belemmeringen zijn.

Amhaouch
18:37: “We geven het voordeel aan veiligheid boven privacy”, daarmee eindigt Amhaouch zijn bijdrage. En, dat is eigenlijk ook wel de samenvatting van zijn betoog.

18:36: een kleine fittie tussen Amhaouch en Verhoeven. Amhaouch werpt Verhoeven woorden van Pechtold voor de voeten, Verhoeven geeft aan dat die woorden hem al vier keer door de minister zijn voorgehouden en dat Amhaouch dit ingefluisterd kreeg om het kabinet te steunen.

18:30: Voortman grijpt in als Amhaouch klaar is en vraagt wat hij van het sleepnet vindt. Hij zegt: er is nu al ongerichte interceptie. Gericht op de kabel bestaat nu ook al. We gaan nu naar de kabel. Er is niet zoveel nieuws, we trekken het recht. Voortman: het is meer dan een technische verandering. Het gaat toch veel verder? Amhaouch zegt dat het logisch is. Voortman vraagt: het is toch ook om te kijken naar wat effectief is? Amhaouch zegt: je moet kijken waar naar waar de mensen zitten. Verhoeven: Het CDA stelt geen enkele kritische vraag. Waarom zijn ze niet de oppositiepartij, maar gaan ze klakkeloos mee? Amhaouch: We zetten ons in voor veiligheid. Daar staan we voor.

18.23: Amhaouch spreekt namens het CDA en geeft aan dat het CDA voor deze wet is en is verheugd dat de wet nu eindelijk besproken wordt. Voor het CDA is effectief werken en effectief toezicht niet los van elkaar verkrijgbaar. Hij vraagt of de wet Straatsburgproof is [Daarmee vraagt hij of de wet in lijn is het met onze grondrechten]. In het bijzonder wil hij dat weten voor bewaartermijnen. Hij wil dat gegevens die door de AIVD / MIVD worden verzameld ook in Nederland worden opgeslagen.

Samenvatting Tellegen:
Tellegen is eigenlijk buitengewoon tevreden over de wet. De wet is noodzakelijk – er moet ook vertrouwen zijn in de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook is er een goede balans tussen de bevoegdheden en waarborgen. Wel heeft ze een aantal vragen over het toezicht en over of bewaartermijnen wel lang genoeg zijn. Ook wil ze weten wat de onderzoeksopdrachtgerichte interceptie precies inhoudt.

Tellegen:
18:14: Tellegen gaat in op de Tib en vraagt hoe dit zich verhoudt tot de ministeriële verantwoordelijkheid. Ze wil ook waarborgen dat de snelheid er blijft en dat de bomgordel niet vast af gaat. Bosma vraagt of de ministeriële verantwoordelijkheid wordt uitgehold. Tellegen zegt nu dat de Tib er komt omdat er een sleepnetbevoegdheid komt. [maar dat is niet helemaal juist: die Tib was nodig omdat het toezicht sowieso onvoldoende was. Ook als het sleepnet er niet was gekomen, dan is er Europeesrechtelijk gezien een beter toezicht nodig].

18:09: Verhoeven vraagt over het toezicht en of dat niet als een schaamlap gebruikt kan worden. Tellen zegt dat er de VVD wel goed toezicht wil. Tellegen vraagt indirect: moet de bewaartermijn niet wat langer zijn?

18:02: Tellegen wordt boos. Er worden koekoeks gehaald, volgens haar. Er wordt wel degelijk ongericht getapt. De toegevoegde waarde zit in in het breder trekken van de trechter. Ze heeft vragen hoe de trechter in de praktijk zal werken. Verder vraagt ze of de verschillende lasten ook in een keer gegeven kunnen worden.

17:57: Tellegen werpt heel elegant punt op – zoals ze ook bij het hackvoorstel deed – dat er mensen zijn die denken dat zomaar elke computer gaat worden afgeluisterd die de AIVD maar tegenkomt. Ze vindt de balans volledig in orde. Voortman zegt dat er wel een hele brede trechter kan zijn, van mensen die niet verdacht zijn. Tellegen geeft aan: ik weet niet beter dan dat er een zo gericht mogelijke onderzoeksopdracht moet zijn. Er zullen geen onschuldige burgers getapt wordt. Ze weigert het woord sleepnet in de mond te nemen. Van Raak vraagt samen met Voortman door over gerichtheid.

17:53: Er gaan veel angstverhalen rond. De diensten kunnen niet zomaar alles binnenhalen met een carte blanche. Tellegen vindt dat beeld schadelijk. Verhoeven vraagt of de VVD dan te goedgelovig is. Of er dan niet een paar dingen beter geregeld moeten worden. Tellegen vindt dat het in Nederland goed gereld is, maar dat het beeld dat er leeft gewoon niet juist is. Daar wil ze iets tegenover zetten. Er zitten ongelooflijk veel waarborgen in. De balans is in orde.

17:40: De wereld is op drift. We zullen nieuwe antwoorden moeten vinden om onze nationale veiligheid te waarborgen. Nationale veiligheidsdiensten spreken een cruciale rol. De wetgever kon toen niet voorzien wat er nu zou spelen. Van Raak vraagt of techniekonafhankelijkheid ook niet riskant is. Tellegen zegt dat ze angst ziet bij Van Raak. Tellegen is geen voorstander: ze heeft vertrouwen in de dienst en de Kamer krijgt achteraf altijd informatie van de CTIVD.

Van Raak wil liever vooraf spreken in plaats van achteraf controleren. Tellegen zegt: wij lopen achter, maar de diensten natuurlijk niet. Die kunnen nu meer gaan doen. Van Raak vraagt nogmaals door, Tellegen weigert nogmaals. Voortman vraagt of er dan niet toch in onrderliggende regelgeving iets geregeld kan worden. Tellegen wil ook dat niet. Voortman zegt dat er dan eigenlijk carte blanche wordt gegeven aan de diensten. Tellegen vindt van niet.

Samenvatting Schouten:
Schouten wil dat er aanvullende waarborgen komen en dat de noodzaak van de wet beter wordt onderbouwd. Ze denkt dan aan de bewaartermijn, de reikwijdte van het sleepnet, de bescherming voor journalisten en het toezicht op de diensten.

Schouten:
17:28: Er is een korte discussie tussen Schouten en Van Raak over de bescherming van andere personen, zoals notarissen. Schouten weet nog niet niet of ze zover wil gaan. Ook heeft ze zorgen over de aanwijzingen voor de diensten. Ze eindigt met de last voor de Tib en vraagt zich af of die druk voor de Tib en Plasterk niet heel groot zal worden. Ook kijkt ze naar de verhouding tussen de Tib en de CTIVD en hoe daar de eenheid in bewaard kan blijven. Ze wil een amendement over het toezicht van de CTIVD. Ze wil dat de CTIVD een “gele kaart” kan trekken als er onterecht een bevoegdheid wordt ingezet. Dan kan de politiek de taak overnemen en een “rode kaart” kan trekken. Recourt vraagt hoe dat dan in de praktijk zal gaan. Schouten vindt het belangrijk dat de politiek hierover kan beslissen en dat er geformaliseerd wordt dat de commissie stiekem zich kan uitlaten over dergelijk gedrag en zonder dat er veel uitstel komt (het kan namelijk nogal eens duren totdat de CTIVD en de Tweede Kamer met elkaar spreekt of tot er verslagen zijn).

17:23: Schouten wil betere bescherming voor journalisten. Recourt heeft daar vraagtekens bij, want het kan ook zijn dat de bron al in zicht was bij de dienst. Schouten vindt dat de dienst dan natuurlijk door kan gaan. Maar niet via de journalist.

17:20: Schouten vindt de bewaartermijnen over het algemeen te ruim. Er moet duidelijk zijn dat er niet gegevens langer bewaard blijven dan noodzakelijk. Plasterk knikt. Schouten maakt zich zorgen over het techniekneutrale karakter van de wet. En ze maakt zich zorgen over het ongerichte doorgeven van gegevens.

17:13: Carola Schouten spreekt nu namens de ChristenUnie. Er moet een goed duidelijke onderbouwing zijn voor de bevoegdheden – en er moeten goede waarborgen zijn. Schouten wil geen onnodige dataverzamelingen, omdat dat niet goed is voor de privacy van de burger, maar ook omdat het niet goed is voor de werkbaarheid voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ze sluit aan bij de kritiek van de CTIVD, over de onduidelijke normen. Op grond van welke criteria in de wet zal dit blijken, vraagt Schouten. Ze kijkt met interesse naar het amendement van D66 om dit nader in te vullen.

Samenvatting Bosma:
Bosma staat op zich positief tegenover de wet, maar ziet wel zorgen over het sleepnet, over de afbakening van technologie en over het toezicht.

Bosma:
17:12: Verhoeven vraagt wat Bosma van de wet vindt. Bosma is op zich voor de wet, maar deelt ook de zorgen van onder andere D66 en Van Raak. Hij ziet de nodige verbeterpunten.

17:08: Bosma vraagt nu naar de anti-VS-houding van het “PvdA-smaldeel” in het kabinet. En hij vraagt ook naar de werking van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en noemt een reeks van extreem-links terreur en vraagt zich af of de diensten hun prioriteiten wel op orde hebben.

17:02: Het debat is fascinerend, maar niet voor iedereen: sommige (zeer) jonge mensen zitten op de publieke tribune de Donald Duck te lezen. Ook belangrijk!

17:01: De wet is niet duidelijk genoeg over de ongerichtheid, zegt Bosma. Hij noemt het ook een “open-einde regeling”. Er is geen technologie afgebakend. En wat zijn de consequenties, ook voor bedrijven die niet mee willen werken, over bijvangst, over de bewaartermijnen en over de economische gevolgen? En hoe zit het met Fox-IT? En wie toetst de Tib en is er tegenspraak? En het mag natuurlijk niet ten koste gaan van de parlementaire verantwoordelijkheid van de minister.

16:57: Het is heel redelijk om de wet te vernieuwen, zegt Bosma, de technieken gaan snel. Dat er meer ongericht gebeurt, is logisch. Maar er is een angst – en die deelt Bosma – dat deze wet verstrekkende gevolgen heeft. Er was een hoorzitting met de CTIVD en dat zijn de oren en ogen van de Tweede Kamer. De CTIVD acht de waarborgen niet effectief genoeg: het evenwicht is niet bereikt. Dat is een harde uitspraak zegt Bosma.

16:55: Bosma acht de strijd tegen terreur een bittere noodzaak. Hij haalt de moord op Van Gogh aan en de Jihad is voor hem de reden om in de Tweede Kamer terecht te komen. Privacy is belangrijk, maar toen Van Gogh vermoord werd, had hij ook geen privacy meer.

Samenvatting Recourt:
Recourt is voor deze wet: hij zou het “naïef of zelfs hypocriet en gevaarlijk”vinden als het sleepnet er niet zou komen. Verder vindt hij de wet ook goed in balans. Hij heeft wel een aantal zorgen. Maar die zorgen wil hij niet in amendementen regelen, maar via moties of aparte onderzoeken. Daarbij denkt hij aan de bewaartermijn en het garanderen dat bevoegdheden zo gericht mogelijk worden ingezet.

Recourt
16:45: Recourt gaat nu in op encryptie. Hij wil geen loper voor alle mobieltjes. Hij wil geen ongerichte decryptieplichten. Over het toezicht: hij is blij met het Tib, maar wil wel dat er meer . Verhoeven uit opnieuw zijn irritatie dat de PvdA niet waarborgen harder wil regelen. Ook vindt Verhoeven dat je toezicht niet als lapmiddel voor de bevoegdheden kunt zien. Recourt denkt daar anders over: Je kunt niet alles in een wet aangeven, zegt hij in reactie op Verhoeven. Je hoeft niet alles in een wet te regelen om een goed functionerende wet te hebben, volgens Recourt.

16:42: Voortman: kan er dan niet een bewaartermijn van een jaar, en alleen als er een uitzondering is, dat gegevens dan langer bewaard mogen blijven? Recourt wil er niet aan. Dat vindt hij voor de MIVD een onwerkbare situatie.

16:38: Recourt heeft problemen met de bewaartermijn. Hij vindt drie jaar bewaren prima, maar dat er na twee jaar door de CTIVD wordt onderzocht of de bewaartermijnen en het snel verwijderen als er geen relevantie is wel wordt nageleefd. Schouten wijst hem erop dat dat tegenstrijdig is. Recourt vindt dat je als uitzondering moet bewaren en zo snel mogelijk moet weggooien. Dan moet de CTIVD daar dus naar kijken – of alleen bij uitzondering drie jaar gegevens worden opgeslagen.

16:37: Recourt lijkt de inhoud van berichten veel belangrijker te vinden dan de gedragsgegevens: zowel bij sleepnet als bij uitwisselen met andere diensten is de inhoud voor hem erger. Dus metadata-analyses lijken voor hem niet zo erg te zijn.

16:32: Recourt zegt het eens te zijn met de CTIVD, maar zegt nu wel dingen over (onder andere) het sleepnet wat haaks staat op wat de CTIVD zegt.

16:30: Voortman gaat door: Kennelijk voelt Recourt ongemak, maar waarom zou dat niet in de wet moeten worden opgenomen? Kennelijk is er dus wel sprake van ongerichtheid? Recourt wil niet in herhaling vallen, maar zegt ook: je kan alles wel in de wet zetten. Dat moeten we niet doen – het moet wel zinvol zijn.

16:27: Interruptie van Verhoeven: waarom wil Recourt een motie indienen over de kern van deze wet en waarom sluit hij niet aan bij amendementen of zelf een amendement? Dit is immers het kernpunt. Recourt zegt: dat is niet nodig, de norm zit al in de wet, maar er moet wel een extra benadrukking komen. Verhoeven vraagt of Recourt toch mee wil gaan met een amendement. Recourt wil er best over nadenken, maar heeft er ook al over nagedacht. En ziet meer in zijn idee van een motie.
16:24: Het beeld dat er maar zoveel mogelijk data wordt binnengehaald is vals. Er moet wel een eis moet zij ndat er zo gericht mogelijk data binnengehaald moet worden.

16:20: Recourt kan nauwelijks beginnen of er komen al interrupties van Voortman en van Van Raak over het sleepnet. Volgens Recourt is er geen sleepnet.

16:17: Recourt: “Als je het bij de bestaande bevoegdheden wil laten, is dat naïef of zelfs hypocriet en gevaarlijk.”

Eerste schorsing! We gaan zo weer verder.

Voortman:
16:05: Iedereen heeft iets te verbergen, zegt Voortman. Privacy is essentieel. Daarom moet de wet nog zorgvuldiger worden, zodat de burger beter beschermd wordt.
16:00: Voortman is blij met het toezicht, maar vindt wel dat het nog sterker kan. Ze wil dat de CTIVD bindend toezicht krijgt zodra een bevoegdheid wordt ingezet. Ook wil ze dat gegevens niet ongelezen naar het buitenland worden overgedragen. Daarmee doelt Voortman op het overdragen van “ongeëvalueerde gegevens”, dat zijn gegevens waar niet naar is gekeken.
15:55: Voortman heeft een amendement ingediend om het sleepnet uit de wet te krijgen. Niet omdat privacy altijd voor moet gaan, maar wel omdat we hier niet veiliger door worden. 
15.52: Nu is het woord aan Voortman, van GroenLinks. Ze geeft aan dat zowel veiligheid als privacy van groot belang zijn. De minister reageerde geprikkeld op de term sleepnet, zegt Voortman. Hij noemt het liever anders, maar dat is “aan de rand van de waarheid”. Het is niet waar, “het is flirten met misleiding”. Ze vraagt nu om nadere voorbeelden en meer inperking.

Samenvatting verhaal Van Raak (SP):
Van Raak vindt de wet vooralsnog niet proportioneel – en zeker met bulkdata is dat nog niet zo. Ook de wet is nog niet helder, vooral op het gebied van techniekonafhankelijkheid. En de vraag of deze wet echt bijdraagt aan de bescherming voor de burger. Hij zegt: het echte gevaar komt natuurlijk uit andere landen. Die landen trekken zich weinig aan van onze regels. In die praktijk gaat het vooral over macht en tegenmacht. Hoe gaat Nederland daarmee om?

Van Raak:

15:45: Van Raak is op de helft en vraagt om aanvullende bescherming voor journalisten, maar ook onder meer notarissen en Kamerleden. Hij wil weten hoe het afluisten van Kamerleden precies verloopt.

15:40: Van Raak maakt zich ook zorgen over het hacken (van derden), maar ook over het uitwisselen van gegevens – en het al eerder aangehaalde wegingscriteria. Ook wil hij dat Plasterk reageert op de aanbevelingen en kritiek van de CTIVD. Hij vraagt ook wat de uitspraak van de bewaarplicht zegt over deze wet.

15:36: Wij vrezen voor de nek van Plasterk. Elke keer als een Kamerlid het sleepnet aanhaalt, schudt hij zijn hoofd.

15:31: Van Raak haalt een debat met toenmalig minister Hirsch Ballin aan, waarin Hirsch Ballin aangaf dat ongericht data binnenslepen geen zin heeft. Hij wil weten waarom Plasterk een andere mening heeft. Plasterk schudt zijn hoofd en lijkt te willen zeggen: “ik heb dezelfde mening, wij willen niet zomaar ongericht data binnenslepen“. Van Raak geeft verder aan dat de overheden techniek teveel volgen. De politiek zou discussie moeten voeren over welke technologiën wenselijk zijn. Hij zegt over techniekonafhankelijkheid: techniekonafhankelijkheid is leuk, maar de inbreuken zijn niet techniekonafhankelijk. Het maakt nogal uit welke technologie je gebruikt. Verder geeft hij aan zorgen te hebben over het toetsingsregime

15:24: Van Raak van de SP begint met zijn verhaal, met de overheid die in Singapore burgers in de gaten houdt. Hij gaat ook inop de veranderende techniek. Dat er een nieuwe wet komt, is geen probleem, maar hij vraagt zich af of dit wel de juiste wet is. De SP heeft drie uitgangspunten: De wet moet proportioneel zijn, zodat de diensten proportioneel middelen kunnen inzetten. De wet moet helder zijn, zodat duidelijk is wat de diensten ermee kunnen. En tot slot, de bevoegdheden moeten effectief zijn.

15:21: Interruptie Voortman. Ze vraagt iets over amendement 34, over het sleepnet. Ze wil weten wat nou precies “grote schaal” is. Verhoeven: het probleem is stelselmatig op grote schaal. Stelselmatig op kleine schaal is geen probleem. Op grote schaal een wijk in de gaten houden is stelselmatig en op grote schaal en dat is dus niet de bedoeling. Ze vraagt verder: gaat het om de grootte van het gebied, of de hoeveelheid communicatie? Kan een station bijvoorbeeld wel? Verhoeven vindt het goed dat er breder dan naar een persoon gekeken wordt.

15:15: Samenvatting verhaal Verhoeven (D66):
Hij maakt zich grote zorgen over het wetsvoorstel en heeft meer dan 10 amendementen ingediend om het voorstel in te perken. Hij gaf aan zorgen te hebben over onder meer reikwijdte (en het bestaan van) een sleepnet. Een bredere toegang tot de kabel mag wel, maar dan goed ingeperkt. Het hacken van derden, het omgaan met zwakheden, transparantieverplichtingen, het toezicht op de inzet van de bevoegdheden, zorgen over PRISM-in-de-polder en over uitwisseling van gegevens met andere diensten. Hij vindt controle van het parlement wezenlijk is, vooral bij een wet die zo techniekneutraal is geformuleerd.

Verhoeven:

15:10: Verhoeven pleit voor transparantiemogelijkheden voor bedrijven, zodat zij ook zelf kunnen aangeven hoevaak zij door overheidsdiensten bevraagd worden.

15:05: Schouten (CU) laat aan Verhoeven weten ook zorgen te hebben over bronbescherming. Er ontspint zich een discussie over het begrip journalisten. Verhoeven geeft aan dat hij graag nog meedenkt met Schouten.

15:01: We zijn een uur bezig – en Verhoeven is nog op stoom. Hij gaat nu in op het uitwisselen van gegevens en de risico’s die dat op kunnen leveren – ook als je niet eens weet wat je overdraagt. Zeker als wegingcriteria de eerste twee jaar achterwege mogen blijven.  Ook gaat hij in op bronbescherming voor journalisten.

14:50 Verhoeven is nu aangekomen bij het gebruik van onbekende kwetsbaarheden. Dat was een belangrijk punt bij het hackvoorstel, waar de PvdA veel moeite mee had. Hij vraagt hoe daar nu mee omgegaan zal worden.

14:34: Verhoeven pleit voor kortere bewaartermijn en voor beter toezicht. Hij vraagt zich af of er ook daadwerkelijk beter toezicht zal zijn – op papier ziet het er goed uit, maar er is veel vrees voor de praktijk.

14:30: Verhoeven duikt nu het “select while you collect” in – dus: het selecteren tijdens het interceptieproces. Interessant, dit is het model dat het kabinet graag wil. Academici, zoals bijvoorbeeld Bart Jacobs zijn meer voor een “select before you collect” mechanisme, waarbij er vooraf veel meer beperkt wordt, waardoor er minder verwerving van gegevens is.

14:24: Verhoeven illustreert met een verhaal dat sleepnetten weinig zin hebben – en zelfs extra schade kunnen opleveren. Daarbij zegt hij dat toezicht en waarborgen niet voldoende zijn. Overigens: Met alle mensen die op de tribune zitten zou de hele Tweede Kamer gevuld kunnen worden: er zijn ruim 100 bezoekers voor 8 Kamerleden. Verhoeven bekritiseert verder de reikwijdte van het begrip “onderzoeksopdrachtgerichte interceptie”. Hij geeft verder aan dat een enkele interceptie misschien nog bescheiden kan zijn, maar dat een combinatie van al die intercepties wel een heel grote vergaarbak kan opleveren.

14:19: Verhoeven wil geen sleepnet. Plasterk steekt zijn duim op – in zijn perceptie is onderzoeksopdrachtgerichte interceptie ook geen sleepnet.

14:15: Verhoeven zegt dat onderzoeksopdracht gerichte interceptie in de volksmond ook wel een sleepnet wordt genoemd. Hennis en Plasterk schudden hard hun hoofd.

14:07: Het kabinet wil te snel en onterecht grijpen naar nieuwe digitale bevoegdheden, zegt Kees Verhoeven. In de zaal luisteren Van Raak van de SP, Jeroen Recourt van de PvdA, Linda Voortman van GroenLinks, Ockje Tellegen en Jeroen van Wijngaarden van de VVD, Martin Bosma van de PVV, Mustafa Amhaouch van het CDA, Bisschop van de SGP en Carola Schouten van de ChristenUnie. Hennis en Plasterk zitten in “Vak K’.

14:05: Het debat is begonnen begonnen! Kees Verhoeven begint met het uiten van zijn zorgen. Hij heeft 70 minuten spreektijd.

13:32: Het debat staat gepland om om 14:00 uur te beginnen.