Zojuist nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel aan dat ons moet beschermen tegen risico's rond de Coronamelder. Dat is de app van het ministerie van Volksgezondheid die bij moet houden bij wie je recent in de buurt bent geweest. Als zo iemand achteraf besmet bleek te zijn, dan krijg je een melding. Wat je op basis van die melding kunt doen was overigens gisteren, tijdens het debat over de wet, nog veel onenigheid. Maar, de wet waar wij nu al maanden op hameren is aangenomen, en dat is goed nieuws.

Maatschappelijke kosten

Zo'n overheidsapp heeft namelijk een enorme impact, die veel verder gaatOnder het toeziend oog van het ministerie wordt iedereen proefpersoon en onze samenleving een groot experiment. dan alleen de bestrijding van het coronavirus. De app kan ongelijkheid versterken, omdat bijvoorbeeld de gevolgen van een melding voor een thuiswerkende jurist heel anders zullen zijn dan voor iemand die in de horeca werkt, of voor een arbeidsmigrant die fruit plukt. Bovendien zorgt zo'n app er voor dat we meer en meer gewend raken aan het idee dat iets of iemand doorlopend meekijkt bij alles wat we doen. Het maakt surveillance normaal, terwijl dat het niet is.

Daarom is die wet dus zo ontzettend belangrijk. Een zorgvuldige inzet van technologie stopt niet bij puike code. Juist doordat de inzet van technologie ook andere, bredere, effecten heeft, is het belangrijk om er voor te zorgen dat het parlement doorlopend op de noodrem kan stappen. In het debat gisteren ging het daar dan ook vaak over. Wanneer moet de Tweede Kamer over welke informatie beschikken om een besluit te kunnen nemen of we de Coronamelder moet blijven bestaan? En heeft het kabinet een idee hoe zij zelf die afweging denkt te kunnen maken? Wanneer is er sprake van een effectieve app? En wanneer zijn de maatschappelijke kosten te groot?

Advies aan Tweede Kamer

Die wet is ook belangrijk om er voor te zorgen dat anderen de technologie niet gaan misbruiken. Dat kan een werkgever zijn, die eist dat je de app installeert voordat je weer op kantoor mag komen. Een kroegbaas die de app-gebruiker een gratis biertje geeft, maar jou niet. Of de politieDe minister moet ons beschermen tegen private bedrijven en andere overheidsinstanties die de app ook wel zien zitten. die denkt dat de app hen ook kan helpen bij opsporingsonderzoeken. Het wetsvoorstel was goed, maar kon beterLees hier over ons advies aan de Tweede Kamer. Daarom stuurden we vorige week Kamerleden een advies.

Bevoordelen en benadelen

En dat had effect! Op een aantal punten is de wet nu echt veel duidelijker. De wet zei duidelijk dat niemand je kon verplichten om de app te gebruiken. Daarmee was het, wat ons betreft, niet helder of iemand ook bevoordeeld of benadeeld mag worden, op basis van het gebruik van de app. De minister antwoordde al voor het debat al:

Er mag daarom nooit direct van iemand verlangd worden om te app te gebruiken of de informatie verkregen met de app te delen, maar er mogen ook geen indirecte methoden, zoals het gebruiken van een gezagsverhouding of het bieden van een financieel voor- of nadeel, gebruikt worden om iemand alsnog te dwingen of verleiden tot het gebruik van de app. Ook dit wordt gezien als een verplichting tot het gebruik. [...] En indirect is het dus ook niet toegestaan dat bijv. een reisorganisatie een app-gebruiker korting geeft op een reis en een niet app-gebruiker niet, dat iemand een gratis drankje op het terras krijgt als hij de app heeft gedownload of dat een bedrijf aan een uitzendbureau vraagt om alleen mensen op te roepen die aangeven dat zij geen meldingen van de CoronaMelder hebben gehad of dat een werkgever personeel vaker naar kantoor laat komen indien zij bevestigen dat zij de app hebben gedownload.

Kijk, dat is heldere taal. Bovendien is er een amendement aangenomen dat de wetstekst op dit punt verder aanscherpt. Nu kan daar dus geen twijfel meer over ontstaan.

Opsporings- en geheime diensten

Het wetsvoorstel stelde de gegevens die met de app verzameld worden niet voor andere doeleinden dan de bestrijding van COVID-19 gebruikt mogen worden. Gelukkig. Maar wij vroegen ons af: betekent dat wel dat de politie en geheime diensten hier dan ook geen gebruik van mogen maken? Daarom adviseerden we de Tweede Kamer om ook daarover duidelijkheid te krijgen. In antwoord op vragen van het parlement antwoordde de minister:

In het wetsvoorstel is uitdrukkelijk [...] bepaald dat gegevens die verwerkt worden [...] niet voor andere doeleinden gebruikt mogen worden dan de bestrijding van de epidemie van covid-19, veroorzaakt door het virus SARS-CoV-2. Hiermee is naar de mening van de regering afdoende geregeld dat deze gegevens niet ook gebruikt mogen worden voor handhaving, opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdoeleinden of enig ander gebruik dat buiten het vermelde doeleinde valt.

Die duidelijkheid kregen we ook over vraag of de gegevens van de app dan gebruikt mogen worden voor de handhaving van maatregelen in de bestrijding van het virus. Wij vinden namelijk dat de app écht alleen gebruikt zou mogen worden ter aanvulling op het reguliere bron- en contactonderzoek. Daarop reageerde de minister:

Uitdrukkelijk niet is bedoeld om het mogelijk te maken de notificatieapplicatie voor meer of andere zaken in te zetten dan ter ondersteuning van bron- en contactopsporing ter bestrijding van de epidemie van COVID-19.

Verdere beperking van risico's

Met de aanname van deze wet zijn een paar belangrijke zaken rondom de Coronamelder goed geregeld. Daar zijn we blij mee, want als we al zo'n app nodig hebben, dan moet die goed in elkaar zitten, met minimale risico's uitgerold worden en zo snel als mogelijk weer afgebroken worden. De wet die vandaag is aangenomen, draagt daar aan bij.