Na jarenlange politieke strijd over de nieuwe wet voor de geheime diensten, hakte de Eerste Kamer op deze dag de knoop door en werd massasurveillance in Nederland een feit. Wij brachten op deze website en via Twitter live verslag uit van de behandeling en stemming in de Eerste Kamer.

Liveblog deel 2: antwoorden van de minister

0:00 Voor nu is het klaar, maar we laten het hier niet bij zitten. Blijf ons volgen! We zullen in de toekomst updates blijven geven over de Sleepnetwet.

23:56 Hiermee is de vergadering gesloten. Over minder dan zes maanden wordt het sleepnet in gebruik genomen.

23:55 De partijen die voor stemden zijn SGP, Christenunie, VVD, PvdA, CDA, 50Plus, de Onafhankelijke Senaatsfractie en de PVV. De partijen die tegen het wetsvoorstel stemden zijn Groenlinks, Partij voor de Dieren, SP en D66. Het wetsvoorstel is aangenomen.

23:46 Er wordt straks gestemd over dit wetsvoorstel.

23:43 Behandeling in de Eerste Kamer lijkt er bijna op te zitten. Plasterk en Hennis voeren nu nog kort het woord met algemeenheden..

23:39 Teunissen (PvdD): gevaarlijk wetsvoorstel. "Mijn fractie kan onmogelijk met dit wetsvoorstel instemmen".

23:37 Köhler: "SP-fractie zal in bulk tegen dit wetsvoorstel stemmen".

23:34 Köhler (SP): bewaartermijn van drie jaar voor nog niet geselecteerde gegevens voldoet niet aan de voorwaarden die Europese rechters stellen.

23:30 Van Hattem (PVV) is positief over het voorstel en gaat voor stemmen.

23:28 Bikker (Christenunie) wil eerst nadere toelichting van Plasterk over de bewaartermijn van getapte data, voordat ze aangeeft voor/tegen te stemmen.

23:22 De Graaf (D66) geeft met uitleg aan tegen de wet te gaan stemmen.

23:18 Beuving (PvdA) vindt de toezeggingen van Plasterk voldoende en lijkt voor te gaan stemmen. Het sleepnet komt steeds dichterbij.

23:15 De vermoeidheid lijkt toe te slaan bij sommige senatoren of zijn ze klaar om te gaan stemmen?

23:07 Tweede termijn aan de kant van de kamer is begonnen.

22:58 Hennis zegt dat het Hof van Justitie van de Europese Unie geen bevoegdheid heeft om te oordelen over de Sleepnetwet, want het gaat om nationale veiligheid. Maar de recente uitspraak van de Europese rechter over Tele 2Het Hof van Justitie van de EU heeft op 21 december 2016 bepaald dat de EU-lidstaten de aanbieders van elektronische communicatiediensten geen algemene verplichting tot bewaring van gegevens kunnen opleggen. lijkt wel degelijk ruimte te bieden voor toetsing aan EU-rechten.

22:53 Hennis wijst op andere landen die geen bewaartermijnen hanteren. Dat is nog geen reden om zelf maar gegevens lang te bewaren.

22:43 Nu is minister Hennis aan het woord. De wet geldt immers ook voor de MIVD.

22:39 "Welke garanties zijn er als de ruwe afgeluisterde gegevens met Turkije worden gedeeld?" Plasterk: "we geven niet alle landen alle gegevens". (Tweet Privacy Barometer)

22:15 Plasterk zegt ook toe dat bij het inschakelen van derden dezelfde waarborgen zullen gelden als bij inzet van vergelijkbare bevoegdheden door de diensten zelf. Dit is een belangrijke toezegging van Plasterk voor meer waarborgen bij realtime toegang tot databases. Wij zijn benieuwd naar de uitvoering hiervan in de praktijk.

22:12 Plasterk geeft toe dat inbreuk op rechten van burgers niet minder is bij realtime toegang van databases dan bij andere bevoegdheden.

22:09 Plasterk erkent dat bij het verzamelen van gebruikersdata (metadata) een lagere selectienorm geldt dan bij het verzamelen van de inhoud van communicatie.

22:01 Plasterk spreekt nu al een tijdje over "onderzoeksopdrachtgerelateerde interceptie", wat is het nou precies?

21:44 Discussie tussen Plasterk en De Graaf wie vooraf toezicht moet houden: de CTIVD of de voorgestelde TIB.

21:36 Plasterk zegt toe dat de TIB in zijn geheel over twee jaar geëvalueerd zal worden.

21:30 Ronald Plasterk (PvdA): "de intentie is om de nieuwe wet per 1 januari 2018 in werking te laten treden."

21:24 De vergadering is heropend.

21:17 Het loopt allemaal een beetje uit, maar het lijkt erop dat we bijna gaan beginnen.

Agenda

De behandeling9 sprekers hebben bij elkaar 145 minuten spreektijd aangevraagd. vindt plaats in twee zitten. Van 13:55 uur tot 16:40 uur en van 21:00 uur tot 00:05 uur. De stemming vindt plaats tussen 00:05 uur en 00:15 uur.

"De plenaire behandeling van wetsvoorstellen in de Kamer vindt plaats in twee termijnen.Eerstekamer.nl De eerste termijn bestaat uit een eerste termijn van de leden van de Kamer en het antwoord hierop van de regering.

De tweede termijn wordt onderverdeeld in de re- en dupliek. Repliek is de tweede termijn van de leden van de Kamer en dupliek is het antwoord hierop van de regering."

Liveblog deel 1: de eerste termijn

16:04 De vergadering is dus 40 minuten eerder afgelopen omdat de verwachting was dat er meer onderlinge onderbrekingen plaats zouden vinden. Dat was dus niet het geval. Na de dinerpauze komen de ministers (Ronald Plasterk en Jeanine Hennis) terug met antwoorden op de gestelde vragen.

15:58 Geen andere Eerste Kamerleden vroegen om spreektijd. De eerste termijn is nu voorbij. We komen later vandaag weer terug met updates!

15:57 Teunissen: "het doel modernisering van de wet heiligt niet de inbreuk op de rechten van de burgers".

15:55 Ook Christine Teunissen (Partij van de dieren) geeft aan zelden zoveel mails van bezorgde burgers te hebben ontvangen.

15:53 Köhler ziet ook geen verschil in inbreuk op rechten van burgers bij realtime toegangPRISM in de polder: wordt de deur straks aan de achterkant opengezet? van databases tegenover de inzet van andere bevoegdheden.

15:51 Ook wijst hij erop dat het van groot belang is voor veiligheid om onbekende kwetsbaarheden juist wel te melden: is de mogelijkheid tot surveillance belangrijker dan cybersecurity?

15:48 Köhler gaat in op het gevaar van het uitwisselen van bulkgegevens met buitenlandse regimes zoals bijvoorbeeld nu in Turkije.

15:43 Frank Köhler (SP): "de aantasting van de privacy gaat in dit wetsvoorstel veel te ver". Het sleepnet is een ongerichte aantasting van de rechten van burgers.

15:41 Toch een vraag: kan de minister toezeggen dat het derde lid van de TIB een niet-rechter is met technische kennis?

15:38 Alexander van Hattem (PVV) praat tot nu toe vrijwel alleen maar over dreigingen.

15:27 Ook Bikker geeft aan veel berichten te hebben ontvangen van bezorgde burgers.

15:23 Mirjam Bikker (Christenunie): "de techniekonafhankelijke formulering voor de bevoegdheden van geheime diensten kan geen blanco cheque zijn".

15:13 Beuving (PvdA)reageert op de kritiek van De Graaf op de motie van Jeroen RecourtGewijzigde motie van het lid Recourt over een zo gericht mogelijke inzet van bevoegdheden (t.v.v. 34588-55) : de norm dat geheime diensten uitsluitend zo gericht mogelijk mogen tappen (of andere bevoegdheden mogen inzetten). De gerichtheidseis moet wettelijk vastgelegd worden, en niet via een motie.

15:10 Over het overdragen van niet-geëvalueerde gegevens aan andere geheime diensten: Kan de communicatie van journalisten en wetenschappers voldoende beschermd worden? Welke waarborgen zijn hiervoor?

15:07 Is stelselmatig en op grote schaal tappen nog wel in lijn met internationale verdragen?

15:06 De Graaf zet ook vraagtekens bij de algemene normen voor noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit.

15:03 Dergelijke uitbreiding kan alleen worden gerealiseerd met duidelijke wettelijke waarborgen en een effectief systeem van toezicht. De waarborgen voor een zo selectief mogelijke inzet is nog steeds onvoldoende.

15:01 "Aftappen van internetkabels mag slechts onderzoeksgericht plaatsvinden. Dat sluit niet uit dat grote hoeveelheden data verzameld kunnen worden,  of dat de data van bijvoorbeeld een wijk of bevolkingsgroep verzameld wordt". En: "dataverzameling kan een chilling effect hebben op communicatie, omdat je niet weet of die informatie ooit tegen je wordt gebruikt."

14:56 Tom de Graaf (D66) "Er bestaat nauwelijks een onderwerp dat lastiger te beoordelen is door volksvertegenwoordigers. We tasten in het duister en zijn onvoldoende thuis in de technische aspecten, toch moet er een oordeel geveld worden."

14:53 "Bestaande kwetsbaarheid zullen opengelaten worden als achterdeurtjes voor de geheime diensten. Recente cyberaanvallen demonstreren het risico hiervan." En "waarom zou het bewaren van getapte gegevens voor 3 jaar nu wel mogen na de recente Europese uitspraken over de bewaarplicht?"

14:51 Lintmeijer: "kan de minister uiteenzetten wanneer inbreuk op de privacy NIET buitenproportioneel is? Waar ligt de grens van toelaatbaarheid? Lager dan bij metadata?"

14:44 Frits Lintmeijer (Groenlinks): "tal van maatschappelijke organisaties op het gebied van privacy hebben fors commentaar geleverd". Ook geeft hij een duidelijke uitleg hoe onschuldigen eenvoudig in het sleepnet van de geheime diensten terecht kunnen komen, en dat de risico's nog groter zijn als buitenlandse geheime diensten ook toegang hebben tot de gegevens van de AIVD en MIVD.

14:40 Beuving stelt terechte vragen over de beperkte waarborgen bij realtime toegang tot databases, en zet ook vraagtekens bij de capaciteit van de toetsingscommissie inzet bevoegdheden (TIB).

14:36 Beuving is kritisch over de lagere selectienorm bij metadata dan straks bij de inhoud van communicatie wordt toegepast.

14:31 Jeannette Beuving (PvdA) "Uitbreiding van bevoegdheden van AIVD en MIVD moet gepaard gaan met waarborging van onze grondrechten" en "ongerichte interceptie wordt in dit wetsvoorstel aangeduid als onderzoeksopdrachtgerichte interceptie".

14:26 "Er is een stortvloed aan reacties per mail binnengekomen". De VVD is van oordeel dat er een balans is gevonden tussen de waarborg voor onze veiligheid en onze privacy.

14:21 Frank van Kappen (VVD) an het woord: "ongerichte interceptie is een misleidende term" (vinden wij van niet)De geschiedenis van een eufemisme, of hoe de regering Nederlanders met vage taal om de tuin probeert te leiden.  Over 2 jaar moet de toetsingscommissie inzet bevoegdheden (TIB) geëvalueerd worden.

14:11 Het debat is zojuist begonnen met een betoog van Ton Rombouts (CDA). "Het wetsvoorstel voldoet aan de voorwaarden." Hij heeft wel vragen over de opgestelde bewaartermijn en het correct vernietigen van niet-relevante data.  Bij de evaluatie van de nieuwe wet over 2 jaar ziet hij een moment om hierop terug te komen. Hij is wel voor de wet.

13:58 Het debat is begonnen.