De afgelopen tijd kreeg FaceApp de volle aandacht in de media. Maar ging het over hoofdzaak of over bijzaken? Na de hype is het nu tijd voor de bezinning.

Verkeerde focus

Twee punten leidden de discussie af van waar die eigenlijk over zou moeten gaan. Zo het over de Russische afkomst van de app. Ook is ten onrechte gesteld dat de AVG daardoor niet van toepassing zou zijn. Niet waar. Daarnaast hoorden we de volgende drogredenering: "Bedrijven als Facebook en Google gaan ook slecht om met je gegevens, dus maakt het toch allemaal niet meer uit." We draaien het liever om. Laten we veel kritischer worden over alle data die we delen!

Maar waar de discussie echt over zou moeten gaan, is het onethische verdienmodel van bedrijven die met “gratis” diensten op grote schaal data verzamelen, én de gevaren die daaruit voortkomen.

Gratis en vogelvrij

FaceApp is niet gratis omdat de makers graag iets leuks voor je willen doen. Het doel is om jouw gezicht en andere gegevens te verkrijgen. FaceApp neemt je foto en je locatiegegevens en wilt weten welk specifieke toestel bij jouw gezicht hoort. In haar privacy policy staat dat FaceApp je gegevens deelt met ongespecificeerde bedrijven die met FaceApp in een groep zitten, en met bedrijven die zich later bij de groep aansluiten. FaceApp en deze andere bedrijven zullen jouw gegevens gebruiken om hun toepassingen verder te ontwikkelen. Wij vinden het onacceptabel dat deze gegevens worden gedeeld zonder geïnformeerde toestemming.

Surveillancetechnologie

Niet alleen weet je niet aan wie je gegevens doorgegeven worden, je weet ook niet wat ermee gebeurt. Het ligt voor de hand dat de verzamelde gezichten gebruikt worden om ingrijpende surveillancemiddelen te ontwikkelen, zoals gezichtsherkenningstechnologie. Gezichtsherkenning komt steeds meer voor. Het wordt door Facebook toegepast op foto's die je uploadt en steeds vaker aangeboden als optie voor de ontgrendeling van je telefoon. Ook de politie gebruikt al gezichtsherkenningstechnologie. Deze technologie is niet zonder gevaren. Wij schreven eerder over de bezwaren tegen gezichtsherkenning in de publieke ruimteLees hier over gezichtsherkenning in de publieke ruimte en spraken ons uit tegen de grote schaal waarop de politie gezichten verzamelt.Lees hier het artikel van Vice

Het zal niemand verbazen dat een grootschalige verzameling gezichten zich uitstekend leent voor het trainen van gezichtsherkenningstechnologie. Daarnaast: het verdienmodel van FaceApp is gebaseerd op de massale verzameling van persoonsgegevens. Waarom zouden we denken dat de technologie die met de gegevens ontwikkeld wordt zich op iets totaal anders zou richten dan op het verder in het vizier brengen van de burger?

Ja, je persoonsgegevens afstaan aan een bedrijf dat daar onethisch mee omspringt is onverstandig, of dat bedrijf nu in Rusland of in Amerika gevestigd is, en of dat bedrijf nu FaceApp heet of Facebook of Snapchat. Als we geen grootschalige surveillance in de publieke ruimte willen moeten we kritischer staan tegenover het ter beschikking stellen van onze gegevens aan bedrijven die het (kunnen) gebruiken voor de ontwikkeling daarvan. Maar het echte probleem is natuurlijk niet de gebruiker, maar zijn deze bedrijven. Tegen dit soort onethische bedrijfsvoering – in Europa bovendien onwettelijk sinds de GDPR – moet hard worden opgetreden. Al is het maar omdat we niet willen dat er grootschalige surveillancetechnologie op ons wordt toegepast.