Het was even stil rondom de sleepwet, maar daar lijkt verandering in te komen: binnenkort komt er een wetswijziging aan. Wij bekeken het voorstel van het kabinet en gaven commentaar. Eén ding is duidelijk: de voorgestelde wijzigingen zijn nu nog onvoldoende.

Cosmetische wijzigingen

Dit voorjaar kwam het kabinet met een pakket ‘wijzigingen’ in reactie op de uitslag van het referendum over de sleepwet. Die wijzigingen zijn vooral van cosmetische aardDaar zeiden we eerder al wat over. Er gebeurt eigenlijk niets met de kritiek die de afgelopen jaren is gegeven. Dat is en blijft jammer. Met de uitslag van het referendum in de hand had het kabinet juist echte verbeterslagen kunnen maken.

Internetconsultatie

Maar er is een nieuwe kans. De wijzigingen kwamen namelijk in de vorm van een set beleidsregelsBeleidsregels Wiv 2017 en een aangekondigd wetsvoorstelVoorstel tot wijziging Wiv 2017 dat op internetconsultatieJe kan hier nog tot zondag je inbreng indienen is geplaatst. Dit betekent dat een concept van het wetsvoorstel deze zomer bekendgemaakt is en iedereen hierop tot aanstaande zondag kan reageren. Dat hebben wij dus ook gedaan.

Kritiek en verbeterpunten

Om te beginnen blijven onze fundamentele bezwaren tegen onderdelen van de sleepwet natuurlijk bestaan. Met het sleepnet kunnen nog steeds op grote schaal de gegevens van burgers die geen doelwit zijn verzameld worden. Onschuldige burgers horen niet in het vizier van de geheime diensten te komen. Het sleepnet is voor ons dan ook onacceptabel.

Ook de mogelijkheid tot het onbekeken uitwisselen van grote hoeveelheden gegevens met buitenlandse geheime diensten gaat volgens ons een stap te ver. We blijven ons hiertegen verzetten.

Als het kabinet er toch voor kiest om deze regelingen, die volgens ons in strijd zijn met het recht op privacy, te behouden, dan moeten hier op z’n minst meer grenzen aan worden gesteld. Zo zou het kabinet zich moeten houden aan haar eigen opvatting, namelijk dat het sleepnet in de praktijk alleen maar wordt gebruikt om buitenlands verkeer te verzamelen. Die bevoegdheid gaat nu veel verder en zou dus beperkt moeten worden.

En als er al gegevens onbekeken uitgewisseld worden, dan zou dit alléén mogen voor datasets waarbij het risico dat het gegevens bevat van onschuldige burgers minimaal is. Daarnaast zou er een onafhankelijke toets moeten komen voordat deze gegevens in het buitenland belanden. Zo’n toets bij het uitwisselen van gegevens ontbreekt nu nog volledig.

Los hiervan zijn er nog verschillende verbeterpunten mogelijk die het kabinet eenvoudig in het wetsvoorstel kan opnemen. Een voorbeeld. De eis om bevoegdheden zo gericht mogelijk – dus niet gericht op meer personen dan nodig – in te zetten geldt nu alleen maar voor een beperkt groepje bevoegdheden. Die gerichtheidseis moet gelden voor álle bevoegdheden. Dus ook als er grote datasets worden verzameld via informanten. Logisch toch?

Herkansing

Na sluiting van de internetconsultatie ligt de bal weer bij de regering. Pakt die het wetsvoorstel en de kritiek op om de sleepwet écht te verbeteren en recht te doen aan de uitslag van het referendum? Of blijft het bij een cosmetische ingreep? We zullen het waarschijnlijk de komende maanden zien...