Praktische tip

Een ad/trackerblocker is een extensie (toevoeging) voor je browser, die je zelf kunt installeren. Het blokkeert advertenties van derden en zorgt er ook voor dat je internet sneller wordt en minder data verbruikt. commerciële boodschappen. Ook kan je op alle apparaten trackers blokkeren, de stukjes software die worden gebruikt om het gedrag van internetgebruikers te volgen. Dan word je minder intensief in de gaten gehouden. Het gebruik van een privacyvriendelijke browser helpt ook. Kijk op Bits of Freedom’s Internetvrijheid ToolboxBits of Freedom's Internetvrijheid Toolbox hoe je dit zelf regelt!

Kleutertijd

Steeds meer apparaten zijn verbonden met het internet. De thermostaat en de assistenten Amazon Alexa of Google Home, bijvoorbeeld. Veel speelgoed is ook connected. De Playstation of Nintendo, maar ook knuffelberen die stemmen herkennen. Poppen die eenvoudige opdrachten uitvoeren. Als het speelgoed contact kan maken met het internet, kan via het speelgoed vaak ook contact gezocht worden met jouw kind. Het is leuk om speelgoed te hebben met nieuwe mogelijkheden, maar wees kritisch en onderzoek goed wat het apparaat precies doet.

Opvang en basisschool

De meeste kleuters gaan naar de kinderopvang en de buitenschoolse opvang. Ook daar worden steeds vaker privacyvragen gesteld, mede dankzij de invoering van de nieuwe Europese privacyregels (de AVG). Zet de opvang foto’s van je kinderen herkenbaar op hun site, of vragen ze nadrukkelijk toestemming? En dan volgt de basisschool. Het internet biedt geweldige mogelijkheden voor het onderwijs. Kennis is toegankelijker dan ooit. Het digibord verving in veel lokalen het stoffige 20e eeuwse krijtbord. Maar een onderwijsinstelling moet wel aan de privacy van leerlingen denken als het digitale leermiddelen aanschaft. Ben je als ouder betrokken bij de medezeggenschapsraad of ander overlegorgaan? Breng de privacy van de kinderen aan de orde. Moedig de school aan om erover na te denken. Wijs ook op het lespakket CryptokidsLespakket Cryptokids: de Baas op het Internet. Want online zijn is nodig voor elke opleiding, maar het betekent ook dat kinderen moeten leren hoe je als zelfstandig denkend mens overeind blijft in een wereld vol dataveelvraten.

Middelbare school

Zit je kind in groep 8, dan bezoek je samen waarschijnlijk open dagen van middelbare scholen. Een school die geen Gmail, Google Docs of Chromebooks gebruikt is tegenwoordig zo goed als onmogelijk, maar je kunt prima uitvinden of er enig privacybewustzijn aanwezig is. Als er enthousiast wordt gesproken over leerlingvolgsystemen (‘de digitale halsband’) als Magister en Somtoday maar op vragen over privacy volgt gestamel, vraag dan misschien toch even door. Het is echter goed voorstelbaar dat voor ouders privacy-overwegingen bij de schoolkeuze niet de allerhoogste prioriteit krijgen. Sommige opleidingen worden maar door één instelling verzorgd, en dan heb je helemaal geen keuze. Door privacy toch ter sprake te brengen, geef je de school alsnog het signaal dat ouders privacy belangrijk vinden. Alle beetjes helpen.

Vrije tijd: de smartphone

Wij houden ons nu buiten de discussie vanaf welke leeftijd je kind ‘rijp’ is voor een eigen smartphone. Zoals we ook geen advies geven over de afspraken die je kunt maken over het doel en de mate van het gebruik, en over de openheid hierover. Voor gesprekken over veiligheid en privacy, ook in verband met pesten en sexting, is op tal van websites advies beschikbaar. Onder de algemene instellingen van een smartphone vind je een aantal instellingen. Die kun je samen met je kind bekijken voor je een toestel in gebruik geeft, om te bespreken wat privacy-vriendelijke opties zijn. Wat het belang van een veilig wachtwoord is. Het zijn middelen waarmee een kind zichzelf ook weerbaarder kan maken ten opzichte van pestende klasgenootjes.

Gratis Wifi?

Als ouders ben je, begrijpelijkerwijs, vaak vooral bezig met de kosten van het gebruik van een mobiele telefoon. Soms worden kinderen aangemoedigd gebruik te maken van openbaar draadloos internet. Het is vaak gratis beschikbaar in de trein, bij de bibliotheek of op de stoep bij fastfoodketens. WiFi-hotspots vind je overal. Wees ervan bewust dat ze niet alleen gemakkelijk zijn, maar ook risico’s met zich meebrengen. Kwaadwillenden kunnen ze soms gebruiken om je verbinding af te tappen en wachtwoorden te onderscheppen. Gebruikmaken van de eigen databundel is wat duurder, maar identiteitsdiefstal kan veel meer geld kosten.

Sociale media

Wie kinderen online weerbaar wil maken en bewustzijn wil bijbrengen over privacy, kan beginnen door het goede voorbeeld te geven. Weet ook dat ogenschijnlijk onschuldige opmerkingen óver je kind een digitale voetafdruk achterlaten. Een tweet over je kind als ‘Slapeloze nacht, @naamvanjedochter is wereldkampioen te laat komen’ kan ook gelezen worden door de bezorgdienst waar ze solliciteert voor een bijbaan. Werkgevers en verzekeraars gaan immers steeds vaker te ver in het uitpluizen van sociale media van kandidaten.

Praktische tip

Bij Snapchat kan in de instellingen de vraag worden beantwoord wie contact met de gebruiker mag opnemen. Je kunt hier ‘Mijn vrienden’ aanvinken, waardoor onbekenden die optie niet hebben. Bij Instagram kan elke onbekende alle foto’s zien, tenzij de instelling ‘Private account’ wordt ingeschakeld. Ook op Twitter kun je eenvoudig je tweets ‘achter een slotje’ zetten. Dan kunnen alleen mensen met toestemming zien wat wordt gedeeld. Lees hier hoe je in vier klikken naar meer privacy binnen Facebook gaat.

Het goede voorbeeld

Een gesprek met je kind over privacy lijkt misschien ingewikkeld, maar in de kern is het verhaal best eenvoudig. Er is informatie die jeonline kunt delen, en er is informatie dieje niet online moet delen. Over jezelf, over familie en vrienden, en over andere mensen. Maar hoe overtuig je een kind dat het voorzichtig moet zijn met online delen van informatie, als je zelf zijn of haar hele jeugd op Facebookof Instagram hebt gezet? Berichtjes over schoolprestaties, gezondheidsproblemen, liefhebberijen, pesterijen?Als je jaar in, jaar uit tientallen tot honderden foto’s hebt gedeeld? We worden gestimuleerd om alles te delen. Een deel van ons sociaal verkeer vindt niet meer in een-op-een-gesprekken plaats, maar op openbare fora. Maar ongeacht de opvoedkundige keuzes die je maakt, is het goede voorbeeld waarschijnlijk het belangrijkste startpunt.

Wij willen ons niet bemoeien met de opvoeding, maar denken dat voor kinderen hetzelfde uitgangspunt geldt als voor volwassenen: wees niet bang maar kritisch, dan je leer je op zo veilig mogelijke wijze de kansen van het vrije internet te benutten.