In Het Parool gaven we 5 redenen om tegen de sleepwet te stemmen.

Op 21 maart mogen we naar de stembus om onze mening te geven over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, oftewel de sleepwet. Die wet is vorig jaar aangenomen, ondanks brede maatschappelijke kritiekZie bijvoorbeeld de kritiek tijdens de hoorzitting in de 2e Kamer van onder meer journalisten, advocaten, de Autoriteit Persoonsgegevens, de Raad van State en diverse mensenrechtenorganisaties.

Noodgreep

Onze regering miskent het gevaar van het geven van verregaande bevoegdheden aan de geheime diensten. Die bevoegdheden zijn een noodgreep bedoeld om onze vrijheden te waarborgen, maar ze bereiken juist het tegenovergestelde: verregaande controle leidt tot mensen die constant op hun hoede zijn. Hoe kunnen we een goede maatschappelijke discussie voeren als steeds meer mensen steeds minder durven te zeggen, te schrijven of online op te zoeken? We krijgen onze vrijheid er niet mee terug maar het verlies is gigantischTerreurbeleid maakt ons tot bange mensen: een uitgeholde democratie vol bange mensen.

Kritisch

We mogen blij zijn dat er in Nederland een wet is waarin het werk van de diensten wordt omschreven. In andere landen is dat vaak anders. Een democratie moet zo open mogelijk zijn en dat is bij de geheime diensten per definitie niet het geval. Dat de diensten voornamelijk in het geheim opereren is noodzakelijk. Maar het is wel een noodzakelijk kwaad. We moeten daarom de diensten zo kritisch mogelijk blijven bekijken en goed vastleggen wat ze wel en niet mogen. De nieuwe wet voor de geheime diensten blijkt dan gewoon niet goed genoeg.

Er zijn vijf punten die écht beter moeten

Ten eerste moet dat sleepnet uit de wet. Niemand weet zeker of het wel gaat werken en de noodzakelijkheid is nog nooit aangetoond. Onschuldige burgers moeten ervan uit kunnen gaan dat ze niet in het vizier zijn van de geheime diensten.

Daarnaast is het absurd dat de diensten gegevens mogen uitwisselen met andere landen zonder dat ze daarbij weten wat er uitgewisseld wordt. Hoe kun je zeker weten dat je Nederlandse belangen niet schaadt als je niet weet wat je hebt weggegeven?

Een derde probleem is dat met deze nieuwe wet de diensten via meewerkende organisaties direct toegang kunnen krijgen tot grote hoeveelheden persoonsgegevens. Zonder toestemming van de minister en zonder goede waarborgen.

Verder is het onverstandig dat de diensten gebruik mogen maken van "zero-days", onbekende kwetsbaarheden in software. Als een dienst een kwetsbaarheid in je telefoon ontdekt, dan horen ze die te melden bij de maker van die telefoon. De diensten zijn namelijk nooit de enigen die gebruik kunnen maken van zo'n kwetsbaarheid. Criminelen kunnen dat ook. Dat hebben we gezien toen bij de Amerikaanse dienst een kwetsbaarheid lekte die de basis vormde voor de 'ransomware' die in de Rotterdamse haven voor honderden miljoenen aan schadeRotterdamse haven wapent zich tegen nieuwe cyberaanval heeft veroorzaakt.

Tot slot moet het toezicht beter. De besluiten van de toezichthouder, de CTIVD, moeten bindend worden. Als de diensten zich niet aan de regels blijken te houden, dan moet de CTIVD ze meteen kunnen stoppen. Dat kan nu niet.

Afspraken horen thuis in een wet

De coalitie beweert dat we ons geen zorgen meer hoeven te maken over de wet omdat er een afspraak over één van deze vijf punten in het regeerakkoord staat. Afspraken horen thuis in een wet en niet in een regeerakkoord. Want hoe weten we zeker dat over een paar jaar een kabinet-Klaver, -Wilders, -Asscher of Baudet hetzelfde perspectief heeft op hoe deze wet mag worden ingevuld?

Het referendum is een kans om aan de regering duidelijk te maken dat de problemen in de wet gerepareerd moeten worden. Stem daarom op 21 maart tegen de sleepwet, want Nederland verdient een betere wet.

Deze opinie verscheen eerder in Het Parool.