Het Ministerie van Justitie en Veiligheid lanceerde afgelopen week een controversiële en ingrijpend wetsvoorstel en lijkt dit gehaast en in alle stilte erdoorheen te proberen te rommelen. Dat is een schoffering van de tegenmacht, waar Den Haag de afgelopen maanden juist zo vol van was. Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation, Vrijschrift en Waag brengen daarom gezamenlijk vandaag onderstaand statement naar buiten.

Gelauwerde tegenmacht

Er waait een nieuwe wind in Den Haag, als we dit demissionaire kabinet mogen geloven. Er zou een radicaal andere politieke cultuur komen, eentje met een gezonde balans tussen macht en tegenmacht. Dat zien we echter niet terug bij de recente publicatie van een nieuw wetsvoorstelHet concept van het voorstel is "ter consultatie" aangeboden dat gaat over het werk van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Dat voorstel maakt de burger namelijk nóg transparanter en kwetsbaarder tegenover de overheid. Maar daarnaast getuigt het proces van een minachting voor die zo gelauwerde tegenmacht, en van het nalatig omspringen met daarvoor belangrijke concepten als controle en transparantie.

Goedkope noodgreep

Het kabinet heeft deze nieuwe wet hard nodig nadat NRC onthuldeNRC: "NCTV volgt heimelijk burgers op sociale media" dat de NCTV jarenlang, zonder toestemming, mensen online in de gaten heeft gehouden en gevoelige persoonsgegevens heeft verzameld, geanalyseerd en verspreid. Dat is in strijd met de wet en terecht een groot schandaal. Maar in plaats van de NCTV terug te fluiten, wil het kabinet nu de wet verruimen. Een goedkope noodgreep, maar er speelt meer. De wet lijkt er namelijk vliegensvlug doorheen gedrukt te worden. Hoe sneller die wet er immers is, hoe sneller de NCTV door kan met het bespioneren van burgers.

Vijf werkdagen

Via de zogeheten internetconsultatie mag iedereen suggesties doen voor verbetering van wetsvoorstellen. Dat zou "de betrokkenheid van burgers" vergroten, aldus het kabinet. Ook over dit wetsvoorstel voor de NCTV mogen mensen hun mening geven. De termijn die burgers en organisaties zoals de onzen krijgen om hun feedback te geven? Vijf werkdagen. En niemand die ervan wist, want het ministerie heeft de consultatie stilletjes gepubliceerd, zonder het gebruikelijke persbericht.

We hebben hier te maken met een heftig en omstreden voorstel dat gaat over de verwerking van gevoelige persoonsgegevens van iedereen in Nederland. Een constructieve reactie daarop kunnen we alleen geven na een grondige bestudering. Daarvoor zijn vijf werkdagen niet alleen niet genoeg, ze zijn een schoffering van de tegenmacht.

Oproep aan Justitie en Veiligheid

Daarom roepen Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation, Vrijschrift en Waag het ministerie op deze consultatie opnieuw te doen of de reactietermijn te verlengen en iedereen die wil reageren daarvoor de tijd te geven. Ons voorstel? Minstens vier wekenLees hier het beleid van het Rijk over zulke consultaties. Dat is geen onredelijke eis, maar gewoon de minimumtermijn die hiervoor staat. En dat heeft een reden.