Ook in tijden van Corona volgt Google waar je gaat en staat. Het bedrijf verzamelt massaal al onze locatiegegevens en kan zo grafieken maken over hoe goed wij ons aan de opgelegde maatregelen houden. Google presenteert dit als zijn bijdrage aan de bestrijding van de crisis. Gaat het Google daarmee lukken om een jarenlange praktijk te legitimeren waarin het schenden van onze privacy centraal staat? Als het aan ons ligt niet.

Je partner op 1,5 meter afstand, en Google mee naar de wc

Waar wij allemaal anderhalve meter afstand tot elkaar moeten bewaren, gaat Google met veel van ons mee naar de wc. In onze broekzak reist Google zo overal met ons mee, en verzamelt ondertussen intieme gegevens over ons. Op basis van deze gegevens weet het bedrijf niet alleen waar je heen gaat, maar ook wat je daar gaat doen en met wie je daar bent. Dat is niet nieuw, dat doet Google al jaren. En al jaren ligt het bedrijf hiervoor onder vuur.

Massasurveillance met een privacyvriendelijk sausje

Wat wel nieuw is, is de gelegenheid die een crisis als deze biedt, om deze massasurveillancepraktijken te legitimeren. Door de gegevens te delen is GoogleLees hier hoe wij een schadeclaim indienden en hoe Google daarop reageerde plotseling het bedrijf dat een bijdrage levert aan het bestrijden van het virus, in plaats van de felbekritiseerde datagraaier. Door termen als 'geanonimiseerd' en 'geaggregeerd' krijgt de massasurveillance van Google haast een privacyvriendelijk sausje. Maar we moeten niet vergeten dat de datastromen die Google deelt, zijn opgebouwd uit de gegevens van alle mensen die Google wel degelijk op individueel niveau volgt. En vaak tegen hun zin.

Welk gebruik vinden we acceptabel?

De gegevens of inzichten die Google vervolgens met overheden deelt zijn niet meer tot het individu te herleiden, maar kunnen wel degelijk grote consequenties hebben voor het individu. De gegevens zijn voor de overheid interessant omdat zij op basis daarvan haar beleid kan aanpassen. Als uit de gegevens blijkt dat in Groningen"Google volgt onze bewegingen tijdens coronamaatregelen: dit zijn de resultaten (en Groningen valt op)" het parkbezoek in de afgelopen weken is toegenomen, kan daar uit volgen dat er meer handhavingsmiddelen in de parken worden ingezet. Of misschien worden er wel extra veel boetes uitgedeeld om mensen af te schrikken. Het zou in theorie zelfs mogelijk zijn om een soort score te maken van hoe goed jouw omgeving de maatregelen naleeft en dit te gebruiken bij de afweging of er wel of geen plek voor je is op de IC. Welk gebruik vinden we acceptabel? En wie bepaalt dat? Google?

Overheid: legitimeer dit onrechtmatige datagraaien niet

We begrijpen dat het in situaties als een crisis nodig kan zijn om bepaalde beleidsmaatregelen te nemen, en dat goed beleid ook geïnformeerd beleid betekent. Gegevens zijn nodig om inzicht te krijgen in de situatie en het probleem dat moet worden opgelost. Het is hierbij belangrijk dat de gegevens die de overheid gebruikt over de gehele keten op een correcte manier zijn verzameld. Waar de overheid vervalt in het gebruik van gegevens van grote techbedrijven die op onrechtmatige wijze zijn verzameld, legitimeert zij de massasurveillance van haar burgers en maakt zij onze publieke gezondheid, nu maar ook in de toekomst, afhankelijk van buitenlandse multinationals. Snelle oplossingen kunnen ook snel tot langdurige problemen leiden.