Gisterenavond eindigde de internetconsultatie waarmee de illegale surveillance van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding gelegaliseerd moet gaan worden. Je weet wel, die consultatie waar de afgelopen dagen zoveel over te doen was, omdat het wetsvoorstel ontzettend ingrijpend is en de wet er door dit demissionaire kabinet nogal vlug doorheen gejaagd wordt.

Drie werkdagen

De minister is van ons gewend een uitgebreide, opbouwende en goed onderbouwde reactie op concepten van wetsvoorstellen te ontvangen. Deze keer heeft hij ons —en ieder ander— de mogelijkheid om dat te doen ontnomen. De termijn voor het geven van een reactie is, praktisch gezien, nog korter dan de formele vijf werkdagen die de minister ons ervoor gaf.

Zo heeft de minister er voor gekozen om bij de publicatie van het voorstel geen persbericht uit te sturen. Dat betekent dat mensen alleen kunnen weten dat er een nieuw voorstel ter consultatie voorligt als ze internetconsultatie.nl de hele dag F5-en. Wij hebben bijvoorbeeld pas een dag na publicatie het conceptwetsvoorstel opgemerkt. Daarmee was de termijn nog maar vier werkdagen. En binnen ons netwerk was er onduidelijkheid over de precieze einddatum. Kon er tot 30 juni gereageerd worden? Of tot en met? Als we het zekere voor het onzekere hadden genomen, hadden we nog maar een schamele 3 werkdagen overgehouden.

Zo’n korte termijn is onbegrijpelijk, juist omdat het wetsvoorstel een bijzonder ingrijpende verwerking van gevoelige (persoons-)gegevens van alle mensen in Nederland betreft. De minister heeft in de toelichting op het voorstel ook niet uitgelegd waarom hij zoveel haast heeft. Het schijnbaar moedwillig en zonder opgave van reden ontwijken van een serieus maatschappelijk debat over dit voorstel is een type machtsvertoon dat in een vrije samenleving niet thuishoort. Dat is een schoffering van de tegenmacht, waar dit demissionaire kabinet de afgelopen maanden juist zo vol van was.

Taken van de NCTV

De consultatie is nu gesloten, maar heeft wel honderden reacties opgeleverd. Het laat zien dat mensen zich zorgen maken over deze wet en de korte reactietermijn. Maar de inhoudelijke analyse en inhoudelijke reactie op het voorstel ontbreekt bij de meeste reacties. Daarvoor is er ons allemaal namelijk gewoon te weinig tijd gegeven.

Onze reactie op de consultatie eindigt met een hele korte inhoudelijke reflectie. Met het voorstel introduceert het kabinet een mogelijk onnodige en bijzonder ruime bevoegdheid tot gegevensverwerking voor de NCTV, zonder passende waarborgen of toezicht. Dit demissionaire kabinet lijkt met dit wetsvoorstel feitelijk een derde geheime dienst in Nederland te creëren. Bits of Freedom adviseert de minister daarom het voorstel niet in te dienen en met de Tweede Kamer in debat te gaan over de taakstelling van de NCTV.