Een “nee” bij referendum is stem voor betere wet
Het referendum over de sleepnetwet kent een duidelijke vraag: “Bent u voor of tegen Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017”. Maar voor ons is het allemaal beduidend minder zwart/wit.
De oude wet was absoluut aan herziening toe
Voor alle duidelijkheid: Bits of Freedom is groot voorstander van een herziening van de wet die onze geheime diensten reguleert. Die wet is belangrijk voor de bescherming van onze nationale veiligheid en onze vrijheid. De herziening is belangrijk omdat de huidige wet is verouderd. Zo is door de technologische ontwikkelingen van de afgelopen vijftien jaar de impact van sommige bevoegdheden enorm gegroeid, zonder dat de waarborgen mee zijn gegroeid. Ook is helder dat sommige onderdelen van de oude wet in strijd zijn met het Europese mensenrechtenverdrag EVRM.
Een “nee” in het referendum moet vooral uitgelegd worden als een “nee” tegen de controversiële delen van de wet.
De nieuwe wet kent veel verbeteringen
Een herziening van die oude wet is dus meer dan welkom. En gelukkig is de nieuwe wet op veel onderdelen ook een grote verbetering. Om maar een paar dingen te noemen: straks is onderzoek in open bronnen op het internet beter gereguleerd, zijn de regels voor het delen van gegevens met buitenlandse diensten verbeterd, zijn voor sommige bevoegdheden de waarborgen verzwaard en is ook het toezicht versterkt. Die verbeteringen zijn misschien niet allemaal zoals wij het zouden willen, maar het is zeker beter dan voorheen.
Maar de controversiële delen moeten eruit
Dat wil zeker niet zeggen dat we de nieuwe wet volledig omarmen. Er zijn een aantal onderdelen die absoluut aangepast of zelfs geschrapt moeten worden. Het meest controversiële is dat sleepnet: we vinden het onacceptabel dat de AIVD straks op grote schaal onschuldige burgers afluistert. We vinden het ook niet goed dat de geheime dienst de gegevens die zij heeft verzameld, ongezien mag delen met buitenlandse geheime diensten. En we vinden het niet oké dat de geheime diensten onbekende kwetsbaarheden in veelgebruikte software achter de hand mogen houden, want dat maakt onze maatschappij juist onveiliger.
Een herziening is meer dan welkom, maar dat wil niet zeggen dat we de nieuwe wet volledig omarmen.
Het publieke debat is vaak binair
De voorstanders van deze controversiële nieuwe bevoegdheden suggereren graag dat organisaties als Bits of Freedom tegen de hele wet zouden zijn of zelfs tegen de geheime diensten an sich. Dat is niet waar. Wij vinden deze nieuwe wet hard nodig maar vinden dat bepaalde nieuwe bevoegdheden te ver gaan. Dat is natuurlijk een lastigere boodschap dan helemaal voor, of helemaal tegen zijn. Daarom nemen we veelvuldig de moeite helder uit te leggen welke delen van de wet ondermaats zijn. Zie hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier, hier etc etc. En dat geldt ook voor onze websiteWaar trek jij de grens? Kies wijzer rondom het referendum, die we drie weken geleden lanceerden. Helaas blijft van die nuance vaak weinig over in het publieke debat.
De betekenis van een “nee” in het referendum
Van die nuance blijft ogenschijnlijk ook weinig over met de vrij binaire vraagstelling van het referendum: “Bent u voor of tegen de [nieuwe wet voor de geheime diensten]”. Maar een “nee” van de burger tegen deze wet moet niet opgevat worden als een “nee” tegen de hele wet (en al helemaal niet als een “nee” tegen de geheime diensten). Een “nee” in het referendum moet vooral uitgelegd worden als een “nee” tegen de controversiële delen van de wet. Met een “nee”-stem vraag je om een betere wet. Zo simpel is ‘t.