Experimenteren zonder visie is onverantwoord en gokken met onze toekomst
De politie gaat bijhouden wat alle bezoekers en bewoners van Roermond doen, om een paar zakkenrollers op te kunnen sporen. Bits of Freedom vindt dat de politie eerst eens moet bedenken wat de grenzen zijn aan de toepassing van technologie die haar tot het onmenselijke in staat stelt.
Oké, oké, ik beken
Ik beken. Ik heb vanochtend lid 1 van artikel 5 van het Reglement verkeersregels overtreden. Ik fietste met mijn vijfjarige – met haar enkel in het gips en op een te klein fietsje – naar school. Voor ieders veiligheid koos ik als route voor de stoep aan de linkerkant van de weg. En ja, dat is dus niet het “het verplichte fietspad of het fiets/bromfietspad”. Er gebeurde verder niets en of een politieagent mij gezien heeft of niet, een boete heb ik niet gekregen. Hedendaagse technologie brengt daar misschien verandering in.
Het ontmoedigingsbeleid van de politie
De politie is de zakkenrollers in een winkelcentrum van Roermond beu. Daarom gaat de politieNieuwsbericht: politie wil zakkenrollers vangen met gegevens over burgers er nu met hulp van technologie ieders doen en laten in de gatenDe politie wil alles van je weten, voor jouw veiligheid houden. Tien punten voor wie in een Duitse huurauto de stad inrijdt. Nog eens tien punten als je dat met z’n vieren doet. Hoe hoger je scoort, hoe meer je door de politie in de gaten wordt gehouden. Wie afwijkt van de massa of norm, is verzekerd van extra aandacht. Niet omdat je iets strafbaars gedaan hebt, maar om je te ontmoedigen voor het geval je misschien wel iets strafbaars wilt gaan doen. Bij het NOS Journaal en RTL Nieuws legden we gisteren uit waarom we dat een slecht idee vinden.
Dit soort technologie stelt de mens in staat het onmenselijke te doen.
Afwijken van de norm als criterium voor politie-optreden
Eén van de redenen is dat dit een belangrijke verandering in de werkwijze van de politie inluidt. Tot voor kort kon je er op rekenen dat de politie aandacht voor je had als je iets strafbaars deed. Dat is nu anders: je bent al in beeld als je iets doet dat afwijkt van de norm of van de massa. De politie ziet nu elke burger als een risico, want elke burger kan gedrag vertonen dat afwijkt en is daarmee een potentiële verdachte.
Iedereen in beeld voor een paar zakkenrollers
Hoewel de politie bij hoog en laag beweert dat zij zich alleen richt op de mensen die iets kwaads in de zin hebben, is de realiteit een andere. De politie gebruikt hier technologie waarmee ze kan zien hoe mensen door de stad rijden en door het winkelcentrum lopen. Die technologie maakt geen onderscheid tussen de paar mensen die iets strafbaars doen en de massa die helemaal niets op haar kerfstok heeft. Wij vinden het niet passen dat de politie, om een paar zakkenrollers te vangen, het doen en laten van de tien miljoen bezoekers van het winkelcentrum én inwoners van Roermond, in de gaten houdt.
Geautomatiseerd beboeten voor schuin oversteken
Nog even over dat fietsen op de stoep. Wie vandaag met een oude en vervuilende diesel het Amsterdamse stadscentrum inrijdt, krijgt zonder tussenkomst van een mens een boete op de deurmat. Wie door rood of te hard rijdt, soms ook al. Als onze openbare ruimte volhangt met sensoren wordt het voor de politie ook steeds makkelijker om elke verkeersovertreding vol-automatisch te beboeten. Elke verkeersovertreding is een overtreding, maar niet elke overtredingIedereen een heilig boontje is een probleem. En dat de politie ook niet alle overtredingen kón zien, was ook geen probleem. Moeten we gerustgesteld zijn nu de politie zegt niet achter schuinoverstekende burger aan te willen gaan? Nee, want er hoeven natuurlijk maar een paar breed in de media uitgemeten incidenten te zijn waarna de politie haar standpunt onder druk van de publieke opinie verandert. Voor fietsen op de stoep is dat niet anders.
De politie ziet nu elke burger als een risico: elke burger kan gedrag vertonen dat afwijkt en is daarmee verdacht.
Gokken met onze toekomst
Dit soort technologie stelt de mens in staat het onmenselijkeWat als de mens het onmenselijke kan doen? te doen. Nooit eerder was het zo goed mogelijk om het doen en laten van alle burgers nauwgezet te volgen en te analyseren. Wil je dit soort technologie toepassen, zul je vooraf goed moeten nadenken wat de impact van dit soort technologie precies is en waar grenzen zouden moeten liggen.
De politie heeft misschien goed nagedacht over dit enkele project, maar het ontbreekt aan een doordachte en overkoepelende visie. Zonder die visie over de impact op onze democratische waarden – en de wenselijkheid daarvan – lopen we het risico af te glijden naar een surveillance staat. Experimenteren zonder visie is onverantwoord en gokken met onze toekomst.