Je kent het waarschijnlijk wel: je gaat online op zoek naar een hotel in Londen en in de dagen daarna word je bestookt met aanbiedingen voor Londense hotels. Welkom in de wondere wereld van tracking. In een reeks artikelen bespreken we wat tracking precies is, hoe het werkt en wat je ertegen kunt doen. In dit derde deel behandelen we de basis van de techniek achter het tracken.

Dit is het derde deel van een serie over tracking. Het eerste deel vind je hier. Het volgende deel gaat over cookies.

In de eerste twee delen hebben we gezien wat tracking is en welke bezwaren er tegen zijn. Voordat we in meer detail naar een aantal trackingtechnieken gaan kijken, is het goed om te begrijpen hoe trackers op websites terechtkomen.

De opbouw van een website
Een website is opgebouwd uit verschillende onderdelen. Naast de tekst bevatten veel websites ook onderdelen zoals afbeeldingen, foto’s, filmpjes en advertenties. Soms worden deze onderdelen door de website zelf meegeleverd. Zulke onderdelen staan op dezelfde webserver als de website zelf. Maar vaak is een onderdeel afkomstig van een derde partij, en staat dus op een andere webserver. Zulke onderdelen zou je ‘externe onderdelen’ kunnen noemen.

Als je een website in je browser opent, maakt je browser verbinding met de webserver waarop de website wordt gehost. Als de website een extern onderdeel bevat, maakt je browser ook verbinding met de webserver van de leverancier van dat externe onderdeel. Die leverancier kan dit registreren en weet zo dat jij de oorspronkelijke website bekeek.

Laten we een voorbeeld nemen. Sommige webpagina’s bevatten één of meer YouTube-filmpjes. Die YouTube-filmpjes zijn externe onderdelen die gehost worden op de webserver van YouTube. Als je dus een website met een YouTube-filmpje bezoekt, vraagt je browser dat filmpje op bij YouTube. Op die manier kan YouTube zien dat jij de bewuste webpagina bezoekt.

Trackers
Trackers zijn ook externe onderdelen. Als een website een tracker van een trackingbedrijf bevat, maken alle bezoekers van die website verbinding met de webserver van dat trackingbedrijf. Zo weet het trackingbedrijf dus wie die website allemaal bezoekt. Veel websites bevatten trackers van dezelfde trackingbedrijven. Dat stelt die trackingbedrijven in staat internetters op al die websites te volgen.

Trackers hebben verschillende ‘verschijningsvormen’. Bijvoorbeeld als advertentie. Vaak gaan websites niet zelf op zoek naar adverteerders, maar besteden dat uit aan advertentiebedrijven. De meeste advertenties op websites zijn dus externe onderdelen die geleverd worden door advertentiebedrijven. Om advertenties zo goed mogelijk af te stemmen op een websitebezoeker, moeten advertentiebedrijven iedere bezoeker kunnen herkennen en analyseren. Dat doen ze door je te tracken.

Andere trackers verschijnen als nuttige tools voor webmasters. Bijvoorbeeld als widget, een extern onderdeel dat bepaalde functionaliteit aan een website toevoegt. De Like-knop van Facebook is zo’n widget. Facebook heeft die Like-knop als extern onderdeel beschikbaar gemaakt, die eenvoudig door webmasters aan hun websites toegevoegd kan worden. Dat is handig, want zo kunnen bezoekers deze websites eenvoudig liken. Maar het stelt Facebook ook in staat om je buiten hun eigen website om te blijven volgen. Twitter biedt een vergelijkbare widget.

Een ander voorbeeld zijn de gratis diensten die Google aan webmasters aanbiedt. Eén van die diensten is Google Analytics. Daarmee krijgen webmasters meer inzicht in hun bezoekers: hoeveel bezoekers krijgt een website per dag, uit welke landen komen de meeste bezoekers, enzovoort. Daarvoor plaatsen webmasters een onzichtbaar extern onderdeel van Google op hun sites. Maar zo krijgt Google natuurlijk ook datzelfde inzicht. En omdat veel websites gebruik maken van Google Analytics, verkrijgt Google veel informatie over het surfgedrag van de bezoekers op al deze websites. Naast Analytics levert Google nog enkele andere diensten aan websites. Websites kunnen bijvoorbeeld kaarten van Google Maps invoegen. Ook kunnen websites via Google gebruik maken van captcha’s en allerlei lettertypen.

Handig, gratis en gevaarlijk
Trackers zijn dus meestal diensten, advertenties of widgets die webmasters aan hun website kunnen toevoegen. Deze diensten zijn meestal gratis, gemakkelijk te gebruiken en erg nuttig. Om ze te gebruiken, voegen webmasters een extern onderdeel aan hun website toe. Dat externe onderdeel levert de aangeboden dienst, maar functioneert ook als tracker. Vaak zijn webmasters zich helemaal niet bewust van de schaduwzijde van de diensten die ze op hun website gebruiken. Zij zien vooral de voordelen van zo’n dienst en beseffen niet dat ze de bezoekers van hun website daardoor blootstellen aan tracking.

Hoe kan een tracker je eigenlijk identificeren en volgen? Dat kan op verschillende manieren. In het volgende deel kijken we naar de oudste en meestgebruikte trackingtechniek: cookies.

Dit was het derde deel van een serie over tracking. Het eerste deel vind je hier. Het volgende deel gaat over cookies.