De enorme macht van enkele techbedrijven krijgt steeds meer aandacht. Terecht, want hun invloed op onze communicatie, cultuur en maatschappij is enorm. Met hun platformen nestelen ze zich steeds meer in de interacties tussen burgers, consumenten, bedrijven en overheden. Als het aankomt op de verkoop van spullen is Amazon het schoolvoorbeeld van zo'n machtig platform. Niet geheel toevallig richt de Europese Commissie haar pijlen op dit bedrijf.

Europese Commissie onderzoekt datagebruik Amazon

De Europese Commissie kondigdeDe persverklaring van de Europese Commissie vorige week aan een onderzoek te starten naar Amazon. Het bedrijf concurreert mogelijk op oneerlijke wijze. Amazon heeft inzicht in de verkoopgegevens van onafhankelijke verkopers op het platform. Hierdoor kan zij koopgedrag voorspellen en bijvoorbeeld producten die bij andere verkopers populair zijn, zelf op de markt brengen. Dat is mogelijk in strijd zijn met de Europese mededingingsregels.

De Commissie gaat ook onderzoeken hoe Amazon de “Buy Box” samenstelt en welke rol (concurrentiegevoelige) gegevens van verkopers daarbij spelen. De Buy Box is een zeer prominente plaats op de website van Amazon. Deze stelt gebruikers in staat het weergegeven product direct toe te voegen aan hun winkelwagen. Als jouw product in de Buy Box staat, zal je meer verkopen dan de concurrentie. Een goed voorbeeld van de macht van Amazon.

Dubbele Petten

Deze kwestie is een typisch gevolg van de macht en dubbele petten van bedrijven als Amazon. Amazon is namelijk niet alleen oppermachtig als aanbieder van een internationaal opererend platform waarop je spullen kan kopen en verkopen; het handelt zelf ook als verkoper op haar eigen platform. Het bevindt zich daardoor in een enorm bevoorrechte positie. Door allerlei gegevens op haar platform te verzamelen en analyseren, kan zij in detail zien wat wel of niet populair is en voorspellingen doen over wat in de toekomst goed zal verkopen. Vervolgens kan Amazon de populaire producten van andere aanbieders ook zelf gaan verkopen, of alvast op aankomende trends inspelen. Concurrerende verkopers die veelal afhankelijk zijn van het platform van Amazon om hun producten aan de man te brengen, beschikken niet over deze unieke informatiepositie.

We schreven eerder al hoe Spotify zichzelf in precies dezelfde positie manoeuvreerdeWaarom Spotify twee podcastlabels kocht door twee podcastlabels over te nemen. Netflix, Apple en Google bevinden zich binnen hun sector in vergelijkbare bevoorrechte posities. Netflix is, behalve distributieplatform, ook een belangrijke maker van series en films geworden. En Google en Apple bepalen wat wel en niet in de app store mag worden aangeboden, maar draaien daar ook hun eigen advertentieplatform op. Ze bieden via hun app store bovendien hun eigen (concurrerende) apps aan.

We zien steeds beter de negatieve gevolgen van zo’n machtspositie en van de dubbele petten. Zo blijkt bijvoorbeeld uit een marktstudieMarktstudie app stores Google en Apple van de ACM eerder dit jaar dat Google en Apple in hun app store mogelijk hun eigen apps voortrekken ten opzichte van andere apps. Ze behandelen apps onderling ongelijk en zijn onvoldoende duidelijk en toegankelijk richting app ontwikkelaars.

Pak problematiek platformen breed aan

We juichen het toe dat de Commissie een onderzoek start naar Amazon. Het mededingingsrecht kan zeker een rol spelen in het beteugelen van de uitwassen en macht van platformen. Maar we moeten oppassen dat we de problematiek rondom online platformen niet vernauwen tot uitsluitend een concurrentievraagstuk. De onderliggende oorzaken zijn een stuk veelzijdiger en vragen om een brede aanpak.

Lees ook onze analyse van de problemen rondom ons communicatielandschap (in het Engels).