Donderdag spraken we in de Tweede Kamer over de Tijdelijke wet informatieverstrekking RIVM ivm COVID-19. Deze wetswijziging verplicht telecomproviders om locatiegegevens aan de overheid te geven. Die gegevens moeten het RIVM helpen het coronavirus te bestrijden. Vandaag zijn verschillende experts uitgenodigd om hun visie te delen over de beoogde wetswijziging. Ook wij waren van de partij en we hebben uitgelegd waarom we nog steeds niet overtuigd zijn.

Aanpassingen niet overtuigend

Na veel kritiekLees hier over wat we eerder schreven over de kritiek op het wetsvoorstel is het wetsvoorstel op verschillende punten aangepastLees hier de aanpassingen. Er zijn extra waarborgen genomen om te voorkomen dat de gegevens herleidbaar zijn tot personen of dat de gegevens gebruikt kunnen worden door andere partijen, zoals opsporings- en geheime diensten. Dat is positief, maar niet genoeg om privacybezwaren weg te nemen. Het recht op privacy is meer dan alleen de bescherming van persoonsgegevens. Op basis van verzamelde gegevens, kan er beleid ontwikkeld worden dat gericht is op bepaalde groepen. Zo leverde de indruk Lees hier het artikel dat er veel corona-patiënten op de intensive care liggen met een niet-westerse migratieachtergrond een racistische tweet op over hoe deze mensen lak zouden hebben aan corona maatregelen en zo IC-bedden van Henk en Ingrid afpakken. En zo werden we geconfronteerd met simplistische conclusies uit de onderbuik, gebaseerd op indrukken die niet eens gefactcheckt zijn. Nog problematischer is het als dit gedaan wordt door Tweede Kamerleden die gaan over de wetgeving in ons land, waar beleid uit voortvloeit.

Gaten in het verhaal

We zijn voor de ontwikkeling van beleid op basis van juiste informatie die aansluit bij het doel. Maar gaat de begeerde data echt helpen om het virus onder controle te krijgen? Wij vragen het ons afLees hier onze position paper . Helaas wordt nog steeds niet voldoende toegelicht waarom deze gegevens nu van onschatbare waarde zijn. En hoe de gegevens precies gebruikt gaan worden in het vormen van beleid. Welke vragen moet deze data eigenlijk precies beantwoorden? En op welk niveau worden de analyses van de data gemaakt en het beleid gevormd? Ook wordt te weinig ingegaan op alternatieven. Dat zijn nogal grote gaten in het verhaal die volgens ons eerst gevuld moeten worden voordat zo’n ingrijpend middel wordt ingezet. Er wordt dan wel benadrukt dat het niet gaat om het volgen van personen, maar telefoons verplaatsen zich niet vanzelf. Een maatregel die het verplaatsingsgedrag van een groot deel van de bevolking monitort, is nog steeds massasurveillance. Ook telecomprovider T-Mobile staat niet te springenLees hier de position paper van T-mobile om de data aan te leveren zonder een goed verhaal van de overheid. Zij zien het beschermen van de privacy van haar klanten als de kern van de vertrouwensrelatie met hun klanten en willen niet meewerken voordat de Autoriteit Persoonsgegevens groen licht geeft.

Cherry picking

Eerder stelde de Tweede Kamer kritische vragen over het wetsvoorstel. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat is er niet in geslaagd met heldere antwoorden te komen en de noodzaak van deze ingrijpende wetswijziging aan te tonen. Ook de Autoriteit PersoonsgegevensLees hier het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens was niet overtuigd en kwam met een reeks adviezen. Naar aanleiding daarvan heeft het ministerie meer waarborgen genomen om herleidbaarheid te voorkomen, maar worden andere punten volkomen genegeerd. Cherry picking is altijd onwenselijk, maar bij zo'n ingrijpende maatregel ronduit gevaarlijk. We roepen de Tweede Kamer op om in ieder geval niet in te stemmen met de wetswijziging voordat het ministerie haar verhaal op orde heeft.

Bekijk hier onze hele inbreng: