Facebook weet belachelijk veel over je. Zo belachelijk veel dat steeds meer mensen ervan overtuigd zijn dat Facebook hen afluistertLuister naar deze grappige aflevering van Reply All waarin luisteraars voorbeelden geven van te-toevallige advertenties op Facebook. Facebook blijft dit ontkennen, wat betekent dat er dus andere manieren moeten zijn waarop ze zo veel informatie over je verzamelen dat het lijkt alsof ze dag en nacht over je schouder meekijken. Deze week publiceerde een groep onderzoekers een paper Lees hier het paper dat ons hier iets meer inzicht in geeft. Uit het onderzoek wordt duidelijk hoe Facebook zonder dat je het weet jouw manier om je account te beveiligen gebruikt om hun adverteerders te helpen.

Facebook vindt jou niet zo belangrijk, maar hun adverteerders wel.

De onderzoekers laten zien dat het telefoonnummer dat jij invult als veiligheidscheck naast je wachtwoord, door Facebook wordt gebruikt om je te matchen aan adverteerders. Facebook gebruikt een functie waardoor jij het gevoel krijgt dat je meer controle hebt over jouw informatie, om je juist informatie te ontfutselen. Dat voelt onredelijk, maar je hebt het misschien wel vaker gehoord: jij bent niet de klant van Facebook, maar het product. Jouw account is gratis, maar toch verdient Facebook miljoenenHier vind je een overzicht van de inkomsten en winst van Facebook van 2007 tot 2017. Hoe? Door zoveel mogelijk over jou te leren en op basis daarvan advertentieruimte te verkopen waarmee bedrijven jou supergerichte aanbiedingen kunnen doen. Facebook is dus geen sociaal netwerk, het is een winkelcentrum.

En hoewel ze telkens zeggen dat ze transparant zijn over de manier waarop ze dat doen, blijkt dat telkens niet waar te zijn. Vorig jaar ontkende Facebook het gebruik van schaduwprofielen met contactinformatie nog, maar nadat ze werden geconfronteerd met het recente wetenschappelijke onderzoek geven ze opeens wel toe hier gebruik van te maken.

Wat doet Facebook met jouw telefoonnummer?

Het is - voor zover wij weten- niet zo dat Facebook jouw telefoonnummer doorverkoopt aan bedrijven. Maar ze gebruiken wel een andere slimme truc. Er bestaat inmiddels een functie waarmee een adverteerder een lijst met klantgegevens kan uploaden.Facebook legt hier uit hoe je als adverteerder de contactgegevens van je klanten kunt gebruiken Vervolgens kan de adverteerder aan Facebook vragen of ze aan de mensen op deze lijst een bepaalde advertentie willen laten zien. Een kapper kan bijvoorbeeld de telefoonnummers van al zijn klanten uploaden. Facebook kijkt dan of de contactgegevens matchen met contactgegevens die zij hebben verzameld over een gebruiker, bijvoorbeeld via het invullen van je nummer voor twee-staps-authenticatie, en kunnen jou zo een gepersonaliseerde advertentie laten zien van een kapper waarvan zij weten dat je daar wel eens bent geweest.

‘Mensen die je misschien kent’

Maar het gaat nog verder. Journalist Kashmir Hill, die vorig jaar onze Felipe Rodriguez Award won Lees hier de speech van Kashmir Hill tijdens de Big Brother Awards 2017 terugvanwege de manier waarop ze digitale rechten en privacy toegankelijk maakt voor een breed publiek doet al jaren onderzoekIn dit artikel zet Hill haar onderzoek naar de PYMK functie uiteen naar de ‘People you might know’ functie van Facebook. Uit haar onderzoek blijkt dat deze functie een enorme informatiebron is voor Facebook en ook onderdeel is van jouw schaduwprofiel. Het komt er eigenlijk op neer dat als iemand die jouw emailadres en/of telefoonnumer in zijn telefoon heeft staan, zijn adresboek deelt met Facebook om te kijken wie van zijn vrienden hij kan toevoegen, Facebook al die contactgegevens bewaart en probeert te koppelen aan bestaande profielen. Daarom kan jij toch advertenties ontvangen van de kapper die jouw telefoonnummer heeft, zelfs als je zelf jouw nummer nooit aan Facebook hebt gegeven.

Schaduwprofiel

Al deze informatie hangt als het ware aan jouw ‘schaduwprofiel.’ Deze informatie mag jij zelf niet inzien, omdat Facebook vindt dat ze daarmee de privacy schaadt van degene die zijn contactenlijst met hen heeft gedeeld. Ook al is het dus jouw telefoonnummer of emailadres, het wordt gezien als data en informatie van jouw ex-collega die dit met Facebook heeft gedeeld. Tot wat voor bizarre situaties deze functie kan leiden zet Hill uiteen in een sterk stuk op GizmodoHier vind je het artikel van Hill op Gizmodo. Over de sekswerkers wiens ware identiteit zichtbaar wordt voor hun klanten, een psycholoog wiens patiënten elkaar bevrienden op Facebook en vreemdgangers wiens minnaars en vriend(in) aan elkaar worden voorgesteld.

Hoe houd ik controle over mijn data?

Jij zit misschien graag op Facebook, om te weten welke events bij jou in de buurt plaats vinden, om updates van je vrienden die in het buitenland wonen te volgen of om de pagina van je voetbalclub te updaten. Tussendoor lees je af en toe een advertentie die zo creepy dichtbij je interesse ligt dat je je afvraagt hoe Facebook het kan weten.

Wil je af van dit creepy gevoel? Om zeker te weten dat Facebook geen informatie meer over je verzamelt en op basis daarvan geld aan advertenties kan verdienen is er eigenlijk maar een advies dat we kunnen geven waarvan we zeker weten dat het werkt: delete your account (en doe een verzoek om alle data die Facebook van je heeft te verwijderen).

Maar we snappen dat Facebook in veel gevallen nog steeds handig en soms onmisbaar is. We hopen dan ook dat er steeds meer veilige en zorgvuldig-met-data alternatieven voor Facebook komen, maar voor de korte termijn is dat helaas nog geen oplossing. Daarom vijf tips waar je nu al mee aan de slag kan:

1. Stel wél 2-factor authenticatie in

Dit kan ook zonder je telefoonnummer. Juist de extra beveiligingscheck is hartstikke belangrijk, en gelukkig zijn er ook andere manieren dan door je telefoonnummer in te voeren. Lees daar meer over in onze toolbox.

2. Kom er achter wat Facebook van je weet.

Facebook is verplicht jou inzage te geven in de informatie die ze van jou hebben. Daar hebben ze een overzichtelijke pagina voor gemaakt. Let wel op: je krijgt geen inzage in het schaduwprofiel dat Facebook van jou heeft, bijvoorbeeld de informatie die ze via je vrienden over je hebben verzameld.

3. Laat Facebook je niet volgen op andere websites

Facebook maakt gebruikt van een trackingmethode waarbij ze je ook kunnen volgen als je andere websites bezoekt, en zo nog meer informatie over je verzamelen. In dit artikel leggen we uit hoe je dit tegen kunt gaan.

4. Zorg dat je gemeenschap niet afhankelijk wordt van Facebook

Facebook investeert veel in 'community building', bijvoorbeeld door veel functionaliteiten te maken die groepen kunnen gebruiken. In dit artikel leggen we uit wat daar de gevaren van zijn.

5. Doe onze tracking detox

Er bestaan al een aantal privacy-vriendelijke alternatieven voor bijvoorbeeld Whatsapp (dat in beheer is van Facebook). Volg de stappen in onze tracking detox en kijk kritisch naar de apps die je gebruikt. Op die manier zorg je ervoor dat er minder informatie over jou in handen komt van deze dataverzamelaars.