Vandaag treedt de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 in werking. Bij ons staat die wet beter bekend als de sleepwet. Ondanks jarenlange kritiek vanuit de hele maatschappij en een referendum waarin de stem van de burger nog eens fijntjes te horen was, is de wet een feit. Maar ook al kan de wet vanaf vandaag worden toegepast, klaar zijn we nog lang niet.

Het voelt wel gek: na vijf jaar nadenken over de wet, na vijf jaar heftige discussie, zowel voor als achter de schermen, is het dan zo ver: de sleepwet treedt in werking. Dat betekent dat vanaf vandaag de nieuwe regels voor de geheime diensten gelden. Met weliswaar meer controle op de geheime diensten, maar ook nieuwe bevoegdheden. Het sleepnet dat we uit alle macht hebben proberen tegen te houden, is er nu. Laten we eerlijk zijn: dat maakt van vandaag voor ons geen leuke dag.

Tegelijkertijd zijn we ook, niet in de laatste plaats dankzij het referendum, heel positief gestemd. We zijn ervan overtuigd dat deze wet nog steeds beter kan worden. En dat de wet zoals die er nu ligt bij de rechter van tafel zal worden geveegd.

Het is een nieuwe wet, maar dat maakt het nog geen goede wet.

We horen het vaak: de wet is beter dan in 2002, want er zijn meer waarborgen. Dat klopt. Het toezicht wordt een stuk beter. Daar zijn we dan ook blij mee. Maar dat was nooit het punt. Het punt was altijd dat de wet zoals die werd aangenomen gewoon niet goed genoeg isLees hier hoe de wet volgens ons een goede wet kan worden. Het op grote schaal ongericht data kunnen verzamelen is voor ons principieel een groot probleem. Daar zijn geen waarborgen tegen opgewassen. Het is bijvoorbeeld heel goed dat er snel moet worden gekeken of data moet worden verwijderd. Maar je hebt er niets aan als data die überhaupt niet verzameld hoort te worden relatief snel wordt weggegooid.

Als we dan kijken naar de toezeggingenWij vinden de toezeggingen van het kabinet vooral cosmetisch die naar aanleiding van het referendum zijn gedaan, dan wordt er niets aan het echte probleem gedaan. Die kans is er nog wel, want er zijn wetswijzigingen aangekondigd. De Tweede en de Eerste Kamer hebben dus een nieuwe kans om onze grondrechten beter te beschermen.

We kunnen deze wet niet zomaar accepteren

En dat is hard nodig. We vinden dat deze wet op het gebied van onze grondrechten een onvoldoende krijgt en dat hoort niet. We zullen ons dus in blijven zetten voor onze grondrechten. Eerst via een kortgedingLees hier waarom we naar de rechter stappen bij de rechter, om te zorgen dat de wet wordt gepauzeerd totdat de Tweede en Eerste Kamer zich over de wijzigingen hebben uit kunnen spreken. Daarbij zullen we ook opnieuw onze zorgen en verbetervoorstellen onder de aandacht van de Kamerleden brengen. En mocht dat allemaal niet helpen, als blijkt dat deze wet nog steeds een onvoldoende krijgt, dan is het waarschijnlijk tijd om de wet aan de rechter voor te leggen. Laten we hopen dat het niet nodig is, maar wij zullen altijd blijven streven naar een land en een geheime dienst met een wet die past bij onze samenleving: open, vrij en gericht op de bescherming van onze grondrechten.

Dat maakt van 1 mei niet alleen maar een treurige dag. Het is ook een dag waarop we weten waar we het voor doen. Het is ook een dag waarop we opnieuw met elkaar besluiten dat deze wet beter moet, kan en zal worden.