Een belangrijk adviesorgaan adviseerde het kabinet over de regulering van "illegale, schadelijke of anderszins ongewenste content." Het zijn aanbevelingen waar iedereen het mee eens kan zijn, maar niet aanbevelingen waarin we de macht van de poortwachters van ons online publiek debat inperken.

Regulering van online content

Op verzoek van het kabinet schreef de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV)"Advies: Regulering van online content. Naar een herijking van het Nederlandse internetbeleid" een rapport over de manieren waarop online content kan worden gereguleerd. De AIV schrijf er zelf over:

"Het internet is lange tijd bejubeld als forum van vrije informatie-uitwisseling, als aanjager van mensenrechten, emancipatie, diversiteit, democratie en als motor van innovatie en economische groei. Het open en vrije karakter ervan is essentieel. [...]

Met behulp van kunstmatige intelligentie en algoritmes kunnen heel gericht specifieke doelgroepen worden bereikt. Dit maakt van het internet een welhaast onweerstaanbaar instrument voor politiek-ideologische doeleinden. Daardoor is in toenemende mate duidelijk geworden dat het internet, ondanks zijn grote waarde, evenzeer kan worden ingezet om grote maatschappelijke schade aan te richten. Met behulp van het internet kunnen – letterlijk – levens worden verwoest. [...]

De nadelige effecten van het internet zijn in het bijzonder zichtbaar waar het gaat om de vele informatie die online wordt verspreid (online content). [...] [Dit advies richt] zich specifiek op de regulering van illegale, schadelijke of anderszins ongewenste content. Het gaat dan om content die de grondrechten van burgers aantast of een bedreiging vormt voor publieke waarden en de democratische rechtsorde."

Aanbevelingen

Uiteraard doet de AIV ook een aantal aanbevelingen aan het kabinet. Ze beschrijft niet precies hoe het kabinet online content moet reguleren, maar wel welke richting het kabinet in moet slaan. Zo vindt het adviesorgaan dat Nederland meer moet inzetten "op het verdedigen en bevorderen van het open en vrije karakter van het internet, [...] binnen de grenzen van democratische en rechtsstatelijke waarden." Daar zal niemand het oneens mee zijn. Dat geldt ook voor de meeste andere aanbevelingen.

Het kabinet is nu bezig met haar reactie op het rapport: wat vindt ze van het verhaal van de AIV en welke aanbevelingen gaat ze overnemen? Het kabinet wil ook daarover adviesAlle publieke reacties vind je terug op deze website van de overheid en organiseerde daarvoor een zogenaamde "internetconsultatie". Iedereen die maar wilde kon reageren.

Ons advies aan het kabinet

Wij hebben van die gelegenheid gebruik gemaakt. De essentie van ons verhaal:

Het belang van dit onderwerp is enorm, omdat het gaat over de inrichting en de robuustheid van onze democratische rechtsstaat. Zo’n democratische rechtsstaat heeft een online communicatielandschap nodig dat mensen in staat stelt informatie te ontvangen en door te geven, vrij van ongepaste invloed van de overheid en het bedrijfsleven. De platformen en hun aanbieders die dit ecosysteem bedienen, moeten de diversiteit van mensen weerspiegelen waaruit onze samenleving bestaat.

Helaas is de huidige realiteit een andere. Onze vrijheid van meningsuiting en ons online publieke debat worden ernstig geschaad door de dominantie van een beperkt aantal technologiebedrijven dat ons online communicatielandschap bedient. Door die dominantie is regulering van moderatie op de huidige platforms beperkt effectief. Wat ons betreft richt regulering zich dan ook vooral op het diverser maken van dat communicatielandschap, en minder op de regulering van de content daarbinnen.

Dat betekent ook dat we, helaas, veel van de aanbevelingen van de AIV onvoldoende vinden. Vrijwel geen van de aanbevelingen richt zich concreet op het diverser maken van het communicatielandschap.

In onze inbreng werken we dat verder uit. We benoemen de belangrijkste eigenschappen van het huidige online communicatielandschap, want die zijn bepalend voor werking van de technologie, de vrijheid van de gebruikers en de effectiviteit van regulering. Daarna beschrijven we de impact daarvan op onze vrijheid van meningsuiting en het publieke debat in Nederland. En dat brengt ons bij onze conclusie: reguleer de markt, niet de content.