Het is een wat gek voorstel van het Openbaar Ministerie: het briefgeheim opheffen omdat het te veel werk oplevert.

OM wil af van briefgeheim op postpakketten

Er is inmiddels wel genoeg over gezegdNieuwsbericht: OM wil af van briefgeheim op postpakketten: het briefgeheim is belangrijk voor de bescherming van jouw vrijheid, de inhoud van een postpakket kan net zo goed privacygevoelig zijn en in Den Haag is steun voor het voorstel ver te zoeken. Waar nog niet zoveel over gezegd is, is het achterliggende patroon: het Openbaar Ministerie of de politie constateert dat het proces veel werk is, en dus moeten we de waarborgen maar schrappen.

Nee, het proces moet eenvoudiger

Want dát is het probleem volgens het Openbaar Ministerie. Als een hond (“we hebben slechts twee honden en één team”) een pakketje als verdacht heeft besnuffeld, mag het pakje niet meteen worden opengemaakt. Vanwege het briefgeheim moet eerst een rechter-commissaris de officier van justitie machtigen om het pakketje open te maken. Dat proces is naar verluidt omslachtig en kost tijd. Laten we gemakshalve klakkeloos aannemen dat dat zo is, dan ligt de oplossing ook voor de hand: dat proces moet eenvoudiger zonder dat de noodzakelijke waarborgen in de prullenbak belanden.

Gemakzuchtige oplossingen

Dat opsporingsdiensten sommige processen die ons allemaal beschermen te veel werk vinden én daarom voorstellen om dan maar gemakzuchtig waarborgen te schrappen, komt vaker voor. Hier zijn drie voorbeelden.

• In 2014 stelde minister Opstelten voor dat het Openbaar Ministerie niet langer mensen moest informerenIn een serie van vier artikelen uitgelegd waarom wat de minister wil slecht is als tegen hen een bijzonder opsporingsmiddel was ingezet (denk aan afluisteren of stelselmatige observatie). Niet dat het Openbaar Ministerie die wettelijke verplichting al nakwam, overigens. De minister stelde voor om de “administratieve last” te beperken door de notificatieplicht in zijn geheel te schrappen, in plaats van het proces te verfijnen.
• In Europa wordt onderhandeld over nieuwe regelsLees hier het standpunt van onze Brusselse collega's over het voorstel over de manier waarop, bijvoorbeeld, de Spaanse politie kan achterhalen wie de persoon achter een Nederlands IP-adres is. Dat moet die Spaanse politie straks rechtstreeks bij de Nederlandse provider kunnen opvragen. Nu kan dat – met goede redenen – niet en moet de Spaanse politie eerst bij de Nederlandse politie aankloppen. In de praktijk kan het tot zes weken duren voordat de Spaanse politie over de benodigde gegevens beschikt. Dat duurt te lang, vindt iedereen. De oplossing: in plaats van het huidige proces te stroomlijnen en te vereenvoudigen, schrappen we de waarborgen zodat buitenlandse opsporingsdiensten direct bij Nederlandse partijen kunnen aankloppen en andersom.
• We schreven er vorige weekAls de politie iets vraagt is dat misschien wel makkelijker, maar ook veel schadelijker over: als de politie mogelijk strafbare informatie op het internet ziet staan, dan heeft ze blijkbaar niet de tijd of de capaciteit voor goed onderzoek naar de strafbaarheid van die informatie en om een machtiging van een rechter-commissaris te regelen waarna de provider bevolen kan worden de informatie te verwijderen. Nee, de politie vraagt de providers liever vriendelijk en 'vrijblijvend'. Met als risico dat de provider weigert en de informatie gewoon online blijft staan. Ook hier geldt: waarom de waarborgen schrappen, terwijl we ook het proces kunnen verbeteren?

Onze vrijheid mag best wat kosten

Wij kunnen goed begrijpen dat het Openbaar Ministerie processen die onnodig lang duren, efficienter wil maken en belastinggeld goed wil besteden. Maar waar we het hartgrondig oneens over zijn, is de wijze waarop men dit in de bovenstaande voorbeelden wil bereiken: door het schrappen van noodzakelijke waarborgen die burgers beschermen. Onze vrijheid mag immers best wat kosten.