Steeds meer mensen gebruiken een cyclustracker: een app die bijhoudt wanneer je ongesteld wordt. Deze apps gaan niet altijd zorgvuldig om met de intieme data die je met ze deelt.

Een app die aangeeft wanneer je (bijna) ongesteld wordt of vruchtbaar bent kan handig zijn, bijvoorbeeld om in te schatten wanneer je last kunt krijgen van de bijwerkingen die menstruatie voor veel mensen met zich meebrengt. Op zich is het bijhouden van je cyclus niets nieuws: kruisjes in je agenda of op je kalender waren eerder een makkelijke manier van rekening houden met je cyclus. Maar data over de werking van je lichaam delen met een app brengt wel wat meer risico's met zich mee.

'Magic Teen Girl Period Tracker'

Er blijkt nogal een markt te zijn voor de apps. Van Ladytimer Maandstonden Cyclus Kalender tot Magic Teen Girl Period Tracker, van Vrouwkalender tot Flo. In de appstore staan ze allemaal onder elkaar in verschillende tinten roze. 'Femtech' wordt dan ook gezien als groeiende markt Meer cijfers over de 'femtech' marktwaarvoor door verschillende startups de afgelopen jaren meer dan een miljard aan investeringen is opgehaald. Worden deze apps gemaakt om mensen te helpen meer inzicht te krijgen in de werking van hun lichaam? Of om geld te verdienen aan deze behoefte?'Period-tracking apps are not for women'

Wat voor data verzamelt zo'n app allemaal? De app opent meestal met een kalenderoverzicht. Daar kan je invullen wanneer je laatste menstruatie plaatsvond. Daarnaast kan je elke dag bijhouden hoe je je voelt (vrolijk, ongelukkig, geïrriteerd) en of je last hebt van bloedverlies. Maar bij de meeste van deze apps stopt het daar niet. Heb je sex gehad? ('Did you get some?') En zo ja, met of zonder voorbehoedsmiddelen? Met jezelf of met een ander? Welk cijfer gaf je het orgasme? Had je last van je buik? Was je ontlasting normaal? Had je zin in seks? Gevoelige borsten? Last van acne? Heb je alcohol gedronken? Gesport? Gezond gegeten?

Van een deel van deze vragen is te begrijpen waarom ze handig zijn om te beantwoorden als de app wil leren voorspellen op welk moment in je cyclus je je bevindt. Maar veel van deze vragen zijn behoorlijk intiem. En al die intieme gegevens blijken vaak te belanden bij het bedrijf achter de app.

Wat staat er in de privacyverklaringen?

De vraag die dan rijst is wat dat bedrijf precies met al deze gegevens die je aan hen toevertrouwt doet. Heb je daar nog controle over? Gaan ze daar zorgvuldig mee om? Worden ze gedeeld met andere partijen?

Na het doorspitten van een aantal privacyverklaringen blijkt dat een van de meest gebruikte apps in Nederland, 'Menstruatie Kalender', Facebook toestemming geeft om advertenties te laten zien in de app. Het is niet duidelijk wat voor informatie uit de app Facebook over jou verzamelt om jou advertenties voor te schotelen. Krijgt Facebook bijvoorbeeld informatie over wanneer jij ongesteld bent?

Een andere in Nederland veel gebruikte app is Clue. Het is de enige die we tegenkomen met een gedegen en helder te lezen privacyverklaring. Je kan je gegevens lokaal op je telefoon opslaan en gegevens worden alleen bij hen opgeslagen als je daar expliciet toestemming voor geeft, en dan op beveiligde servers. Met jouw toestemming worden ze gebruikt voor academisch onderzoek naar gezondheid van vrouwen.

Van veel andere apps kan je dit niet zeggen. Vaak is de privacyverklaring een moeilijk leesbaar en lang verhaal, waar je tussen de regels door uit kunt vinden dat gegevens gedeeld worden met 'partners.' En misschien is enkel de gevoeligheid van je borsten niet heel interessant voor een adverteerder, maar door het bijhouden van je cyclus hebben de apps automatisch ook informatie over het al dan niet aanbreken van een van de interessantste periodes in jouw leven voor marketeers: het moederschapLees meer over moeder-marketing.

Vruchtbaarheidsmarketing

Het heftigste voorbeeld is Glow, het bedrijf achter de 'period-tracker' app Eve. Hun app is ingericht rondom de mogelijke kinderwens van vrouwen. De tag-line van het bedrijf liegt er niet om: 'Women are 40% more likely to conceive when using Glow as a fertility tracker.' Naast Period-tracker Eve heeft Glow nog drie andere apps: een ovulatie & vruchtbaarheid tracker, een baby tracker en een zwangerschapstracker. De apps linken door naar de Glow-community, een netwerk van forums waar honderden vrouwen hun ervaringen delen en elkaar tips geven.

Maar dat is niet het enige wat Glow te bieden heeft. Je kunt geen webpagina of app van Glow gebruiken zonder dat hun 'Fertily Program' aan je wordt getoond. Voor 1200-7000 euro kan je via het bedrijf verschillende vruchtbaarheidstrajecten volgen. Te duur? Dankzij een partnership met een bank kan je een goedkope lening afsluiten. En als je begin dertig bent is het invriezen van je eieren uiteindelijk toch je meest economische optie, aldus de websiteGlow's tips over het invriezen van eieren.

Glow blijkt eigenlijk een bedrijf in vruchtbaarheidsproducten, dat een aantal apps heeft gebouwd om op subtiele (en soms niet zo subtiele) wijze meer vrouwelijke klanten binnen te halen. Als gebruiker denk je een handige app te hebben voor het bijhouden van je cyclus, maar ondertussen word je steeds op de hoogte gesteld van alle mogelijkheden om je eieren in te vriezen, de kosten van zwangerschap op late leeftijd en je beperkte vruchtbare jaren. Voor je het weet lig je op je 30e wakker over de vraag of het niet 'economischer' is om je eieren in te laten vriezen.

Wat gebeurt er met jouw data?

De apps zijn een voorbeeld van een deal die we steeds vaker lijken te moeten sluiten. In ruil voor het gebruik van een app die ons leven een stukje makkelijker maakt, moeten we een boel persoonlijke informatie afstaan zonder dat we weten wat daar precies mee gebeurt. Dat het bij dit soort apps gaat om intieme informatie maakt niet dat de makers daar zorgvuldiger mee omgaan. In tegendeel: het maakt deze gegevens voor bedrijven extra interessant om ze te vermarkten.

Denk daarom nog eens goed na voordat je zelf zo'n app installeert, of je dochter aanraadt er een te downloaden. Neem toch eens de tijd om de privacyverklaring van zo’n app door te nemen zodat je weet wat ze nu precies met je gegevens doen. Maar er ligt hier ook een rol voor de toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens om scherp toe te zien dat bedrijven niet met intieme gegevens van jou aan de haal gaan.

Maak je gebruik van één van deze apps en wil je weten welke gegevens het achterliggende bedrijf precies over jou heeft verzameld of wil je die gegevens laten verwijderen? Via My Data Done Right kan je hiervoor eenvoudig een verzoek opstellen die je vervolgens per mail of post kan versturen.